Upala pluća ili pneumonija

*miss jr* · Prijatelj foruma

Upala pluća ili pneumonija je akutno, najčešće infektivno zapaljenje plućnog parenhima koje zahvata alveolne prostore i intersticijum (prostor između alveola) pluća. Kada su upalom zahvaćene alveole jednog ili više plućnih lobusa, oboljenje se naziva lobusna pneumonija. Kada su zahvaćene alveole jednog segmenta, pneumonija se karakteriše kao segmentna ili lobulusna, a kada je zapaljenje lokalizovano u više lobulusa istovremeno govori se o bronhopneumoniji. Ova bolest predstavlja najopasnije oboljenje respiratornog sistema i može biti uzrokovana različitim mikroorganizmima. Javlja se u svim starosnim dobima, a posebno kod osoba sa različitim hroničnim bolestima i oštećenjima imunog sistema.

Učestalost

Upala pluća je i danas čest uzrok smrtnosti, uprkos savremenoj antibiotskoj terapiji. U Velikoj Britaniji od upale pluća godišnje umre 60 000 osoba. Ova bolest odnosi 10 puta više života od svih ostalih zaraznih bolesti. U SAD-u od upale pluća godišnje oboli 2 miliona ljudi, a umre oko 30 000, što pneumoniju postavlja na šesto mesto svih uzroka smrti i svrstava među velike javnozdravstvene probleme. U zemljama u razvoju infekcije donjih disajnih puteva najčešći su uzrok umiranja.

Osobe starije od 65 godina imaju povećani rizik od upale pluća, jer kod njih postepeno slabe mehanizmi odbrane od infekcija i često su izloženi hroničnim bolestima (hronična opstruktivna bolest pluća, bolesti srca, bubrega i jetre, ateroskleroza, dijabetes). Veomo često u zimskim mesecima različite respiratorne infekcije i grip predhode pojavi upale pluća.

Etiologija i patogenez

Pneumoniju mogu uzrokovati bakterije, virusi, gljivice, protozoe, a može nastati i udisanjem (aspiracijom) prašine, hemijskih supstanci, hrane ili povraćenog sadržaja. Najčešći uzročnik je Streptococcus pneumoniae (pneumokok), a za njim slede Straphylococcus aureus, Streptococcus viridans, Haemophylus influenzae, Klebsiella pneumoniae i drugi gram-negativni bacili, Legionella pneumophila, Mycoplasma pneumoniae, virus Influenzae A i B, Chlamydia psittaci, Coxiella burnetti (izazivač Q-groznice), gljivice Actinomyces israeli itd. Pulmolozi pneumonije dele na tipične (bakterijske) i atipične. Bakterijske pneumonije najčešće uzrokuju sledeće bakterije: pneumokok, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis. Atipične pneumonije uzrokuju bakterije kao Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella, ali i respiratorni virus i one zahtevaju drugačiji terapijski pristup u odnosu na bakterijske pneumonije.

Do oboljenja dolazi kada su odbrambeni mehanizmi respiratornog sistema poremećeni ili odbrambene snage organizma smanjene. Kao predisponirajući činioci često se navode rashlađenje organizma, upotreba alkohola, primena anestezije, infekcije gornjih disajnih puteva i hronični bronhitis.

Infekcija alveola nastaje udisanjem pneumokoka ili drugih uzročnika u sluzi iz gornjih disajnih puteva. Sluz štiti pneumokoke i olakšava njihovo razmnožavanje. Na leziju alveola organizam odgovara lučenjem serozne zapaljenske tečnosti, koja se širi centrifugalno i tako još više raznosi uzročnike bolesti. Konačno, oba plućna krila postaju "konsolidovana", što znači ispunjena tečnošću i ostacima ćelija. U zapaljenskom eksudatu bakterije se takođe dobro raznožavaju i brzo se šire, a on počinje polako da se menja. Prvo se fibrinogen u njemu pretvara u nerastvorni fibrin i eksudat dobija crvenu boju zbog prisustva crvenih krvnih ćelija ("hepatisatio rubra"). Nakon toga na mesto infekcije dolaze leukociti, pa tečnost postaje siva ili sivožuta ("hepatisatio grisea"). Leukociti fagocituju (uništavaju) pneumokoke, a u tome im pomažu i opsonini i druga antitela i makrofagi. Kao rezultat, dolazi do normalizovanja plućnog tkiva, ali ne u svim alveolama jer se promene u njima ne razvijaju istovremeno.

Klinička slika

Kao i većina infektivnih oboljenja i pneumonija se karakteriće prisustvom nespecifičnih i specifičnih simptoma. Opšti simptomi (nespecifični) slični su kao kod ostalih infekcija, a to su groznica, gubitak apetita, znojenje, drhtavica, bolovi u mišićima i zglobovima i glavobolja. Kod nekih bolesnika postoje anamnezni podaci o neposredno preboleloj infekciji gornjih disajnih puteva, obično virusnog porekla. Kod infekcija izazvanih pneumokokom ili stafilokokom teška slika bolesti može se razviti u toku nekoliko sati, dok je kod pneumonije prouzrokovane mikoplazmom razvoj produžen na dve do tri nedelje. Poremećaj svesti i konfuznost prate pneumonije izazvane psitakozom. Respiratorni simptomi variraju, i zavise od imunog sistema osobe i težine bolesti. Kašalj se javlja kod skoro svih obolelih, nedostatak vazduha oseća više od dve trećine, pleuralni bol oko 60%, a iskašljava više od polovine pacijenata. U početku bolesti ispljuvak je oskudan ili ga nema, a u daljem toku postaje gnojav. Visoka temperatura i drhtavica česti su kod mladih osoba s pneumokoknom pneumonijom, od kojih trećina ima herpes na usnama. Atipične pneumonije, počinju sporije sa lakšom kliničkom slikom, u odnosu na bakterijske jer se klinički simptomi razvijaju postupno. Temperatura raste postepeno i može biti izuzetno visoka, ali je retko praćena drhtavicom. Prisutni su i opšti simptomi, poput glavobolje, bola u mišićima i zglobovima, opšte slabosti i umora. Kašalj se obično zapaža nakon 3 do 4 dana, i uglavnom je suv i iritabilan, bez mogućnosti iskašljavanja. Zbog nekarakterističnih simptoma dijagnoza se postavlja kasnije nego u bakterijskim pneumonijama, često tek nakon rendgenskog snimanja pluća.

Dijagnoza

Dijagnoza upale pluća se postavlja nakon kliničkog pregleda, na osnovu simptomatologije i fizičkog nalaza. Osim toga lekar će zatražiti rengenski snimak pluća i srca, a serološka ispitivanja će pokazati povišen broj leukocita (belih krvnih zrnaca) i uvećanu sedimentaciju, što je jasan dokaz da se u organizmu odvija zapaljenski proces uzrokovan infektivnim agensom. Auskultativnim nalazom primećuje se pucketanje i penušav šum, karakterističan za postojanje tečnosti u alveolarnom prostoru. Analizom sputuma (ispljuvka) moguće je izolovati uzročnika infekcije i na osnovu toga propisati adekvatnu terapiju.

Lečenje

Pravac u lečenju pneumonije zavisiće od izolovanog uzročnika. Bakterijska pneumonija se leči antibioticima kao što su penicilini, makrolidi i cefalosporini. Neophodno je pridržavati se uputstava lekara i dinamike uzimanja terapije, jer u suprotnom može doći do neizlečenja i ponovnog povratka bolesti. Kod atipične pneumonije preporučuje se vitaminska terapija sa puno unosa tečnosti u organizam. Određene vrste virusne upale pluća mogu se lečiti nekim antivirusnim lekovima, jer antibiotici ne deluju na viruse. Izuzetak predstavlja atipična pneumonija izazvana Mycoplasmom pneumoniae i ona se leči. Bitan aspekt u lečenju pneumonije predstavlja i simptomatska terapija (terapija koja otklanja simptome). Lekari preporučuju primenu antipiretika (lekovi za snižavanje telesne temperature) i lekova koji će omogućiti lakše iskašljavanje. Ponekad je potrebno duže vreme da bi se bolesnik oporavio od virusne nego od bakterijske pneumonije.

Izvor: S. Stefanović i saradnici: "Specijalna klinička fiziologija", Beograd-Zagreb 1990.

srna2422 · Odomaćeni član

1980 - pa, ovo je skoro 30 godina staro.

*miss jr* · Prijatelj foruma

nastasenjka · **~daydreaming~**

ufff...gadna stvar...mene su skoro 6 meseci lecili od gripa, prehlade i kojecega jos dok nisam zavrsila u bolnici sa upalom pluca...cuvajte se ljudi jer ja i dalje imam zestokih problema iako je upala bila pre par godina Wink

Anđela · **inso umjetnica**

O, da. Ta sam. Već skoro mjesec dana kašljuc po kašljuc i cijelu plućnu maramicu osjećam kako me boli. Mislila sam isprva da je obična prehlada. Dakle, kad skontate da kašljete dulje, obavjezno

kod doktora. Sa takvim se stvarima ne treba igrat jer se od upale može umrijet ( zato se i smijem curama koje na ovu hladnoću imaju gola leđa jer izgledaju zapravo kao da hoće umrijet, pa onda i kažem I treba da umru kad su glupe ). Ja se također ne mogu izliječit, prije 2 godine sam primila 60 (??!) injekcija!

*kissy* · ***zauvijek njegova***

istina kada jednom prebolite upalu pluća,velika je mogucnost da ce se ti problemi nastaviti i kasnije,pogotovo ako nije dobro lijecena

*miss jr* · Prijatelj foruma

*kissy* · ***zauvijek njegova***

*miss jr* · Prijatelj foruma

*kissy* · ***zauvijek njegova***

to nikako ne mogu ustanoviti ja nego sam pacijent ili doktor,bez obzira uspjesno izljecena ili ne pluca ostaju osjetljiva i male upale mogu prouzrokovati puno vece probleme nego onima koji nikada nisu obolili od toga

*miss jr* · Prijatelj foruma

pacijent sam nikako ne moze da ustanovi da li je dobro ili lose lecen... ali bas nikako... ako radis na internoj onda sigurno znas kako se uopste ustanovljava upala pluca, ili? e onda ne znam kako pacijent moze da ustanovi... ali dobro... nije bitno

*kissy* · ***zauvijek njegova***

to sam rekla u smislu da on sam najbolje na sebi moze da osjeti da li je ozdravio ili ne a ne da li je dobro ili loše liječen,to može odrediti samo doktor specijalist za te bolesti,i nisam rekla da pacijent sam sebi ustanovi upalu,to nisu moje rijeci