Karakondžule

gkukolj · **-tončica-palončica-**

Karakondžula

Naziv za noćne demone u narodnoj vjerovanju, naročito u Bugarskoj, Makedoniji i južnoj Srbiji. Karakondžule su isključivo ženski demoni, sa likom starice velikih i oštrih nokata, gvozdenih zuba i veoma često se prikazuju sa rogovima na glavi.
Karakondžule se obično pojavljuju u nekrštene dane i tada noću jašu čovjeka po selu ili ga tjeraju kroz rijeku, strašno ga fizički i psihički mučeći. Žene, međutim, vole da maltretiraju na potpuno drugačiji način. Katkad im grebu lice noktima sve do krvi, bacaju ih sa brda ili ih udave u vodi.
Vjerovanje u karakondžule, Srbi su poprimili od današnjih Grka. Kod njih su ti demoni muškoga roda - noćni koboldi ne i bezuslovno zli, koji u povorkama dolaze među ljude u božićnoj sezoni i njima se o nekrštenim danima prinose i žrtve u kolačima. Izvjestan božićni kolač u okolini Đevđelije i zove se karakondžul.
Interesantno je to što su Grci karakondžule pozajmili iz religije balkanskih slovena. Vjerovanje u demone koji se, u povorkama, javljaju ljudima postoji i danas kod Srba - to su vučari. Značajno je da se i kalikancari javljaju u vučijem obliku o čemu svjedoči i varijanta njihovog imena - likantrop. Oni su inkarnirane duše predaka, njih predvodi "šepavi ili hromi" demon, koji je prvobitno bio vrhovni bog, čija se epifanija dešava o Božiću.
U aleksinačkom kraju vjerovanje je da karakondžule napadaju pijance, uzjašu ih i tjeraju u vodu.
* nepoznat izvor, nadjen u nekim starim papirima

A u Srpskom-Mitološkom rječniku" Karakondžula je nekakvo zamišljeno biće svijetlih očiju, sa velikim štapom kojim tuče neposlušnu djecu, pa ih i proždire: "Izješće te karanđelozi". Luta noću, za vrijeme nekrštenih dana. Na Kosovu se kazuje da karakondžula sjedi na strehi iznad ulaznih vrata i uveče, čim neko izađe iz kuće, baci mu sač na glavu, uzjaše ga, goni po rijeci, pa čim pjetao zapjeva ili magare stane da njače, ona ga pusti. I stari ljudi plašili su se karakondžule, pa zato noću za vrijeme nekrštenih dana nisu ni izlazili. Protiv karakondžule su se koristili vratilo, sol i hljeb. Karakondžulama se nazivaju i učesnici dramatizovane i maskirane povorke u nekrštene dane. Te povorke vode porijeklo od rimskog praznovanja Konzualija u mjesecu januaru, to je ime preneseno na crnog demona kalikandzara, pa je, preko Turaka , ušlo i u naš narod kao karakondžula.
U okolini Šapca lađari vjeruju da u Savi živi neman što liči na čovjeka, ali sa repom kao u zmije. Ovo biće čiji izgled nije jasan naziva se kemza. Ono je zlo i stalno vreba sa nekoga udavi, nastoji da namami kupače u vir, gdje se voda okreće u krug i da tamo repom zaplete žrtvu, koja se poslije toga više i ne može spasiti. U okolini Aleksinca upotrebljava se u kletvi: "Odneja te Kendza." Kemza je personifikacija vodenog duha dimorfnog izgleda; porijeklo mu je svakako vrlo staro i slično kao i kod drugih demona.

coco_bill · Zli carobnjak-lingvista