Beograd je glavni i najveći grad Srbije. Jedan je od najstarijih gradova u Evropi, prvi put se spominje kao praistorijska Vinča 4800. pne. Naselili su ga Kelti u 3. veku, pre nego što je postao rimsko naselje Singidunum. Slovensko ime Beligrad (forma Beograd) je prvi put zabeležena u 878. nove ere. Glavni grad Srbije je od 1403. godine i bio je prestonica raznih Južnoslovenskih država od 1918 pa do 2003, kao i Srbije i Crne Gore od 2003. do 2006.

Grad leži na ušću Save u Dunav u centralnom delu Srbije, gde se Panonska nizija spaja sa Balkanskim poluostrvom.

Broj stanovnika u Beogradu, po popisu stanovništva iz 2002, je 1.576.124. Najveći je grad na teritoriji bivše Jugoslavije i po broju stanovnika četvrti u jugoistočnoj Evropi posle Istambula, Atine i Bukurešta.

Grad Beograd ima status posebne teritorijalne jedinice u Srbiji, sa svojom gradskom vladom. Njena teritorija je podeljena na 17 opština, od koji svaka ima svoj mesni odbor. Beograd zauzima preko 3,6% teritorije Republike Srbije, a u njemu živi 21% ukupnog broj Srba (ne uključujući Kosovo i Metohiju). Beograd je, takođe ekonomski centar Srbije, i glavni grad srpske kulture, obrazovanja i nauke.

Geografija



Beograd se nalazi na 116,75 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44°49'14" severno 20°27'44" istočno. Istorijsko jezgro Beograda (današnji Kalemegdan) nalazi se na desnoj obali Save. U sastavu Beograda su Novi Beograd i Zemun koji su na levoj obali reke Save. Grad leži na ušću dveju reka, Dunava i Save. Urbana površina grada iznosi 359,92 kvadratnih kilometara. Beograd se kao i mnogi drugi gradovi nalazi na putu između zapadne i istočne evropske kulture.

Klima



Beograd ima umerenu kontinentalnu klimu. Prosečna godišnja temperatura je 11,7 °C, dok je najtopliji mesec jul, sa prosečnom temperaturom od 22,1 °C. Ipak, Beograd u proseku ima oko 31 dan u godini sa temperaturom preko 30 °C, a temperatura prelazi 25 °C čak 95 dana u godini. Prosečna godišnja količina padavina je oko 700 mm. Godišnje, Beograd ima oko 2.096 sunčanih sati, sa julom i avgustom kao najsunčanijim, i decembrom i januarom kao najmračnijim danima, sa tek 2 - 2,3 sunčana sata dnevno.

Prvi pomen beogradskog grba potiče iz vremena sina cara Lazara, despota Stefana Lazarevića, kada Beograd prvi put postaje prestonica srpske države (1403), no ni do danas nije sa sigurnošću utvrđeno kako je on izgledao. Sledeći grb je iz vremena mađarske prevlasti i prikazan je u grbovniku "Fugersko ogledalo časti" iz 1555. godine. Tradicija beogradskog grba se prekida pod turskom okupacijom, jer Turci nisu poznavali ovu vrstu simbola, a ponovo se nastavlja zauzećem Beograda od strane Austrijanaca u XVIII veku. U to vreme, na predlog carskog guvernera, Aleksandra Virtenbeškog, Dvorsko ratno veće je 1725. godine usvojilo i novi pečatni grb. U literaturi se još pominju: grb iz Brokhauzenove enciklopedije, grb iz Larusove enciklopedije i navodni prastari grb varoši. Važno je napomenuti da su svi ovi grbovi poznati samo po otiscima na gravirama ili prema literaturi. Osim toga, oni su bili uglavnom grbovi koje je Beogradu dodelila nesrpska vlast.

Akciju utvrđivanja beogradskog grba pokrenuo je 1931. godine predsednik opštine grada Beograda, gospodin Milan Nešić. Formiran je širi odbor sastavljen od umetnika, heraldičara, profesora univerziteta, generala i državnih savetnika. Odbor je više puta zasedao i pretresao problematiku, da bi na prvoj sednici užeg odbora od 19. maja 1931. godine doneo sledeće zaključke:
1. Grb Beograda mora imati oblik štita koji se na dnu završava lakim šiljkom.
2. Elementi grba: nacionalne boje, reka - kao simbol iskonske snage Beograda, rimska lađa (trirem) - kao simbol starine Beograda, bele zidine sa kulom i otvorenom kapijom - zidine predstavljaju varoš, kula grad, a otvorena kapija slobodan promet.
3. Zemljište, u klinu grba među rekama i pod zidinama je crvene boje, kao simbol krvi, večitog stradanja i patnje Beograda; reke su bele boje prema heraldičkim zakonima; zidine varoši i kule su bele boje, kao simbol "belog grada"; nebo je plavo, kao simbol nade i vere u bolju budućnost.
Na raspisanom konkursu ubedljivo je pobedila skica beogradskog slikara Đorđa Andrejevića - Kuna. Na predlog žirija, na skici su izvršene manje izmene, pa je nagrađena i zvanično usvojena skica grba u boji štampana u "Beogradskim opštinskim novinama" br. 1/32.



Posle Drugog svetskog rata, zbog izmenjenih društvenih okolnosti, grad kao da je počeo da zaboravlja svoj grb. Statutarna rešenja se kreću od potpunog odsustva odredbi o grbu, preko upotrebe termina "amblem", bez navođenja blazona (opisa) grba, do odredbi koje daju blazon jedne stilizovane verzije za koju nisu postojala prateća dokumenta.

Suočena sa konfuzijom paralelne upotrebe dva grba, Skupština grada Beograda je formirala početkom 1991. godine radnu grupu za razrešenje ovog problema. Radna grupa je predložila vraćanje legitimiteta grbu iz 1931. godine, tri manje korekcije na grafičkoj predstavi i blazon grba i zastave. Statutom grada Beograda iz 1991. usvojena su predložena rešenja, čime je i pravno potvrđen značaj i vrednost beogradskog grba iz 1931 i stvoreni uslovi za donošenje Odluke o upotrebi grba i zastave grada Beograda 1995. godine. Skupština grada Beograda je tako prvi put normativno regulisala materiju gradskih znamenja. Izvesna lutanja u traženju boljih rešenja i nedostatak uporedne prakse u zemlji uslovili su donošenje nekoliko izmena. Sada važeća odluka o upotrebi grba i zastave objavljena je u Službenom listu grada Beograda broj 18/2003. U ovoj odluci je po prvi put regulisana upotreba gradskog grba u tri nivoa i dati blazoni Srednjeg i Velikog grba prema idejnim rešenjima Srpskog heraldičkog društva "Beli orao".

Pravna regulativa

* Statut grada Beograda ("Službeni list grada Beograda", broj 14/04)
* Odluka o upotrebi grba i zastave grada Beograda ("Službeni list grada Beograda", broj 18/03)
* Uputstvo za upotrebu grba i zastave grada Beograda (''Službeni list grada Beograda'', broj 35/03)
* Pravilnik o utvrđivanju etalona (izvornika) grba grada Beograda i grafičkim standardima za njegovo prikazivanje ("Službeni list grada Beograda", broj 14/96)
* Pravilnik o utvrđivanju etalona (izvornika) zastave grada Beograda i grafičkim standardima za njeno prikazivanje ("Službeni list grada Beograda", broj 8/97)
* Pravilnik o utvrđivanju etalona (izvornika) Srednjeg grba grada Beograda i grafičkim standardima za njegovo prikazivanje ("Službeni list grada Beograda", broj 35/03, 3/04)
* Pravilnik o utvrđivanju etalona (izvornika) Velikog grba grada Beograda i grafičkim standardima za njegovo prikazivanje ("Službeni list grada Beograda", broj 1/04)

~ Istorija Beograda ~

Vinčanska kultura postojala je na prostoru Balkana pre oko 7.000 godina, pa se njeni ostaci mogu pronaći i u okolini Beograda Naseljena u trećem veku p.n.e. od strane Kelta, taj prostor ubrzo prelazi u ruke Rimljana i postaje naseobina Singidunum, da bi konačno dospela pod kontrolu Vizantije.

Beograd, grad veoma burne istorije, jedan je od najstarijih u Evropi. Njegova istorija traje punih 7000 godina. Prostor oko velikih reka Save i Dunava bio je naseljen još u paleolitskom periodu. Iz starijeg kamenog doba, potiču ostaci ljudskih kostiju i lobanja neandertalaca, pronađeni u kamenolomu kod Leštana, u pećini na Čukarici i u blizini Bajlonijeve pijace.

Ostaci kulture mlađeg kamenog doba, pronađeni su u Vinči, Žarkovo i u Gornjem gradu, iznad ušća Save u Dunav. To ukazuje da je prostor Beograda bio naseljen u kontinuitetu i da je rastao intenzitet naseljavanja. Mnoga današnja naselja beogradske okoline leže na kulturnim slojevima ranijih praistorijskih naseobina.

Vinča kraj Beograda spada u red najznačajnijih naseobina i kulturnih nalazišta praistorijskog perioda. Arheološke iskopine na Rospi ćupriji, Gornjem gradu, Karaburmi, Zemunu i Vinči potvrđuju pretpostavke da je područje Beograda bilo intezivno naseljeno i da se njegovo stanovništvo bavilo plužnom zemljoradnjom i drugim pratećim privrednim delatnostima. Na ovim lokalitetima otkrivene su nekropole bronzanog i metalnog doba kao i dokazi različitih kulturnih uticaja.

Ratovi za Beograd u 17om veku

Kolovacki mir

Turska vojska je krajem 17. veka doživela nekoliko velikih neuspeha u ratovima koje je vodila sa Austrijom, što je dovelo do gubitka političke moći, naročito posle neuspeha u osvajanju Beča 1683. godine. Posle bitke kod Sente 1697., u kojoj je poginuo i sam veliki vezir, sklopljen je mir u Karlovcima, januara 1699. Turci su zadržali Banat i južni deo Srbije, a Austrija je dobila severni Srem, Slavoniju i delove Južne Ugarske.

Bitka pod Beogradom

Ne zadovoljna svojim položajem, Turska je ubrzo nakon Karlovačkog mira odlučila da zarati sa hrišćanskim zemljama, Austrijom i Venecijom. U ovom ratu najčuvenija je bila bitka pod Beogradom. Austrija je pobedom povratila Beograd 16. avgusta 1717. To je bila najveća bitka toga vremena, i po brojnosti i po prisustvu velikih imena - na austrijskoj strani veliki broj poznatih generala i prinčeva iz svih vladarskih dvorova Evrope. Ličnim junaštvom i vojničkom mudrošću i ovde se istakao Eugen Savojski. Njegova vojska imala je 110 000 vojnika. Turska vojska imala je 200 000 vojnika - sam Mustafa paša, komandant beogradske tvrđave imao je 30 000 svojih boraca, dok je janjičara bilo 20 000. Savojski je, protivno dotadašnjoj vojnoj taktici, prebacio vojsku preko Dunava, a ne preko Save, kao što je turska vojna komanda očekivala i shodno tome izvršila potrebne pripreme. Austrijska vojska imala je mnogo veću slobodu kretanja Dunavom. Izgrađene su dvostruke odbrambene linije, kontravalaciona (prema Tvrđavi) i cirkumvalaciona linija (prema vojsci koja se približavala spolja). Turska vojna komanda je odlagala početak bitke nastojeći da što više iscrpi protivničku vojsku, u čemu je i uspela - smanjivanje zaliha hrane uslovilo je bolest koja je desetkovala vojnike. Mudrost Eugena Savojskog pokazala se u munjevitom prilagođavanju situaciji- odlučio je da sazove sve svoje generale 15. avgusta i da napadne tursku vojsku već sutradan; bojeći se izdaje, odluku nije saopštio generalima sve do večeri. Ovaj potez doveo je do velike pobede. Između 9 i 10 sati pre podne, 16. avgusta 1717. dobijena je velika bitka pod Beogradom.

Pozarevacki mir

Već 1718. godine u Požarevcu je između Austrije i Turske sklopljen mir, koji je trajao do 1740. godine kada se novi austrijsko-turski rat završio nepovoljno po Austriju. U oktobru 1720. upravu nad Beogradom preuzeo je Aleksandar fon Vintenberg koji se istakao u ovoj bitci. Ubrzo se pristupilo izradi planova za preuređenje grada, pa su ponovo utvrđeni i gornji i donji grad. Radovi su trajali od 1723. do 1736. Mnogobrojni planovi i izveštaji iz ovog perioda čuvaju se u bečkom Ratnom arhivu. Do danas se na Kalemegdanu sačuvala kapija Karla šestog, rimski bunar, delovi tvrđave. Promenjen je i način života Beograda, kako stvaranjem trgovačkog staleža, tako i planskim demografskim promenama - rimokatoličkom stanovništvu davane su privilegije sa ciljem da se broj nemačkih doseljenika poveća. Posle novog trogodišnjeg rata i austrijskih gubitaka, naročito u bitci kod Grocke, 23. jula 1739. godine, sklopljen je novi mir - Beogradski mir, kojim je Austrija izgubila sve što je stekla Požarevačkim mirom. Izgubila je celu Srbiju i Beograd koji je vraćen pod tursku vlast. Odredbe ovog Mira nalagale su Austriji da u starom gradu sruši sve delove utvrđenja koje je podigla. Hrišćanske crkve su ponovo pretvorene u džamije, a stanovništvo je počelo da se iseljava.

~ Antički period ~

Na oko 600 godina p. n. e. ovim prostorom su prošla tračko-kimerska i skitska plemena, a u III veku p.n.e. Kelti. Za prisustvo keltskog plemena Skordisci vezuje se nastanak Singidunuma, koji se, kao utvđeno naselje, prvi put pominje 279. godine p.n.e. Prvi deo reči Singi označava okrugli, a dunum utvrđenje ili grad. Moguće je da naziv potiče od imena tračkog plemena Singa, zatečenom, u vreme dolaska Kelta. Nema gotovo nikakvih tragova o tom keltskom gradu, osim što su na lokalitetima Karaburme i Rospi ćuprije pronađene nekropole sa umetnički vrednim predmetima, koje su pripadale ratnicima plemena Skordisci. Znatni keltski kulturni uticaji utkani su u duhovnu kulturu stanovništva Singidunuma, koji su delom preneti i pomešani sa rimskim antičkim kulturnim elementima.

Rimljani su Beogradom ovladali početkom I veka nove ere i pod njihovom vlašću bio je čitava četiri veka. Vojnici mezijskih legija, čine prvu rimsku vojnu posadu u Singidunumu. Iz tog perioda potiču grobovi u obliku bunara pronađeni na Trgu republike i drugim mestima u gradu. Pored Singidunuma u sastavu rimske imperije bio je i Taurunum, današnji Zemun. Oba grada postaju značajna vojna uporišta na utvrđenoj rimskoj granici - "limesu".

Najveći procvat Singidunum doživljava 86. godine, dolaskom Legije IV Flavija. Tada je izgrađeno prvo utvrđenje od kamena na Gornjem gradu, čiji se fragmenti i danas mogu zapaziti. Taj je kastrum bio kvadratnog oblika i obuhvatao je prostor današnjeg Gornjeg grada na Kalemegdanu. Izgled Taurunuma (Zemuna) iz tog vremena je manje poznat i on se verovatno nalazio na mestu današnjeg Donjeg grada. Kao značajniji rimski vojni logor Singidunum je stekao gradska prava u II veku n. e. za vreme cara Hadrijana. Njegov vojnički značaj je porastao još više u III veku, kada je car Aurelije napustio Dakiju a Gornja Mezija dobila nove granice duž desne obale Dunava. Tada je Singidunum središte hrišćanske episkopije. U njemu je nešto kasnije rođen rimski car Jovian Flavie Klaudije.

Uz vojni logor, Rimljani su naseljavali veterane svojih legija kako bi još više obezbedili svoju granicu. Tako je vremenom tu nastalo dosta veliko naselje koje je imalo pravolinijsku osnovu, sa ulicama koje se seku pod pravim uglom. Neke osnove ovakvih urbanih elemenata sačuvane su i danas, što se vidi po položaju ulica Uzun Mirkove, Dušanove i Kralja Petra I. Takav pravougaoni oblik sačuvao je i Studentski trg (nekadašnji rimski forum sa termama otkriven pre tridesetak godina).

Između Singidunuma i Taurunuma, preko Save, postojao je most koji je spajao ova dva grada i kojim je išao jedan od najznačajnijih rimskih puteva. Tako je Singidunum postao značajna drumska raskrsnica za rimske provincije Meziju, Dakiju, Panoniju i Dalmaciju. Vojni put - Via militaris, koji je išao sa zapada na istok, preko Sirmiuma (Sremska Mitrovica), Singidunuma i Viminacijuma (Kostolac), do Vizanta, bio je zaštićen utvrđenjima. Takvih utvrđenja bilo je i na današnjoj teritoriji Beograda, kao što su bila: Mutatio ad Sehtum (Mali Mokri Lug), Castra Tricornia (Ritopek), Mutatio ad Sehtum Militare (Grocka) i druga. Značajan je bio i put koji je spajao tadašnja rudarska naselja na Avali, Kosmaju i Rudniku. Značajnije tragove materijalne kulture (grobnice, spomenici, skulpture, keramika, novac) nađeni su u mnogim selima beogradske okoline.

Podelom rimskog carstva na Istočno i Zapadno 395. godine, tadašnji Singidunum postaje granični grad u sastavu Vizantije. Taj novi položaj grada odredio je njegovu dalju sudbinu, jer on postaje ne samo spona različitih kulturnih uticaja, već pre svega saobraćajni i strategijski ključ Vizantijskog carstva.

~ Vizantija ~

Raspad Rimskog carstva bio je praćen najezdom varvarskih naroda: Istočnih Gota, Gepida, Sarmata, Avara, Slovena i drugih. Beograd je zbog svog isturenog položaja na granici - limesu, bio česta meta napada i razaranja. Napadi sa severa preko Panonske nizije, Dunava i Save, bili su tako jaki da ni Singidunum, kao značajno vojno utvđenje, nije mogao da odoli. Tako ga Huni 441. godine zauzimaju i potpuno razaraju. Grad je tada izgubio i dotadašnje rimsko stanovništvo. Posle hunske propasti, grad je 454. godine ponovo u sastavu Vizantije, ali ga ubrzo osvajaju Sarmati, pa zatim i Istočni Goti. Već 488. godine ponovo postaje vizantijski grad.

Početkom VI veka (512. godine), vizantijski car Anastasije u njegovu neposrednu okolinu naseljava germanska plemena Herula, da bi ga oni odbranili od ratobornih Gepida. U ruševinama ranijeg rimskog grada, na zapadnoj strani Donjeg grada, nađeni su tragovi materijalne kulture Germana. U vreme vladavine vizantijskog cara Justinijana I, 535. godine, grad je iznova podignut i opasan moćnim bedemima. Tako Singidunum ponovo postaje sjajan i velike hvale dostojan grad. Po svoj prilici grad je po prvi put bio vezan sa Taurunumom na suprotnoj obali.

Krajem VI veka, dok su Vizantijci bili zauzeti ratovima po Africi i Aziji, pred zidinama Singidunuma pojavljuju se mongolska plemena Avara, a za njima i prve slovenske grupe. Posle dve opsade Avari i Sloveni osvajaju grad. Brojni su vizantijski istorijski izvori o toj opsadi i konačnoj propasti Singidunuma. Ovom varvarskom najezdom i rušenjem grada, nestao je i naziv Singidunum i više se nikada u istoriji nije pojavio. Tragovi slovenske materijalne kulture tog doba, pronađeni su u Donjem i Gornjem gradu, Zemunu i naseljima Ritopek i Višnjica. To je bio trajniji početak slovenizacije ovoga grada.

Oko 630. godine na ovo područje se doseljava srpski živalj. Posle toga, više od dva i po veka nema pomena o njemu. Avarski i slovenski ratnici nisu marili za ovaj grad, jer on više nije imao položaj graničnog utvrđenja. On se tada nalazio unutar šireg prostora Balkanskog poluostrva koji su Sloveni već osvojili. I pored toga, arheološki nalazi ukazuju na kontinuiran život u gradu i njegovoj okolini. Ponovni pomen grada, i to pod slovenskim imenom BEOGRAD (Beli grad - verovatno po zidinama od belog krečnjaka), srećemo tek u IX veku, tačnije 16. aprila 878. godine, u jednom pismu pape Jovana VIII bugarskom knezu Borisu-Mihailu, o smenjivanju beogradskog hrišćanskog episkopa Sergija. Kasnije se taj naziv sreće u različitim varijantama: alba graeca, griechisch weessenburg, nandor alba, nandor fejervar, castelbianco, alba bulgarica.

Nekoliko vekova posle prvog pomena Beograda kao slovenskog grada, u njemu se smenjuju razne vojske i osvajači. Do Beogradu su najpre došli Franci koji su pod Karlom Velikim uništili Avare. Na ruševinama Taurunuma osnivaju franačko naselje Malevila, da bi slovenizacijom kasniji naziv bio Zemln (Zemun). Franačku vladavinu zamenjuju Bugari, a njihovu Mađari. Krajem X veka, u vreme velike Samuilove države, Beograd je po ko zna koji put promenio gospodara. Već 1018. godine on ponovo postaje značajna pogranična tvrđava Vizantije. Tokom XI i XII veka, oko Beograda se otimaju suparničke sile: Ugarska, Vizantija i Bugarska.

Za to vreme kroz grad prolaze brojni krstaški pohodi na Istok ostavljajući svoj rušilački pečat na njemu. Posle krstaških najezda iz 1096. i 1147. godine, pod vođstvom Fridriha Barbarose 1189. godine kroz Beograd prolazi 190.000 ljudi. Ovaj predvodnik krstaša video je Beograd u ruševinama. Koliko je grad stradao možemo suditi po upoređivanju sa zapisom arapskog geografa i kartografa Idrizija, koji je u opisu "Itinerera carigradskog puta" iz 1154. godine pominje Belgraduk kao dobro naseljenu i živu varoš sa mnogim crkvama.

Srednjovekovni srpski Beograd


Srpska vladavina Beogradom počinje 1284. godine, kada srpski kralj Dragutin kao zet i vazal mađarskog kralja Ladislava IV dobija na upravu Mačvu sa Beogradom. To je bio period intenzivnog naseljavanja srpskog življa i jačanja uticaja Srpske pravoslavne crkve. Tu je Dragutin imao svoj dvor. Novosagrađena Saborna crkva, bila je oličenje snage i bogatstva mlade srpske države. Smrću kralja Dragutina na presto dolazi njegov brat Milutin, koji kratko vreme vlada Beogradom, jer grad, 1319. godine, osvajaju i do temelja ruše Mađari. Porušeni i zapusteli grad postaje pogranična baza ugarskom odupiranju širenju srpske države sa juga, u vreme cara Dušana. U takvom stanju Beograd dočekuje XV vek, kada na istorijsku scenu Evrope stupaju Turci, nova velika osvajačka sila.



U želji da se što spremnije odupru turskoj najezdi i na Savi i Dunavu imaju jako uporište, Mađari dozvoljavaju izgradnju Beograda za vreme despota Stefana Lazarevića. On je Beogradom vladao od 1403. do 1427. godine, i to je vreme pravog procvata grada. Beograd je ne samo prestonica srpske države, već i najvažniji privredni, kulturni i verski centar. Grade se: Mitropolitska crkva, nova tvrđava (citadela), despotov dvorac, bolnica i biblioteka. Trgovci dobijaju povlastice i dolaze bogati i sposobni ljudi, koji doprinose prosperitetu grada. Pretpostavlja se da je grad tada mogao brojati 40-50 hiljada žitelja.





Despotov naslednik Đurađ Branković, bio je prinuđen da grad preda Mađarima, a on po ugledu na Beogradsku, podiže Smederevsku tvrđavu. U vreme stogodišnje ugarske vladavine izmenjena je celokupna struktura stanovništva i izgled samog grada. Grad počinje naglo da stagnira, a potisnuto srpsko stanovništvo živelo je u predgrađu i njemu nije bio dostupan Gornji grad. Ugarski kralj Sigismund sve više naseljava mađarsko stanovništvo i širi uticaj katoličke crkve.

~ Oslobođenje Beograda ~



Buđenje nacionalne svesti i događaji oko seče knezova doveli su do podizanja Prvog srpskog ustanka 1804. godine. Ustanak pod vođstvom Karađorđa imao je od samog početka za cilj i oslobađanje Beograda. Posle dve godine borbi, grad je osvojen 1807. godine. Karađorđe je beogradsku varoš osvojio 1806, a Beogradsku tvrđavu 1807 godine. Oko 25.000 srpskih ustanika pod vođstvom Karađorđa Petrovića grad je zateklo u ruševinama. On postaje prestonica tek oslobođenog dela Srbije i simbol slobodarskih tradicija njenog stanovništva. Po obnovi on postaje i značajan privredni, trgovački i kulturni centar. U njemu je već 1807. godine zasedao Praviteljstvujušći sovjet (srpska vlada), a od 1811. godine tu se nalaze i prva ministarstva. Iz Vojvodine i drugih krajeva dolaze viđeniji ljudi i intelektualci, među kojima Sima Milutinović i Dositej Obradović, koji je 1808. godine osnovao prvu Veliku školu.

Dinamičan razvoj Beograda prekinut je turskim osvajanjem 1813. godine, a represalije koje su usledile dovele su do ustanka 1815. godine. Vođa ustanka, knez Miloš Obrenović, uspeo je da unese više diplomatije u odnose sa Turcima. On u Beograd, uz određene povlastice, sve više naseljava srpski živalj sa juga, pa Turci, gotovo u bescenje, počinju da prodaju imanja i kuće. Turci su zadržali tvrđavu, dok je varoš pripala Srbima. U gradu se podižu prvi značajni objekti: Konak kneginje Ljubice, Saborna crkva, dvorski kompleks u Topčideru... Sem svoje privredne funkcije Beograd je postao i značajno kulturno središte. Iz Kragujevca 1835. godine je preneta štamparija i počele su da izlaze "Novine srpske". Otvorena je Bogoslovija, prva gimnazija i grad postaje utočište brojnih kulturnih stvaralaca tog vremena poput: Vuka Karadžića, Sterije Popovića, Joakima Vujića, Dimitrija Davidovića i drugih.

Prisustvo turske vojske u tvrđavi sputavalo je razvoj Beograda. Međutim,
događaji oko ubistva jednog srpskog dečaka na poznatoj Čukur česmi, kada je došlo do bombardovanja beogradske varoši, bivaju povod da se počne pregovarati oko definitivnog odlaska turske vojske iz srpskih gradova. Posle vladavine od 346 godina, Turci 18. aprila 1867. godine definitivno napuštaju Beograd. Beograd je postao slobodan simboličnom predajom ključeva kada su i turske vojničke straže zamenjene srpskim vojnicima, a pored zastave Turske podignuta je i zastava Srbije. Knez Mihailo Obrenović preseljeva u Beograd prestonicu iz Kragujevca.

To je bio novi podsticaj bržem privrednom i kulturnom razvoju grada. U drugoj polovini XIX veka izvršena je i njegova urbanistička i ostala evropeizacija. Centralni položaj imala je ulica Kneza Mihaila, najkraća veza između tvrđave i varoši. Ona ubrzo postaje i najvažniji trgovačko poslovni centar, kakvu je ulogu i danas zadržala. Stare zanate zamenjuje industrija, a trgovinu i saobraćaj pospešuje izgradnja pruge Beograd-Niš 1884. Grad dobija struju, tramvaj, parobrodsko društvo i značajne naučno kulturne ustanove (Velika škola 1863, Narodno pozorište 1869...).


~ Srednji Vek ~

Singidunum je doživeo okupacije niza osvajača- Huna, Sarmata, Ostrogota i Avara - pre dolaska Slovena oko 630. godine nove ere. Prvi zapisi o slovenskom imenu Beograd datiraju iz 878. godine, za vreme vladavine Prvog bugarskog carstva. Grad je ostao predmet razmirica između Vizantije, Mađarske i Bugarske naredna četiri veka. Grad konačno prelazi pod vlast Srba kao deo Srema 1284. godine. Prvi srpski kralj koji je vladao Beogradom bio je Stefan Dragutin (1276–1282), vladar Kraljevine Srema, kog je dobio na poklon od svog zeta, mađarskog kralja Ladislava IV.



Nakon velikih gubitaka u Kosovskom boju 1389. godine, Srpsko carstvo počinje da se raspada i njegovi južni delovi velikom brzinom prelaze u ruke Turaka Osmanlija. Ipak, sever je dugo odolevao tokom postojanja despotstva, kada je Beograd doživeo veliki uspon posebno za vreme despota Stefana Lazarevića kada je bio prestonica nepokorene Srbije.
Stare zidine grada su ponovno bile utvrđene zajedno sa zamcima, a crkve i tvrđave obnovljene, što je pomoglo da grad odoleva navalama Turaka čak 70 godina. U ovo vreme, Beograd je postao utočište mnogim balkanskim narodima koji su bežali od vlasti Osmanlija. Veruje se da je broj stanovnika u ovo vreme dostizao i 40.000-50.000. Tokom vladavine Đurađa Brankovića, veći deo Despotstva dospeva pod tursku vlast, međutim, Beograd dolazi pod zaštitu mađarskih kraljeva. Turci su želeli da pokore Beograd jer im je predstavljao prepreku u daljem napredovanju ka centralnoj Evropi. Napali su 1456. kada se odigrala čuvena Opsada Beograda gde je hrišćanska vojska pod vođstvom Sibinjanin Janka uspešno odbranila grad od turskog napada.

~ Tursko osvajanje ~


Beograd u 16om veku

Vojska pod vođstvom Sulejmana Veličanstvenog, 28. avgusta 1521. je osvojila Beograd, što je označilo pad grada pod Otomansko carstvo. Beograd je srušen i spaljen, a put Turcima ka Zapadnoj Evropi otvoren. Sledećih 150 godina grad je bio veoma miran, a bio je i sedište okruga Sandžak. Privukao je mnoge trgovce i stanovnike - Turke, Jermene, Grke Rome i ostale. Pretpostavlja se da je broj stanovnika u gradu bio oko 100.000 u 17. veku. Postao je više od običnog grada, sa Osmanskom arhitekturom i mnogim novim džamijama. Zahvatila ga je velika srpska pobuna 1594. (Banatska pobuna) koju su Turci uspeli da uguše, spaljene su mnoge crkve, relikvije i mošti Svetog Save na Vračaru. Upravo zvog toga je ovo mesto odabrano za gradnju Hrama Svetog Save.

Tri puta je osvajan od strane Austrije (1688-1690, 1717-1739, 1789-1791), ali je ponovno zauziman i bitno razaran od strane Osmanlija. Tokom ovog perioda, grad su zahvatile dve velike seobe Srba, u kojima su se stotine hiljada Srba, predvođenih patrijarsima, povlačili zajedno sa Austrijancima u Habsburško carstvo 1690. i 1737-39, seleći se u današnju Vojvodinu i Slavoniju. Tokom Prvog srpskog ustanka ustanici su držali grad od 8. januara 1806. do 1813, kada su ga ponovo preotele Osmanlije.1817. postaje prestonica Kneževine Srbije (sem u periodu od 1818.–1841, kada je Kragujevac bio glavni grad).

~ Nakon nezavisnosti ~

Prestonicu iz Kragujevca u Beograd je prebacio Knez Mihajlo Obrenović. Sa potpunom nezavisnošću 1878. i preobražajem u Kraljevinu Srbiju, Beograd je još jednom postao ključni grad na Balkanu, razvijajući se veoma brzo.[ Međutim, uprkos izgradnji železničke pruge do Niša, ukupni uslovi u Srbiji su bili kao i u ostalim pretežno poljoprivrednim zemljama, a Beograd je 1900. imao samo 69.100 stanovnika. Ubrzo, 1905. broj stanovnika se povećava na preko 80.000, a na početku Prvog svetskog rata 1914. i do 100.000, ne računajući Zemun koji je tada pripadao Austro-Ugarskoj.

Nakon Prvog svetskog rata i okupacije od strane Austro-Ugarske i nemačkih trupa, Beograd je doživeo brz razvoj i značajnu modernizaciju kao prestonica nove Kraljevine Jugoslavije. Tokom 1920-ih i 1930-ih broj stanovnika se popeo na 239.000 do 1931. zajedno sa zapadnim predgrađem Zemunom, koji je ranije bio u Austro-Ugarskoj. Do 1940, broj stanovnika je bio oko 320.000, priraštaj stanovništva između 1921. i 1948. je iznosio približno 4,08% godišnje.


Terazije - 1928 godine

~ Prestonica Srbije i Jugoslavije ~



Započeta intenzivna izgradnja Beograda po njegovom definitivnom oslobođenju od Turaka, nastavljena je i u prvim godinama XX veka. Izgradnja Železničke stanice i Pristaništa na Savi dovode do premeštanja težišta grada i raniji tursko-istočnjački deo zvani Dorćol počinje da gubi od svog značaja. Ipak, smetnju daljem razvoju predstavljala je činjenica da je Beograd bio pogranični grad prema Austriji i predstavljao je prepreku njenoj osvajačkoj politici prema Balkanu.



U planovima austrijskog i nemačkog prodiranja na Balkan tražen je povod da se vojno napadne Srbija. Nađen je u atentatu u Sarajevu, 28. juna 1914. godine na austro-ugarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda. Ultimatumom, a potom i napadom na Srbiju otpočeo je Prvi svetski rat. Tokom četvoromesečnog bombardovanja prethodnice austrijske vojske ušle su u Beograd 2. decembra 1914. godine, ali u njemu ostaju samo do 15. decembra. Okupator se morao povući zbog osnažene pozicije Srbije posle pobede u Kolubarskoj bici. Novi napad je usledio između 6. i 7. oktobra 1915. godine, pod vođstvom feldmaršala Mekenzena i trajao je punih 7 dana i 7 noći. I pored 9731 ranjenog i mrtvog vojnika, austrijska vojska je uspela da uđe u grad. Agonija Beograda trajala je tri godine. Probojem Solunskog fronta Srpska vojska i delovi savezničke vojske oslobodili su Beograd 1. novembra 1918. godine. Tokom Prvog svetskog rata, Srbija je izgubila 28% celokupnog stanovništva, a Beograd je među gradovima koji su najviše stradali.



Odmah po oslobođenju Beograd je postao prestonica novostvorene Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, što mu je dalo još veći impuls za bržu izgradnju. Uvećan za Zemun, Beograd prestaje da bude pogranični grad i brzo se razvija. Osim naglog širenja prema Avali, Košutnjaku, Čukarici i Dunavu, i unutar starog gradskog jezgra podignut je veliki broj objekata i građevina, čime Beograd dobija oblike evropskog grada. Ali, posle ubistva kralja Aleksandra I Karađorđevića, jačale su snage koje su iskazivale sve veće simpatije za nosioce novog svetskog poretka - Hitlera i Musolinija. To je rezultiralo pristupanjem Trojnom paktu 25. marta 1941. godine, da bi dva dana kasnije došlo do državnog udara, smenjivanja Vlade i velikih narodnih demonstracija.

Samo nekoliko dana posle toga Beograd je postao meta strahovitih bombardovanja i razaranja. U naletu nemačke avijacije 6. i 7. aprila 1941. godine na slobodan grad, od bombardovanja je poginulo 2274 lica, a broj ranjenih je bio nekoliko puta veći. Lakše ili teže je oštećeno nekoliko hiljada zgrada, a od kulturno-istorijskih spomenika potpuno je spaljena Narodna biblioteka. Bio je to uvod u četvorogodišnji život grada pod okupacijom. Nemačke jedinice su ušle u Beograd bez ikakvog otpora 12. aprila 1941. godine. Uz sve progone i patnje koje su nanosili nemački okupatori, građani Beograda su morali da podnesu i znatne žrtve zbog savezničkog bombardovanja posebno u proleće i jesen 1944. godine. Porušeni su bili mnogi objekti, stambene zgrade, srušeni svi mostovi na Savi i Dunavu, a život je izgubilo oko 1160 građana. Tokom Drugog svetskog rata Beograd je izgubio oko 50.000 stanovnika i pretrpeo neprocenjive štete i razaranja. Beograd su oslobodile jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i Crvene armije 20. oktobra 1944. godine.

Nove komunističke vlasti hapse i likvidiraju političke protivnike, a beogradsku omladinu mobilišu za odlazak na Sremski front. Uprkos ogromnim razaranjima i opštoj nemaštini, Beograd je lagano počeo da se oporavlja od teških posledica rata i okupacije. Obnavljaju se porušeni privredni objekti i grade novi, naročito industrijski kapaciteti (pre svega u oblasti metalne, hemijske i elektro industrije), razvija se saobraćaj, obnavljaju se i proširuju kulturne i prosvetne institucije. Na političkom planu, donošenjem Deklaracije o proglašenju FNRJ kao savezne države republičkog oblika, 29. novembra 1945. godine, ukinut je monarhijski oblik vladavine u Jugoslaviji i zvanično započela komunistička vladavina Josipa Broza Tita. Proglašenjem Ustava FNRJ 31. januara 1946. godine, ustanovljena je socijalistička državna zajednica jugoslovenskih naroda i započela nacionalizacija imovine predratnih industrijalaca.

Zahvaljujući specifičnoj politici Jugoslavije pod vođstvom Josipa Broza, Beograd je postao značajan međunarodni, politički, kulturni, sportski i privredni centar. U njemu su održani važni međunarodni skupovi: Prva konferencija šefova i vlada nesvrstanih zemalja, 1961. godine, zatim Konferencija o evropskoj bezbednosti i saradnji (KEBS), Konferencija UNESKA, Godišnja skupština banke i Međunarodnog monetarnog fonda, Šesti UNKTAD, kao i niz kulturnih, sportskih i drugih manifestacija.

Da na unutrašnjem planu ima problema pokazali su studentski nemiri 1968. godine (usmereni protiv nerealnih socijalnih razlika i samovolje birokratskog aparata), a zatim i nacionalni momenat 1974. godine. Donošenjem Ustava iste godine država je krenula putem konfederacije. Nerešeni nacionalni, etnički, politički, ekonomski i drugi problemi u zemlji, doveli su do raspada Jugoslavije 1991. čime je okončan najduži period mira na Balkanu u XX veku. Od 1992. godine Beograd je prestonica SR Jugoslavije, koju čine Republika Srbija i Republika Crna Gora, a od februara 2003. Beograd je glavni grad Državne zajednice Srbija i Crna Gora. Maja 2006. Crna Gora proglašava samostalnost i od tada je Beograd glavni grad samostalne države Republike Srbije.


~ Drugi svetski rat ~

Jugoslavija je 25. marta 1941. potpisala Trojni pakt i pridružila se Silama osovine. Zbog ovoga je odmah usledio masovni protest u Beogradu i državni udar. Grad je 6. i 7. aprila teško bombardovao Luftvafe i ubio na hiljade ljudi. Jugoslaviju su napale nemačke, italijanske, mađarske i bugarske snage, uz pomoć domaćih Albanaca i Hrvata, a sremska predgrađa Beograda su ušla u sastav Nezavisne Države Hrvatske, nacističke marionetske države. Grad su bombardovali i saveznici 16. i 17. aprila 1944. godine. Oba bombardovanja su bila na pravoslavni Uskrs. Većina grada je ostala pod nemačkom okupacijom do 20. oktobra 1944, kada su ga oslobodili partizani i Crvena Armija.

U posleratnom periodu Beograd se razvijao kao glavni grad nove Jugoslavije i izrastao u veliki industrijski centar.

Marta 1972. Beograd je bio centar poslednje epidemije velikih boginja u Evropi. Epidemija, koja je uključivala prisilne karantine i masovne vakcinacije, je bila okončana krajem maja.

~ Skorašnja istorija ~

9. marta 1991. velike demonstracije, predvođene Vukom Draškovićem su održane u gradu protiv režima Slobodana Miloševića. Dvoje ljudi, sedamnaestogodišnji srednjoškolac Branivoje Milinović, i policajac Nedeljko Kosović, poginuli su u demonstracijama, 203 ljudi je povređeno, a 108 uhapšeno. Prema raznim medijskim izvorima, na ulicama tog dana je bilo između 100.000 i 150.000 ljudi. Kasnije u toku dana, na ulice su izvedeni tenkovi u cilju uspostavljanja mira.

Nakon navodnog nameštanja rezultata lokalnih izbora, u Beogradu je organizovano niz svakodnevnik protesta u periodu između novembra 1996. i februara 1997, ponovno protiv Miloševićeve vlade.[28] Posle popuštanja režima i priznavanja rezultata izbora Zorana Đinđića postaje prvi demokratski izabrani gradonačelnik Beograda u post-komunističkoj eri.

NATO bombardovanje 1999. godine prouzrokovalo je značajnu štetu gradskoj infrastrukturi. Među pogođenim objektima bile su i zgrade nekoliko ministarstava, RTS u kojoj je poginulo 16 tehničara, nekoliko bolnica, hotel „Jugoslavija“, nekadašnja zgrada Centralnog Komiteta, televizijski toranj na Avali, kao i kineska ambasada na Novom Beogradu.

Nakon izbora 24. septembra 2000. godine, Beograd je postao poprište masovnih demonstracija sa preko pola miliona učesnika (800.000 po policijskim procenama, a po drugim izvorima i do 1.000.000), koje su dovele do konačnog pada Miloševića sa vlasti.


Pobednik , simbol grada Beograda

~ Godine raspada 1988-2000 ~

Pošto je za ozbiljno pisanje najnovije istorije Beograda još uvek prerano, dajemo Vam pregled svima poznatih masovnih događaja koji su obeležili vreme autokratije Slobodana Miloševića.

---

2. mart 1988. Skupština SFRJ - Prvi veliki miting u Beogradu
Slobodan Milošević se obratio okupljenim studentima, građanima sa Kosova i Metohije i radnicima: "Uskoro će biti objavljena sva imena i želim da vam kažem da će oni koji su se poslužili ljudima da manipulišu, radi ostvarenja političkih ciljeva protiv Jugoslavije, biti kažnjeni i biti uhapšeni." Iz mase se čulo "Uhapsite Vlasija!", a Slobodan Milošević je na to uzvratio: "Ne čujem dobro, ali uhapsiću".
(prema izveštaju TV Beograd bilo oko 300.000 ljudi, a prema "ostalim" medijima između 30.000 i 50.000)

---

18. novembar 1988. Ušće - Državni miting ustoličenja Slobodana Miloševića
Predsednik Predsedništva Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije Slobodan Milošević obraćajući se građanima koji su dovedeni fabričkim autobusima na Ušće rekao: "Bitku za Kosovo mi ćemo dobiti bez obzira na prepreke koje nam se postavljaju u zemlji i van nje. Pobedićemo, dakle, bez obzira što se i danas udružuju naši neprijatelji van zemlje sa onima u zemlji. A da bitku za slobodu ovaj narod dobija, znaju i turski i nemački osvajači."
(prema izveštaju TV Beograd bilo oko milion ljudi, po ostalim medijima nekoliko stotina hiljada)

---

9. mart 1991. Trg republike - Prvi veliki opozicioni miting
Zbog toga što TV Beograd nije želela da objavi demanti SPO, Vuk Drašković je zakazao miting srpske opozicije na Trgu republike, a glavni zahtev je bila ostavka direktora i četiri urednika državne televizije. Sa terase Narodnog pozorišta okupljenim građanima su se obratili lideri opozicije, a milicija na konjima pokušala je da rastera demonstrante. Kasnije je intervenisala vodenim topovima, tukla demonstrante, a bilo je i mrtvih: Branislav Milinović (demonstrant) i Nedeljko Kosović (policajac). Na ulicama glavnog grada pojavili su se i tenkovi. Zabranjen je rad B92 i NTV Studio B. Slobodan Milošević u izjavi na TV Beograd demonstrante nazvao "snagama haosa i bezumlja".
(prema izveštaju TV Beograd bilo nekoliko hiljada ljudi "huligana", a po nezavisnim medijima preko 50.000)

---

10-11. mart 1991. Terazijska česma - Prvi studentski protest
Kao odgovor na tenkove u centru Beograda, iz Studentskog grada krenuli su studenti. Na Brankovom mostu ih je sačekala policija, bacila suzavac i nekoliko njih pretukla. Zoran Đinđić pregovarao sa policijom koja je grupu od 5.000 studenata pustila da se pridruži demonstrantima-studentima kod Terazijske česme. Demonstranti imali 8 zahteva, a između ostalog ostavku Dušana Mitevića, direktora RTB i četvoro urednika TV Beograd, ostavku ministra policije Radmila Bogdanovića i omogućavanje rada Radija B92 i NTV Studio B.
(državni mediji govorili o grupici, a prema izveštaju NTV Studio B bilo oko 20.000 ljudi)

---

11. mart 1991. Ušće - Prvi kontramiting
U organizaciji SPS na Ušću održan miting "Za odbranu Republike, za ustavnost, slobodu i demokratiju." Uz kozaračko kolo i povike "Slobo, slobodo", "Ubice, fašisti", "Ne damo Kosovo", "Ustaše, ustaše", "Sudite Vuku". Na mitingu su govorili Dušan Matković, Petar Škundrić, akademik Mihajlo Marković, Živorad Igić i Radoman Božović. Matković je rekao da su studenti na Terazijama huligani i pozvao prisutne da krenu sa Ušća i obračunaju se sa njima.
(TV Beograd i Politika javili da je bilo 150.000 ljudi, nezavisni mediji govorili o tridesetak hiljada)

---

15. jun - 10. jul 1992. Studentski protest
Zbog stupanja na snagu sankcija međunarodne zajednice od 30. maja, studenti zatražili ostavku Slobodana Miloševića, predsednika Srbije. Podršku dobili od studenata Novog Sada, Niša, Kragujevca i Prištine. Delegacija studenata i profesora razgovarala sa Miloševićem koji je rekao da on ima podršku radnika, seljaka i građana, te da ne želi da podnese ostavku. Jedan od studenata posle razgovora rekao da "predsednika ni atomska bomba neće oterati". Predsednik nije podneo ostavku a sve se završilo ostavkom rektora Rajka Vračara.

---

28. jun - 5. jul 1992. ispred Savezne skupštine - Vidovdanski sabor
Ostavku Slobodana Miloševića zatražila opozicija organizovana u DEPOS, ali i prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević koji je prvi put došao u Srbiju. Prvog dana govorili Patrijarh Pavle, prestolonaslednik Aleksandar Karađođević i svi lideri opozicionih stranaka udruženih u DEPOS.
(po izveštaju RTS-a prvog dana prisustvovalo je nekoliko desetina hiljada "slučajnih prolaznika", po izveštaju Studija B 700.000, a po izveštaju stranih agencija od 200 do 500 hiljada)

---

Jul 1993. Savezna skupština - Hapšenje Draškovića
Pošto je poslanik SRS Branislav Vakić u Skupštini Jugoslavije nokautirao poslanika SPO Mihajla Markovića, izbile su demonstracije. Tim povodom 2. jula uhapšeni su Vuk i Danica Drašković. Posle intervencije raznih humanitarnih organizacija, dolaska gospođe Danijel Miteran, demonstracija na Trgu Republike i pisma koje je Drašković napisao Miloševiću, predsednik Srbije je abolirao bračni par Drašković.

---

Novembar 1996 - februar 1997. širom Srbije - Građanski i studentski protesti
Posle krađe na lokalnim izborima, kolacija Zajedno organizovala je svakodnevne proteste građana u većim gradovima Srbije. Uporedo sa građanskim otpočeli su i protesti studenata. Pištaljke i šetnja bile su karakteristika protesta, ali i kordoni milicije - dovedene iz unutrašnjosti. U jednom "probijanju kordona" učestvovala i SPC i patrijarh Pavle. Rezultati izbora (odn. pobeda opozicije na lokalnom nivou) priznati posle dolaska Felipea Gonzalesa i Miloševićevog "lex specialis-a".
(Protest je trajao tri meseca)

24. decembar 1996. Terazije - Kontramiting
SPS je organizovao kontramiting na kome je govorio i Slobodan Milošević. Na skandiranje "Slobo mi te volimo" predsednik je uzvratio "Volim i ja vas". Pre, za vreme i posle mitinga bilo je nekoliko eskcesnih situacija između pristalica koalicije Zajedno i pristalica Slobodana Miloševića. Završilo se pogibijom jednog pristalice koalicije Zajedno i teškim ranjavanjem drugog, kao i sa više desetina povređenih na obe strane. Srbija je tog dana bila na ivici građanskog rata.
(prema izveštaju RTS bilo pola miliona ljudi, a prema nezavisnim medijima samo 40.000)






2. i 3. februar 1997. Brankov most - Prebijanje građana
Zbog sprečavanja šetnji Koalicija je svoje pristalice pozvala da iz različitih pravaca dođu na Trg republike. Šetnju sa Novog Beograda predvodio je lider SPO Vuk Drašković. Ta kolona bila je, oko 20 sati, blokirana kordonom na početku novobeogradske strane mosta. Ostatak demonstranata koji je nesmetano stigao na Trg iz drugih delova grada krenuo je kroz Brankovu ulicu kako bi se pridružio Novobeograđanima. Međutim i tu kolonu koju su predvodili predsednici DS i GSS Zoran Đinđić i Vesna Pešić, dočekao je kordon na početku Brankovog mosta. Posle skoro tri sata blokade, policija je delovala istovremeno na obe strane mosta. Napad na demonstrante počeo je upotrebom vodenih topova koji su došli Pop Lukinom ulicom. Mnogi građani bili su poliveni vodom, iako je te večeri u Beogradu bilo deset stepeni ispod nule. U opštoj panici koja je nastala povređeno je više građana, a pendrekom je više puta udarena i Vesna Pešić. Policija je, u jurnjavi za demonstrantima, zašla i po dorćolskim ulicama, tako da je po svedočenju očevidaca, jedan broj građana pretučen i u Francuskoj ulici. Bilans intervencije je nekoliko desetina povređenih, među kojima i nekoliko policajaca, kao i nekoliko privedenih demonstranata.

---

24. mart - 09. jun 1999. NATO bombardovanje
Režim Slobodana Miloševića je čak i najtragičnije trenutke u novijoj istoriji srpskog naroda koristio za bezočnu partijsku propagandu i obračunavanje sa neistomišljenicima. Okupljanje velikog broja Beograđana na antiratnim koncertima na Trgu republike za kratko vreme pretvoreno je u jeftin propagandni trik za kamere RTS-a, jer je broj posetilaca naglo opao. Na Uskrs je, ispred svog stana, ubijen novinar Slavko Ćuruvija, kao rezultat nezapamćene režimske medijske i policijske hajke vođene protiv svih političkih oponenata. Iako su sve medijske kuće evakuisane iz mirnodopskih prostorija, treća smena radnika RTS-a je očigledno namerno ostavljena u zgradi u Aberdarevoj ulici, kako bi njihova tragedija poslužila u propagandne svrhe.

---

19. avgust 1999. ispred Savezne skupštine - Miting opozicije na Preobraženje
Na prvom velikom skupu opozicije u Beogradu posle rata došlo je očiglednog razmimoilaženja između lidera dva opoziciona bloka - Vuka Draškovića i Zorana Đinđića, koje se manifestovalo čak i tučom obezbeđenja na bini.

---

Septembar 1999 - Protesti Saveza za promene
Nakon 50 mitinga širom Srbije, od 21. septembra Savez za promene i Savez demokratskih partija započeli su u petnaestak gradova svakodnevne proteste protiv režima Slobodana Miloševića. U Beogradu su, kao i u vreme protesta 1996/97. godine organizovane protestne šetnje.
29. septembra sa Trge republike krenulo je prema Dedinju, prema raznim procenama, između 30 i 80 hiljada građana. Na uglu Nemanjine ulice demonstrante je sačekao četvorostruki kordon policije iza kojeg su se nalazili vodeni topovi i oklopna vozila. Nakon razgovora sa pripadnicima MUP-a, lideri SZP pozvali su građane da sednu na asfalt. Policajci su počeli da tuku demonstrante i potiskuju ih niz Nemanjinu ulicu. Građani su počeli su da beže nazad ka raskrsnici London i prema Železničkoj stanici. Bilans policijske intervencije bio je šezdesetak povređenih demonstranata i pet policajaca.

I sutradan, 30. septembra, policija je intervenisala protiv mirnih demonstracija. Na Brankovom mostu, s novobeogradske strane kordon policije sačekao je više od 40 hiljada demonstranata u šetnji prema Palati federacije, i brutalno intervenisao, pre nego što su pristalice SZP uspele da se povuku. Batine su dobili i lideri SZP, razbijena je kamera Studija B, a dvadesetak ljudi je povređeno. Policija je ponovo tukla ljude koji su ostali da leže na zemlji, a nakon intervencije na mostu upali su u okolne kafane i pretukli goste koji su tamo sedeli.

~ Vlada i Politika ~

Beograd ima status posebne teritorijalne jedinice u Republici Srbiji, sasvojom posebnom vladom.

~ Skupstina ~

Skupština grada Beograda je predstavnički organ koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti utvrđene zakonom i Statutom grada. Skupština ima 90 odbornika koji se biraju na lokalnim izborima, na četiri godine. Skupština grada sastaje se po potrebi, a najmanje jednom u tri meseca.

[img]

~ Gradonačelnik ~

Gradonačelnik Beograda predstavlja i zastupa Grad i obavlja izvršnu funkciju u Gradu Beogradu.

Gradonačelnik se bira istovremeno kad i odbornici za Skupštinu grada neposrednim tajnim glasanjem, na vreme od četiri godine, u skladu sa zakonom. Gradonačelnik ne može biti odbornik Skupštine grada.

~ Gradsko vece ~

Gradsko veće je organ Grada Beograda koji usklađuje ostvarivanje funkcija Gradonačelnika i Skupštine grada i vrši kontrolno-nadzornu funkciju nad radom Gradske uprave.

Gradsko veće čine Gradonačelnik, zamenik gradonačelnika i 9 članova. Članove Gradskog veća bira Skupština grada, na predlog Gradonačelnika, na četiri godine.

~ Gradska uprava ~

Gradska uprava obavlja upravne poslove u okviru prava i dužnosti Grada Beograda i određene stručne poslove za potrebe Skupštine grada, Gradonačelnika i Gradskog veća.

Načelnik Gradske uprave, koga postavlja Skupština grada na predlog Gradonačelnika, rukovodi radom Gradske uprave. Načelnik Gradske uprave može imati zamenika koji se postavlja i razrešava na isti način kao načelnik.

~ Opstine grada Beograda ~

Gradska opština je deo teritorije grada Beograda u kojoj se vrše određeni poslovi lokalne samouprave utvrđeni Statutom grada. Građani učestvuju u vršenju poslova gradske opštine preko izabranih odbornika u skupštini gradske opštine, putem građanske inicijative, zbora građana i referenduma, u skladu sa Ustavom, zakonom, Statutom grada i aktima gradske opštine.

Grad Beograd je podeljen u 17 opština, deset sa gradskim statusom i 7 sa prigradskim statusom. Prigradske opštine imaju nešto veći nivo opštinske vlasti, većinom u gradnji, planiranju grada i javnim nabavkama.

Većina opština se nalaze južno od Dunava i Save, u Šumadijskom regionu. Tri opštine (Zemun, Novi Beograd i Surčin) se nalaze sa severne strane Save, tačnije u Sremu, dok se opština Palilula nalazi na obe strane Dunava, u Šumadiji i Banatu.

- Spisak beogradskih opština:

~ Demografija ~

Broj stanovnika u Beogradu, po popisu stanovništva 2002. je 1.576.124. Glavne etničke grupa su Srbi (1.417.187), Jugosloveni (22.161), Crnogorci (21.190), Romi (19.191), Hrvati (10.381), Makedonci (8.372) i Muslimani (4.617).


Hram Svetog save u Beogradu ... najveci pravoslavni Hram na svetu.

Iako postoje razne religigiozne zajednice u Beogradu, taj sklop je relativno homogen. Pravoslavna zajednica je daleko najveća, sa 1.429.170 vernika. Takođe ima i 20.366 muslimana i 16.305 katolika. Postojala je i velika jevrejska zajednica, ali nakon nacističke okupacije, i velike emigracije Jevreja u Izrael, njihov broj je opao na 415. Izmeđuostalih, u Beogradu ima i 3,796 protestanata.

Pored rođenih Beograđana, grad je dom i velikog broja Srba sa prostora cele bivše Jugoslavije, koji su u grad došli bilo u potrazi za boljim životom, bilo bežeći od rata i etničkog čišćenja.
Nezvanično, uzimajući u obzir veliki broj srpskih izbeglica iz Hrvatske, Bosne i Hercegovine kao i raseljenih lica sa Kosova, studenata, zatim ljudi popisanih u mestima njihovih stalnih prebivališta, broj stanovnika Beograda potencijalno prelazi 2 miliona. Mnogi ne-Srbi takođe žive u Beogradu, u velikoj meri kao proizvod njegovog nekadašnjeg statusa glavnog grada multi-etničke Jugoslavije. Procenjeno je da i nekoliko hiljada Kineza živi u Beogradu, koji su u grad počeli da se doseljavaju sredinom 1990-tih. Novobeogradski blok 70 je među Beograđanima poznat i kao Kineska četvrt. Beograd je dom i izvesnom broju Arapa koji su tu došli 1970-tih i 80-tih kao studenti, ali su se trajno naselili i zasnovali porodice. Većina su poreklom iz Sirije, Jordana i Iraka.

~ Kultura i umetnost ~


Zgrada SANU-a

Beograd je domađin mnogim kulturnim manifestacijama, uključujući FEST (Međunarodni filmski festival), BITEF (Beogradski internacionalni teatarski festival), BELEF (Beogradski letnji festival), BEMUS (Beogradske muzičke svečanosti), Beogradski sajam knjiga, i Beogradski festival piva.
Dobitnik nobelove nagrade Ivo Andrić je napisao svoj najpoznatije delo „Na Drini ćuprija“ u Beogradu.
Ostali istaknuti autori iz Beograda su: Branislav Nušić, Miloš Crnjanski, Borislav Pekić, Milorad Pavić, Meša Selimović i mnogi drugi. Većina srpske filmske industrije se nalazi u Beogradu, a jedan od najpoznatijih filmova snimljenih ovde je i film Emira Kustirice iz 1995, dobitnik Zlatne palme na Kanskom festivalu - Podzemlje. Grad je bio jedan od glavnih centara Jugoslovenskog novog talasa 1970-ih: VIS Idoli, Ekatarina Velika i Šarlo Akrobatakoji su svi iz Beograda. Ostali poznati beogradski rok umetnici: Riblja Čorba, Bajaga i Instruktori i ostali. Tokom 1990-ih grad je bio glavni centar (u bivšoj Jugoslaviji) muzičkog žanra turbofolk. Danas je centar srpske hip hop scene, sa izvođačima kao što su Beogradski Sindikat, Škabo, Marčelo i mnogi drugi.
Beograd ima mogo pozorišta, a najpoznatiji među njima su Beogradsko narodno pozorište, Jugoslovensko dramsko pozorište, Zvezdara teatar, i Atelje 212. Srpska akademija nauka i umetnosti se nalazi u Beogradu, kao i Narodna biblioteka Srbije.

~ Kulturni centri i organizacije ~

- Kulturni centar Beograda, Knez Mihailova 6/I, 262-2071, www.kcb.org.yu
- Dom omladine Beograda, Makedonska 22, 324-8202, www.dob.co.yu
- Dečji kulturni centar Beograd, Takovska 8, 324-2011, www.dkcb.org.yu
- Centar za kulturu Stari grad, Kapetan Mišina 6a, 2639-639, www.czkstag.org
- Centar za kulturu Lazarevac, Diše Đurđevića 2, 812-3344
- Centar za kulturu Mladenovac, Vojvode Putnika 7, 823-1230
- Centar za kulturu Politehnička akademija, Bulevar AVNOJ-a 152, - 609-527
- Centar za kulturu Rakovica, Miška Kranjca 7, 583-346
- Centar za kulturu Sopot, Kosmajski trg 7, 825-1238
- Centar za likovno obrazovanje Beograd, Šumatovačka 122, 404-846
- Centar za kulturu i sport "Šumice", Ustanička 125, 289-4533
- Centralni klub Vojske Srbije, Braće Jugovića 19, 323-9971
- Dom kulture i sportova Obrenovac, Beogradskog bataljona bb, 8721-361
- Dom kulture "Studentski grad", Bulevar AVNOJ-a 179, 2691-442, www.dksg.co.yu
- Ustanova kulture "Vuk Karadžić", Bulevar kralja Aleksandra 77a, 242-4558
- Kulturno-obrazovni centar Čukarica, Turgenjevljeva 5, 3559-368, www.cukarica.edu.yu
- Studentski kulturni centar, Kralja Milana 48, 3602-009, www.skc.co.yu
- Centar za ranu muziku "Renesans", Jove Ilića 2, 2491-123
- Centar za kulturnu dekontaminaciju, Birčaninova 21, 681-422, www.czkd.org.yu
- Rex, Jevrejska 16, 3284-299, www.rex.b92.net

~ Koncertne dvorane ~

- Beogradska filharmonija, Studentski trg 11, 630-744, www.bgf.co.yu
- Dvorana Doma sindikata, Trg Nikole Pašića 5, 323-4849, www.domsindikata.com
- Sava centar, Milentija Popovića 9, Novi Beograd, 220-6060, www.savacentar.com
- Zadužbina Ilije M. Kolarca, Studentski trg 5, 637-609, www.kolarac.co.yu

~ Zadužbine ~

- Vukova zadužbina, Kralja Milana 2, 682-803
- Zadužbina Branka Ćopića, Kralja Milana 23, 323-2524
- Zadužbina Desanke Maksimović, Skerlićeva 1, 436-780
- Zadužbina Ilije M. Kolarca, Studentski trg 5, 635-073, www.kolarac.co.yu
-Zadužbina Ive Andrića, Milutina Bojića 4, 323-1736, www.ivoandric.org.yu
- Zadužbina Miloša Crnjanskog, Skerlićeva 1, 245-1242
- Zadužbina Nikole Spasića, Knez Mihailova 47, 624-050

~ Arhivi ~

- Arhiv Srbije i Crne Gore, Vase Pelagića 33, 650-755
- Arhiv Srbije, Karnedžijeva 2, 337-0781
- Istorijski arhiv Beograda, Palmira Toljatija 1, 2606-336
- Filmski arhiv, Kneza Višeslava 88, 354-9794

~ Usruženja ~

- Društvo za heraldiku "Beli orao", Nevesinjska 7, 438-485
- Društvo za primenjenu lingvistiku Srbije, Studentski trg 3, 638-622
- Društvo za uporedno izučavanje književnosti Srbije, Studentski trg 3, 638-716
- Etnološko društvo Srbije, Knez Mihailova 35, 636-804
- Foto-kino savez Srbije i Crne Gore, Timočka 18, 404-679
- Šekspirovo društvo, Studentski trg 3, 638-622
- Muzejsko društvo Srbije, Trg republike 1a, 624-322
- Savez dramskih umetnika Srbije, Studentski trg 13/VI, 631-464, www.sdus.org.yu
- Savez društava arhivskih radnika Srbije, Palmira Toljatija 1, 606-336
- Savez društava likovnih pedagoga Srbije, Uzun Mirkova 14, 627-538
- Savez društava za strane jezike i književnost, Studentski trg 3, 638-096
- Savez estradno-muzičkih umetnika Srbije, Nušićeva 4, 323-8037
- Savez književnika Srbije i Crne Gore, Francuska 7, 626-278, 628-892
- Savez kulturno-umetničkih društava Beograda, Zeleni venac 2, 262-1042, 262-5188
- Savez organizacija amaterskog filma SCG Bul. k. Aleksandra 44, 323-1926
- Savez organizacija kompozitora SCG, Mišarska 12, 323-8761
- Savez udruženja likovnih umetnika SCG, Terazije 26, 685-780
- Savez udruženja orkestarskih umetnika SCG, Terazije 26, 688-142
- Udruženje artista Srbije, Pukovnika Bacića 5, 660-340
- Udruženje baletskih umetnika Srbije, Francuska 3, 627-806
- Udruženje dramskih pisaca Srbije, Terazije 26, 626-630
- Udruženje estradnih umetnika i izvođača Srbije, Resavska 21, 323-8231
- Udruženje radnika estradne delatnosti Srbije, Zmaj Jovina 4, 262-2557, 635-613
- Udruženje filmskih umetnika Srbije, Terazije 26, 686-351
- Udruženje filmskih i TV umetničkih saradnika Srbije, Terazije 26, 687-069
- Udruženje filmskih glumaca Srbije, Bulevar kralja Aleksandra 26, 324-3482
- Udruženje književnih prevodilaca Srbije, Francuska 7, 627-493
- Udruženje književnika Srbije, Francuska 7, 626-081
- Udruženje kompozitora Srbije, Mišarska 12, 323-8637
- Udruženje likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije,
- Terazije 26, 688-721, 686-548
- Udruženje likovnih umetnika Srbije, Mali Kalemegdan 1, 262-1954, www.ulus.org.yu
- Udruženje muzičara džeza, zabavne i rok muzike Srbije, Birčaninova 36, 641-049
- Udruženje muzičkih umetnika Srbije, Terazije 26, 625-754, 688-142
- Udruženje orkestarnih umetnika Srbije, Terazije 26, 688-960
- Udruženje orkestarskih umetnika Srbije, Francuska 3, 328-1333, lok. 298
- Udruženje pozorišnih kritičara i teatrologa Srbije, Svetogorska 21, 324-6146
- Udruženje profesionalnih muzičara MELOS, Donska 43, 424-371
- Udruženje putujućih zabavnih radnika Srbije, Čuburska 8, 439-412
- Udruženje samostalnih filmskih glumaca Srbije, Bul. k. Aleksandra 26, 324-3482
- Udruženje samostalnih umetnika fotografije, Uskočka 5, 632-562
- Udruženje TV kamermana Srbije i Crne Gore, Takovska 10, 321-2000
- Udruženje TV reditelja Srbije, Takovska 10, 321-2000
- Udruženje TV scenografa i kostimografa Srbije, Takovska 10, 321-2000
- Udruženje manekena Srbije, Francuska 5, 626-029
- Udruženje muzičara narodne i zabavne muzike "Čubura", Zmaj Jovina 4, 2622-557
- Muzička omladina Beograda, Terazije 26, 686-090, www.music-competition.co.yu

~ Muzeji ~


Najčuveniji muzej u Beogradu je Narodni muzej, osnovan 1844. godine. Sadrži kolekcije više od 400.000 izložbenih materijala - uključujući mnoga strana remek-dela. Poznato Miroslavljevo jevanđelje se nalazi u muzeju.
Vojni muzej je naročito popularan za strane turiste, najviše zbog delova „nevidljivog“ (stelt) aviona F-117 kog su oborile jugoslovenska protivvazdušna odbrana u toku NATO bombardovanja 1999., a pored toga se nalazi još preko 25.000 ostalih izložbenih predmeta od kojih neki datiraju i iz Rimskog perioda.[b/I]
Sličan muzej je muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva koji ima više od [I]200 aviona, od kojih su 50 stalna postava. Nekoliko aviona u muzeju su jedini „preživeli“ primerci tog tipa, kao npr. Fiat G.50.
Muzej izlaže i neke delove oborenih američkih i NATO aviona.
Etnografski muzej, osnovan 1901, sadrži više od 150.000 predmeta pokazujuću ruralnu i urbanu kulturu Balkana, tačnije država bivše Jugoslavije.Muzej savremene umetnosti sadrži kolekciju sa oko 8.540 primeraka umetničkih dela iz Jugoslavije od 1900. godine
Muzej Nikole Tesle, osnovan 1952. godine, čuva lične stvari Nikole Tesle, naučnika po kome je jedinica Tesla dobila ime. Muzej čuva oko 160.000 originalnih dokumenata i oko 5.700 ostalih predmeta.[b/I]
Poslednji od većih Beogradskih muzeja je Muzej Vuka i Dositeja, koji pokazuje život, dela i zaveštenje [I]Vuka Stefanovića Karadžića i Dositeja Obradovića, reformatore iz 19. veka koji su reformisali srpski književnik jezik i bili prvi ministri srpskog obrazovanja.
Jedan od neobičnih muzeja u Beogradu je Muzej afričke umetnosti, osnovan u vreme socijalističke solidarnosti sa nerazvijenim nacijama Trećeg sveta.

~ Muzeji u Beogradu ~

Umetnički muzeji

* Narodni muzej, Trg republike 1a
* Muzej primenjene umetnosti, Vuka Karadžića 18
* Muzej savremene umetnosti, Ušće bb

Kulturno-istorijski muzeji

* Etnografski muzej, Studentski trg 13
* Istorijski muzej Srbije, Nemanjina 24
* Jevrejski istorijski muzej, Kralja Petra I 71/1
* Muzej istorije Jugoslavije, Trg Nikole Pašića 11
* Konak kneginje Ljubice, Kneza Sime Markovića 3
* Konak kneza Miloša, Rakovički put 2
* Muzej Banjičkog logora, Veljka Lukića Kurjaka 3
* Beogradska tvrđava, Kalemegdan
* Muzej grada Beograda, Zmaj Jovina 1
* Muzej ilegalnih partijskih štamparija
* Muzej Jugoslovenske kinoteke, Kosovska 11
* Muzej Mladenovca, Mladenovac, Vlajićeva 68
* Muzej pozorišne umetnosti, Gospodar Jevremova 19
* Muzej Srpske pravoslavne crkve
* Pedagoški muzej, Uzun Mirkova 14
* Vojni muzej, Kalemegdan
* Vukov i Dositejev muzej, Gospodar Jevremova 21
* Zavičajni muzej Zemuna, Glavna 9

Memorijalni muzeji i komemorativne kolekcije

* Legat Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića, Rodoljuba Čolakovića 2

* Legat Paje Jovanovića i kolekcija Petra Popovića, Kralja Milana 21/IV,
* Manakova kuća, Gavrila Principa 5
* Memorijalna galerija Petra Dobrovića, Kralja Petra I 36/IV
* Memorijalni muzej Jovana Cvijića, Jelene Ćetković 5
* Memorijalni muzej Nadežde i Rastka Petrovića, Ljube Stojanovića 25,
* Muzej afričke umetnosti, Andre Nikolića 14
* Muzej Arčibalda Rajsa, Bulevar vojvode Mišića 73
* Muzej fizičke kulture, Blagoja Parovića 156
* Muzej FK "Crvena zvezda", Ljutice Bogdana 1a
* Muzej Tome Rosandića, Vasilija Gaćeše 3
* Spomen-muzej Ive Andrića, Andrićev venac 8

Tehnički i prirodno-istorijski muzeji

* Muzej automobila, Majke Jevrosime 30
* Muzej nauke i tehnike, Skender-begova 51, www.muzejnt.org.yu
* Muzej Nikole Tesle, Krunska 51, www.tesla-museum.org
* Muzej vazduhoplovstva, Aerodrom "Beograd", Surčin
* Prirodnjački muzej, Njegoševa 51
*PTT muzej, Palmotićeva 2
* Železnički muzej, Nemanjina 6

~ Vojni muzej Beograd ~


Vojni muzej Beograd je muzejska institucija koja sakuplja, proučava i prezentuje različite predmete za vojnu upotrebu a pre svega oružje, uniforme, ratne zastave, vojna dokumenta i umetnička dela sa vojnom tematikom.Vojni muzej u Beogradu smešten je na prvom bastionu jugoistočnog fronta Beogradske tvrđave u zgradi podignutoj 1924. godine za namene Vojnogeografskog instituta koja je 1956. godine ustupljena Muzeju. Okružen gradskim bedemima i najvećim i najlepšim beogradskim parkom Kalemegdanom predstavlja jedan od simbola Beogradske tvrđave.



~ Istorija ~

Vojni muzej je osnovan Ukazom kneza Milana Obrenovića 10. avgusta 1878. godine, neposredno nakon što je Srbija na Berlinskom kongresu dobila nezavisnost. Prva postavka otvorena je povodom stogodišnjice Prvog srpskog ustanka u jednoj skromnoj građevini u Gornjem gradu Beogradske tvrđave 1904. godine. Pošto se gotovo čitav vek usled dinastičkih borbi nedovoljno radilo na obradi srpske revolucije, posle Majskog prevrata 1903. krenulo se na istraživanje ovog značajnog događaja u srpskoj istoriji. Uporedo sa prikupljanjem i obradom arhivske građe bilo je potrebno prikupiti i sačuvati i ostatke materijalne kulture i spasiti ih od propadanja.

U službenom vojnom listu br. 17 od 25. maja 1904. objavljen je poziv građanstvu da povodom svečanog otvaranja Vojnog muzeja dostavi predmete oružja, pribora, odela, zastave, povelja, pisama itd, svojih predaka, učesnika u ratovima za nezavisnost i oslobođenje Srbije. Materijal je i pre ove akcije prikupljan i pripreman za obradu i izlaganje. U Službenom vojnom listu za 1887. godinu na strani 1037 objavljen je poziv komandama i vojnim nadleštvima kao i aktivnim i rezervnim oficirima da dostave podatke o zastavama koje su čuvane u Muzeju. Osnovu muzejskih fondova činili su pokloni.

Muzej je kao dobro organizovana institucija učestvovao na Balkanskoj izložbi u Londonu 1907. godine. Prvi svetski rat je Muzeju doneo i prvo stradanje. Prilikom evakuacije muzejskih zbirki 1915. nepovratno je nestao dobar deo dragocenih predmeta. Misao o postojanju i značaju Muzeja nije, međutim, bila napuštena ni u toku rata. Ministarstvo vojno je već 1917. podsetilo na postojanje i ponovo je započeta akcija prikupljanja predmeta. Nova postavka je otvorena u Kraljevini SHS 2. aprila 1937. godine. Ovog značajnog posla prihvatio se direktor general Vojislav Vuković koji je bio na dužnosti upravnika od 1934. do 1945. godine. Za pripremu muzejske postavke formiran je Savetodavni odbor u koji su ušle značajne ličnosti oficirskog kora i kulturnog života među kojima su bili Milan Kašanin i Nikola Krasnov, arhitekta ministarstva građevina. General Vuković je bio ličnost potpuno dorasla svome zadatku. Obilazio je vojna skladišta i kulturne institucije po celoj zemlji i odabirao je predmete za Muzej. Znatan broj predmeta (oružje i zastave iz Prvog svetskog rata) donet je iz Vojnotehničkog zavoda u Kragujevcu 1936. godine. Iste godine posetio je Istanbul i od tamošnjeg Vojnog muzeja uspeo nekim čudom da otkupi 18 primeraka oružja. Muzejske zbirke bogaćene su i zahvaljujući brojnim darodavcima , potomcima slavnih predaka, junaka u oslobodilačkim ratovima. Tako su se u Muzeju našli i predmeti koji su pripadali vojvodi Stepi Stepanoviću, Božidaru Terziću, Pavlu Jurišiću Šturmu, Mihailu Živanoviću, Milošu Vasiću i drugim. U zbirkama se nalaze i platna popznatih slikara XIX veka. U znak blagodarnosti Uprava Muzeja je odlučila da se imena ovih plemenitih ljudi upisuju u posebno urađenoj knjizi čiji je autor slikar ruskog porekla Vsevolod Guljevič.

Među darodavcima se nekoliko puta pominje Dvor Kraljevine Jugoslavije i knez Pavle Karađorđević koji je Muzeju poklonio šest portreta srpskih vladara XIX veka koje su naslikali Marko Murat, Uroš Knežević, Stevan Todorović. Knez Pavle je Muzeju poklonio i sablju svog oca Arsena koju je ovaj dobio kao nagradu od ruskog cara Nikolaja II Romanova i lovački bodež Ludviga Badenskog. Uprava Dvora predala je Muzeju automobil u kojem su ubijeni kralj Aleksandar Karađorđević i francuski ministar spoljnih poslova Luj Bartu, kao i oružje atentatora. Oružje je nestalo u toku Drugog svetskog rata dok se automobilu izgubio trag nekoliko godina nakon rata (rashodovan iz knjige inventara 1951. godine[b/I]). Danas se od predmeta kralja Aleksandra u Muzeju nalaze admiralska uniforma u kojoj je bio tragičnog 9. oktobra 1934. godine i nekoliko odlikovanja među kojima zvezda Ordena Legije časti. Stalna postavka otvorena je [I]2. aprila 1937. godine. [b/I]Pravilnik Muzeja iz 1935. godine predviđao je da u stalnoj postavci budu i odeljenja stranih država u čemu je posredovalo Ministranstvo inostranih dela. U inventar istorijskih predmeta za 1936-40. godinu uvedeni su i predmeti pod nazivom Ruske regalije. U Drugom svetskom ratu muzejske zbirke su ostale u Muzeju ali su poharane od strane okupatora koji je odneo dragocene predmete među kojima i oružje iz zbirke crnogorskog kneza Danila Petrovića, predmete dinastije Karađorđević, jednom rečju predmete od izuzetnog istorijskog značaja.

Početak rada Vojnog muzeja u oslobođenom Beogradu vezan je za naredbu maršala Josipa Broza Tita od [I]13. decembra 1944. godine na osnovu koje je formirano Vojnoistorijsko odeljenje Glavnog generalštaba u čijem se sastavu nalazila grupa stručnjaka sa zadatkom da prikupi predmete i obnovi Vojni muzej. Ponovo je otpočela velika akcija prikupljanja predmeta. Borci, učesnici rata i njihovi potomci predavali su Muzeju predmete oružja i opreme. Muzejski stručnjaci obilazili su čitavu zemlju i otkupljivali (ali i konfiskovali) često u celini privatne kolekcije. Pripremana je stalna postavka i za tu svrhu adaptirana zgrada Vojnogeografskog instituta u kojoj se Muzej i danas nalazi.


Treću postavku otvorio je 20. oktobra 1961. predsednik SFRJ Josip Broz Tito. Izložbeni prostor je površine 2 300 metara kvadratnih. U izradi postavke učestvovali su muzejski stručnjaci i priznata imena istorijske nauke i drugih srodnih oblasti.

~ Sport ~

Postoji oko stotinu sportskih objekata u Beogradu, od kojih su mnogi u mogućnosti da ugoste sve vrste sportskih događaja. Beograd je bio domaćin mnogim, bitnim sportskim događajima u bliskoj prošlosti, uključujući Evropsko prvenstvo u košarci 2005., Evropsko prvenstvo u odbojci 2005. i Svetsko prvenstvo u vaterpolu 2005. Beograd će biti grad domaćin Letnje univerzijade 2009. godine

Beograd se dva puta neuspešno kandidovao za Letnje olimpijske igre i to za olimpijadu 1992. kada je ispao u trećem krugu glasanja Međunarodnog olimpijskog komiteta, tada su se igre odžale u Barseloni i Letnje olimpijske igre 1996. kada je grad domaćin bila Atlanta.

U gradu se nalaze dva najveća i najuspešnija fudbalska kluba u državi, Crvena zvezda i Parizan kao i nekoliko drugih prvoligaških klubova. Dva najveća fudbalska stadiona u Beogradu su Marakana (stadion Crvene zvezde) i Stadion JNA (stadion Partizana). Beogradska arena se koristi za košarkaške mečeve, zajedno sa halom Pionir. dok se Tašmajdanski sportski centar koristi za vaterpolo utakmice.

Ada Ciganlija je bivše ostrvo na reci Savi, i beogradski najveći sportsko-rekreativni kompleks. Danas je povezan sa obalom, praveći veštačko jezero na reci. Jedna je od najpoznatijih destinacija za Beograđane tokom vrelog leta. Ada Ciganlija ima 7 kilometara dugu plažu i objekte za razne sportove uključujući golf, ragbi, fudbal, košarku, odbojku, bejzbol i tenis. Ekstremni sportovi su takođe dostupni, kao što su bandži džamping, skijanje na vodi i pejntbal Na ostrvu se nalaze i razne staze, gde je moguće voziti bicikl, šetati se ili džogirati.

"Beogradska Arena"



Beogradska arena je velika dvorana na Novom Beogradu namenjena za sportske susrete ali i koncerte, sajmove, kongrese.

Građena je čitavih 15 godina, da bi upotrebnu dozvolu dobila 2006 godine. Ukupna cena izgradnje je dostigla 70 miliona evra. Kompleks se sastoji od velike dvorane, male dvorane i parkinga. Projektovao ga je arhitekta Vlada Slavica.

Površina je 48.000 kvadratnih metara, raspoređenih u 6 etaža. Kapacitet je do 20.000 posetilaca. U dvorani je i 68 luskuznih loža, koje mogu da prime 768 posetilaca, VIP salon sa 38 mesta koji se može koristiti i za konferencije za štampu.

U dvorani se mogu održavati takmičenja u sledećim sportovima: boks, odbojka, košarka, tenis, borilački sportovi, rukomet, mali fudbal, umetničko klizanje, atletika, gimnastika, pa čak i konjički sportovi!

Parking oko dvorane je kapaciteta 4.800 vozila, ali je uočeno da je nedovoljan za najveće manifestacije i planira se rešavanje ovog problema.

"Odrzani dogadjaji"

2004

* 31. jul - Zvanično otvaranje Beogradske arene
* 31. jul - 3. avgust - Dijamantska lopta 2004, predolimpijski košarkaški turnur
* 6. avgust - Prijateljska utakmica: Srbija i Crna Gora protiv Sjedinjenih Američkih Država


2005

* 8.-10. jul - Odbojkaški turnir, završnica svetske lige, četvoroboj
* 2.-7. septembar - Evropsko prvenstvo u odbojci 2005, zajednički domaćini Beograd i Rim
* 16.-25. septembar - Evropsko prvenstvo u košarci 2005 (Eurobasket 2005). U areni su bile utakmice četvrtfinala, polufinala i finale.
* 2. oktobar - Dejvid Koperfild, američki iluzionista
* 15.--16. oktobar - Zdravko Čolić
* 28. oktobar - Fil Kolins, britanski muzičar (turneja Prva konačna oproštajna turneja)
* 15. novembar - Andrea Bočeli, italijanski tenor


2006

* 6. novembar - 50 Cent, američka hip-hop zvezda - Konačno otvaranje arene
* 23. decembar - Bajaga i instruktori


2007

* 14. februar - Toše Proeski, makedonski pop pevač, koncert pod nazivom Ve sakam
* 8. mart - Željko Samardžić, srpski pop pevač, Veliki osmomartovski koncert
* 10. mart - Riblja Čorba, srpski rok bend

* 25. mart - 1. april - Evropsko prvenstvo u stonom tenisu

~ Turizam ~

Od 2000, uporedo sa državnim obnavljanjem diplomatskih odnosa sa Zapadnom Evropom i Amerikom, u Beogradu se primećuje povratak stranih turista odsutnih još od ratova iz devedesetih godina.

Istorijski delovi i zgrade Beograda su gradske najveće atrakcije. One uključuju Skadarliju, Narodni muzej Srbije obližnje Beogradsko narodno pozorište, Zemun, Trg Nikole Pašića, Milošev konak, Konak kneginje Ljubice, Terazije, Studentski trg, Kalemegdan, Knez Mihajlovu ulicu, zgradu Parlamenta Srbije, Hram Svetog Save i Stari dvor. I pored ovoga postoje mnogi parkovi, spomenici, muzeji, kafići, restorani i prodavnice, i to sa obe strane reke Save. Mauzolej Josipa Broza Tita, nazvan Kuća cveća, parkovi Topčider i Košutnjak koji se nalaze u blizini su takođe popularni, posebno posetiocima iz bivše Jugoslavije.

U poslednje vreme broj mladih posetilaca se veoma uvećao, naročito oni iz Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine koji uživaju u noćnom životu grada.

~ Skadarljija ~

"Istorija"

Skadarska ulica, dužine oko 500 metara, je u najstrožem centru Beograda. Zbog blizine Narodnog pozorišta krajem 19. i početkom 20. veka mnogi glumci su tu stanovali. Uz glumce su naravno došli i drugi umetnici, pesnici, pisci, slikari...

Poznato je da glumci (verovatno zbog treme) ne jedu ništa pre predstave i prilika da se nešto prezalogaji a i popije je upravo posle predstave kada, padne tenzija i već se bliži ponoć. Zbog toga su u Skadarliji nikle mnoge kafane, neke od najstarijih u Beogradu.

Tu su zore dočekivali umetnici koji su ušli u istoriju srpske kulture... Đura Jakšić, Dobrica Milutinović...

Skadarlija je bila, slabo osvetljena, popločana kaldrmom, kako je to bio običaj u tursko doba i taj starinski način zadržan je i danas samo je prostor između kamenja zaliven betonom.

Tako je i nastao stih:

Noću, kad je sitni sat, ideš Skadarlijom, da polomiš vrat!"

~ Skadarlija danas ~



Za potrebe turizma Skadarlija, koja je počela da liči na ostale ulice Beograda, je rekonstruisana da ponovo liči na Skadarliju sa početka 20. veka. Skadarlija danas je jedno od obaveznih mesta koje posećuju strani turisti. Tu su čuvene kafane "Tri šešira", "Dva jelena", "Ima dana..." uz obaveznu muziku. Skadarlija je i mesto gde se posle svadbe dolazi na jelo i provod. Naravno sve domaće đakonije su na meniju pomenutih kafana, samo treba poneti deblji novčanik.

Na Skadarliju se naslanja i Beogradska industrija piva, tu su pekare, poslastičarnica, galerije i kafići, pa čak i jedna škola. Postoji i pivnica i tržni centar, a ima se šta pojesti i stojeći kupovinom hrane iz okolnih kioska. Na dnu Skaralije, jer ulica je blago strma, je i druga po veličini, beogradska pijaca Bajloni.

~ Trg Nikole Pasica ~



Trg Nikole Pašića nalazi se između Terazija, Bulevara kralja Aleksandra i ulice Dečanske, i najmlađi je beogradski trg; izgrađen je 1953. kada je na njemu postavljen vodoskok.



U prvoj polovini 19. veka ovde je bila pusta livada koju je presecao Carigradski drum. Taj deo druma postepeno se pretvarao u ulicu koja se najpre zvala Sokače kod "Zlatnog topa" (po istoimenoj kafani u blizini), a zatim Markova ulica. Nedaleko od mesta gde je sada zgrada Savezne skupštine, na početku Vlajkovićeve ulice, nalazila se jedana od najvećih turskih džamija - Batal-džamija, koja je srušena 1869. godine.

Posle Prvog svetskog rata ovde su se nalazile uglavnom prizemne i jednospratne zgrade. U jednoj od njih bio je smešten sud za Srez beogradski (poznatiji kao "Seljački sud"), gde je za vreme nemačke okupacije bio zloglasni zatvor Gestapoa. Između dva rata izgrađene su zgrade Savezne skupštine (1936), Agrarne banke (posle rata ovde je bio smešten CK KPJ), zatim zgrada lista "Vreme" (sada "Borba"), bioskopa "Beograd" i druge.

Urbano i arhitektonsko formiranje trga otpočelo je posle Drugog svetskog rata, kada su porušene stare zgrade, premeštena tramvajska okretnica, izgrađen vodoskok, uklonjene ograde ispred bivše dvorske bašte i Savezne skupštine, i podignut veliki broj zgrada, među njima Dom sindikata, Skupština grada, Investiciona banka. Ovaj trg je dugo nosio ime Trg Marksa i Engelsa.

Na Trgu je 1998. podignut spomenik Nikoli Pašiću.

~ Milošev konak ~

Posle konaka za svoju ženu i decu u beogradskoj varoši, knez Miloš Obrenović podigao je 1831-1834. i za sebe konak u Topčideru.



Konak su sagradili majstori Janja Mihailović i Nikola Đorđević, a radove vodio Hadži-Nikola Živković, nadzornik i neimar skoro svih građevinskih poduhvata kneza Miloša. Bogata unutrašnja dekoracija plafona, zidova i niša, delimično je sačuvana do danas. Za vreme svoje prve vladavine Miloš je samo povremeno ovde boravio, a za druge vladavine sve vreme (dve godine) proveo je u Konaku i tu umro 14. septembra 1860. Jedno vreme u Konaku je bio Muzej kneza Miloša i Mihaila Obrenovića, zatim Šumarsko-lovački muzej, osnovan 1929.

Prilikom proslave 150-godišnjice Prvog srpskog ustanka (1954), u Konaku je otvoren Muzej Prvog srpskog ustanka sa tematikom posvećenom čitavom periodu oslobodilačkih borbi protiv Turaka (od 1804. do drugog hatišerifa 1839). Eksponati Muzeja poslužili su kao polazna osnova za formiranje Istorijskog muzeja Srbije, 1963. Ispred ovog zdanja je jedan od najstarijih i najlepših platana u Evropi, zaštićen kao prirodna retkost (ima više od 160 godina).

~ Knez mihajlova ~



Pešačka zona i trgovački centar - Knez Mihailova ulica je zakonom zaštićena kao jedno od najstarijih i najvrednijih gradskih spomeničkih ambijenata, sa nizom reprezentativnih zgrada i građanskih kuća nastalih krajem 70-tih godina 19. veka. Smatra se da je još u vreme Rimljana ovde bio centar naselja Singidunum, a u vreme Turaka na ovom području krivudale su ulice sa baštama, česmama i džamijama. Sredinom 19. veka ovde je u gornjem delu bila bašta kneza Aleksandra Karađorđevića. Nakon izrade regulacionog plana Beograda, koji je 1867. izradio Emilijan Josimović, ulica je brzo izgrađena i dobila svoju fizionomiju i sadržaj. U njoj se grade kuće i nastanjuju najuticajnije i najbogatije porodice trgovačkog i političkog Beograda. Godine 1870. Uprava grada je i zvanično krstila ulicu dajući joj ime - ulica Kneza Mihaila.

~ Objekti od kulturne i istorijske vrednosti u Knez Mihailovoj ulici ~

* Hotel "Srpska Kruna", Knez Mihailova 56, sagrađen 1869. u stilu romantizma, kao najmoderniji hotel u Beogradu. U zgradi je između 1945. i 1970. bila smeštena Narodna biblioteka Srbije, a danas je Biblioteka grada Beograda.

* Kuca Marka Stojanovica, Knez Mihailova 53-55, sagrađena oko 1889. kao privatna kuća advokata Marka Stojanovića, u stilu neorenesanse. U njoj je bila Akademija likovnih umetnosti, osnovana 1937. godine, a danas je Galerija Akademije.

* Blok gradjanskih kuca, Knez Mihailova 50, 48 i 46, nastao 70-tih godina 19. veka, čijim se podizanjem označava početak prekida sa tradicionalnom „balkanskom“ arhitekturom. Sve tri zgrade imaju jedinstvenu obradu, izvedenu na stilskom prelazu od romantizma ka renesansi. Blok čine tri zgrade:

* Kuca Hristine Kumanudi, Knez Mihailova 50, izgrađena 1870. kao ugaona zgrada na preseku ulica Kneza Mihaila i Dubrovačke. U zgradi je jedno vreme bila smeštena Francusko-srpska banka, zatim belgijski i engleski konzulat.

* Kristina Mehana, Knez Mihailova 48, sagrađena 1869. godine, kao administrativno-trgovačka zgrada u kojoj su braća Krstići otvorili istoimeni hotel, a gde su se do izgradnje Gradske skupštine održavale skupštinske sednice.

* Kuca Vzeljka Savica, Knez Mihailova 46, sagrađena 1869. kao stambena kuća sa trgovačkim radnjama. Od prvobitnog izgleda zgrada je pretrpela dosta izmena.

* Zgrada srpske akademije nauka i umetnosti, Knez Mihailova 35, podignuta 1923-24. godine, po planovima iz 1912. godine, rad Dragutina Đorđevića i Andre Stevanovića, u stilu akademizma sa elementima secesije. U zgradi se nalaze: Biblioteka SANU, jedna od najbogatijih u Beogradu; Arhiv SANU sa bogatom građom o istoriji Srbije; Galerija SANU u prizemlju zgrade, sa posebnom salom za predavanja, knjižara i antikvarnica.

* Zaduzbina Nikole Spasica, Knez Mihailova 33, sagrađena 1889. godine, po projektima arh. Konstantina Jovanovića u stilu neorenesanse, za stambenu kuću beogradskog trgovca Nikole Spasića.

* Pasaz "Nikole Spasica", Knez Mihailova 19, sagrađen 1912. u stilu secesije.

* Restoran „Grcka kraljica“, Knez Mihailova 51, sagrađena 1835. u stilu akademizma.

* Hotel "Rusija“, Knez Mihailova 38, zgrada je sagrađena oko 1870. godine, a dograđena 1920.

~ Piramida ispred zgrade Srpske akademije nauka i umetnosti ~

Piramidu ispred zgrade Srpske akademija nauka i umetnosti je 1995. postavio grad Beograd. Ima četiri strane. Na dve su navedene geografska dužina i širina tačke na kojoj se nalazi piramida, potom nadmorska visina i ubrzanje zemljine teže u toj tački.

Prethodnik te piramide je bila takođe piramida, u neposrednoj blizini, jedan vek ranije, na vrhu Kapetan Mišinog zdanja, gde su bile obeležene strane sveta za sve koji su se hteli orijentisati. Pošto je ta zgrada bila tada najviša u Beogradu, sa nje su vatrogasci osmatrali Beograd.