Dogodilo se na današnji dan.....

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 7. maj

1429. - Francuzi pod vođstvom Jovanke Orleanke prekidaju englesku opsadu Orleana.

1711. - Rođen je srpski matematičar, fizičar, astronom, filozof, pesnik i univerzitetski profesor Josip Ruđer Bošković, jedan od najvećih umova nauke svog vremena. Nasuprot Isaku Njutnu, verovao je da su vreme i prostor relativni, zbog čega se smatra pretečom Alberta Ajnštajna. Bio je osnivač i direktor Brerske astronomske opservatorije kod Milana i direktor Optičkog instituta francuske mornarice. Postavio je dve geometrijske metode za određivanje elemenata rotacije Sunca, geometrijsku metodu određivanja putanje kometa, jedinstveni zakon sile; pretpostavio je, takođe, da tela ne samo da se privlače nego se i odbijaju na malim rastojanjima, sve formule sferne trigonometrije sveo je na četiri osnovne, izračunao je dimenzije i spljoštenost Zemlje na osnovu merenja meridijana, rešio je problem okaca u saću. Objavio je niz rasprava na latinskom, italijanskom i francuskom. Dela: "Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium", "Opera partientia ad opticam et astronomiam", "Elementorum universae matheseos", "O morskoj plimi", "O zakonu sila u prirodi", "O svetlu", "Teorija konusnih preseka", "Elementi matematike".

1824. - U Beču je premijerno izvedena Betovenova Deveta simfonija.

1832. - Grčka postaje nezavisna država.

1866. - Nemački premijer Oto fon Bizmark ozbiljno je ranjen prilikom pokušaja atentata.

1892. - Rođen je Josip Broz Tito.

1892. - Rođen je srpski pisac Milutin Bojić, autor poeme "Plava grobnica", koja peva o masovnom sahranjivanju srpskih vojnika u more, trajnog poetskog spomenika tragediji srpske vojske u Prvom svetskom ratu posle povlačenja preko Albanije. Studirao je filozofiju i pedagogiju u Beogradu. Učestvovao je u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu. Posle povlačenja preko Albanije, radio je kao državni službenik na Krfu i u Solunu. Umro je od tuberkuloze u 25. godini i sahranjen je na solunskom groblju Zejtilnik. Dela: četiri knjige pesama i više drama, uključujući "Kraljevu jesen" i "Uroševu ženidbu".

1893. - Povodom 400-godišnjice osnivanja Obodske štamparije, Književno-umetnička zajednica je pod predsedništvom Milana Milićevića priredila prvu izložbu srpskih knjiga u Beogradu.

1912. - Na Kolumbijskom univerzitetu ustanovljena je Pulicerova nagrada u čast Jozefa Pulicera, američkog novinara i osnivača senzacionalističke štampe. Nagrada se dodeljuje za dela iz oblasti američke istorije, poezije, drame, muzike i novinarstva. Nagrade se dele svake godine, a ograničene su na američke državljane.

1928. - U Engleskoj je smanjena starosna granica za žene u vezi sa pravom glasa sa 30 na 21 godinu.

1934. - Na Filipinima je pronađen najveći biser na svetu, težak 6,4 kilograma.

1945. - Oslobođen je koncentracioni logor Mathauzen.

1951. - Međunarodni Olimpijski komitet odobrio je učešće Rusiji na Olimpijskim igrama 1952.

1960. - Leonid Brežnjev postaje predsednik Sovjetskog Saveza.

1972. - L.A. Lejkersi su osvojili 26-ti NBA šampionat, porazivši Njujork Nikse sa 4:1.

1982. - IBM je izbacio PC-DOS version 1.1.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 8. maj

1429. - Pobedom francuske vojske nad Englezima završena je opsada Orleana u Stogodišnjem ratu.

1794. - U Parizu je, po nalogu Revolucionarnog suda, giljotinom pogubljen francuski hemičar Antoan Lavoazije, osnivač moderne hemije. Formulisao je zakon o neuništivosti materije i otkrio proces oksidacije.

1815. - Na brdu Ljubić, kod Čačka, Srbi su u Drugom srpskom ustanku potukli trostruko jaču tursku vojsku.

1828. - U Švajcarskoj je rođen Henri Dunan, osnivač Crvenog krsta [1863] i dobitnik prve Nobelove nagrade za mir 1901.

1852. - Potpisan je Londonski protokol kojim se garantuje integritet Danske.

1873. - Umro je engleski filozof i ekonomista Džon Stjuart Mil, jedan od osnivača filozofije liberalizma, političke ekonomije, tvorac teorije indukcije u logici i zastupnik utilitarizma u etici ['O slobodi', 'Principi političke ekonomije', 'Utilitarizam', 'Sistem logike'].

1873. - Zaharije Stefanović Orfelin izdao je u Beču knjigu 'Iskusni podrumar', prvu knjigu o proizvodnji vina na srpskom jeziku.

1880. - Umro je francuski pisac Gistav Flober, autor romana 'Gospođa Bovari' zbog kojeg je bio optužen za povredu javnog morala ['Sentimentalno vaspitanje', 'Salambo', 'Iskušenje svetog Antonija'].

1884. - Rođen je američki državnik Hari Truman, 33. predsednik SAD [1945-53]. Predsednik je postao posle smrti Frenklina Ruzvelta. Uveo je doktrinu [Trumanova doktrina] o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim levičarskim pokretima.

1900. - Srpski fizičar Mihailo Pupin patentirao je u Njujorku aparat za telefonske i telegrafske prenose na velike udaljenosti.

1902. - Od erupcije vulkana Mon Pelje na Martiniku u Karibima, uništen je grad Sen Pjer, a poginulo je više od 30.000 ljudi.

1903. - Na Tahitiju je umro francuski postimpresionistički slikar Pol Gogen.

1921. - U Švedskoj je ukinuta smrtna kazna.

1949. - Stvorena je Savezna Republika Nemačka, u čiji sastav su ušle dotadašnje zone pod američkom, britanskom i francuskom kontrolom, uspostavljene posle Drugog svetskog rata i poraza nacista. Formirana je privremena vlada na čelu sa Konradom Adenauerom.

1952. - Umro je američki filmski producent Vilijem Foks, osnivač filmske korporacije 'Foks' [1915], kasnije 'Tventit senčeri Foks'.

1973. - U Južnoj Dakoti, u SAD, okončana je pobuna Indijanaca koji su 10 nedelja u opsadi držali malo prerijsko naselje.

1980. - U Beogradu je sahranjen predsednik SFRJ Josip Broz Tito. Sahrani su prisustvovali najviši predstavnici više od 120 zemalja, kao i 200 partija. Direktan prenos sahrane preuzele su televizijske stanice iz više od 40 zemalja.

1984. - Sovjetski olimpijski komitet odlučio je da bojkotuje Olimpijske igre u Los Anđelesu, optuživši vladu SAD za kršenje Olimpijske povelje.

1992. - U SR Jugoslaviji je penzionisano 38 generala, među kojima i načelnik Generalštaba Blagoje Adžić. Novi šef G S S postao je general-pukovnik Života Panić.

1994. - Na parlamentarnim izborima u Mađarskoj pobedili su socijalisti Đule Horna.

1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođena je ambasada Kine u Beogradu. Poginulo je četvoro kineskih državljana, a najmanje 10 ranjeno. Incident je ozbiljno poljuljao odnose SAD i Kine i usledili su masovni protesti u Kini.

1999. - Pod nerazjašnjenim okolnostima ubijen je Fehmi Agani, najbliži saradnik lidera Demokratskog saveza Kosova Ibrahima Rugove. Njegovo telo pronađeno je kod Lipljana na Kosovu.

1999. - Umro britanski filmski glumac Dirk Bogard poznat po ulogama 'Smrt u Veneciji', 'Žrtva' i 'Sluga'.

2001. - SR Jugoslavija je primljena kao punopravni član u Svetsku banku.

2001. - Papa Jovan Pavle II okončao je svoju istorijsku posetu Siriji, čime je postao prvi papa koji je ušao u džamiju. Tu zemlju je napustio molitvom za mir između Jevreja i Arapa.

2003. - U američkom Senatu jednoglasno je usvojen predlog o proširenju NATO-a za sedam bivših istočno-evropskih komunističkih zemalja [Letonija, Litvanija, Estonija, Slovenija, Slovačka, Bugarska
i Rumunija].

2003. - Marokanski kralj Muhamed je povodom rođenja svog sina, naslednika, oslobodio više od 9.000 zatvorenika, što je najveća amnestija u istoriji ove zemlje.

2006. - Haški tribunal osudio je bosanskog Hrvata Ivicu Rajića na 12 godina zatvora zbog zločina nad muslimanskim civilima u srednjoj Bosni 1993. godine.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 9. maj

1502. - Španski moreplovac Kristofer Kolumbo isplovio je iz španske luke Kadiz na četvrto i poslednje putovanje u Novi svet. Kolumbo je umro 1506. u Španiji uveren da je na svojim putovanjima stigao u Aziju.

1788. - Britanski parlament je ukinuo trgovinu robljem.

1800. - Rodjen je Džon Braun, borac za ukidanje ropstva u SAD. Izvršio je čuveni napad na arsenal u Harpers Feriju 1859, zbog
čega je optužen za izdaju i pobunu robova i osudjen na smrt vešanjem. Njegovo pogubljenje 2. decembra 1859. dovelo je do zaoštravanja borbe izmedju abolicionista i robovlasnika.

1805. - Umro je jedan od najvećih nemačkih i svetskih pesnika Fridrih Šiler. Veliku slavu stekao je dramama 'Razbojnici', 'Don Karlos' i 'Vilhelm Tel', koje su i danas na repertoarima svetskih pozorišta.

1850. - Umro je francuski hemičar Žozef Gejlisak,
koji je utvrdio da se pritisak gasa povećava u zavisnosti od temperature.

1860. - Rodjen je škotski pisac Džejms Metju Beri, autor knjige o Petru Panu.

1877. - Rumunija je proglasila nezavisnost, mesec dana nakon što je sklopila savez sa Rusijom protiv Otomanskog carstva.

1901. - U Melburnu je otvoren prvi parlament Australije.

1911. - Grupa oficira, učesnika u dvorskom prevratu i ubistvu kralja Aleksandra Obrenovića 1903, osnovala je u Beogradu tajnu organizaciju 'Ujedinjenje ili smrt' ['Crna ruka'].

1926. - Amerikanci Ričard Berd i Flojd Benet prvi su preleteli avionom Severni pol.

1927. - Kanbera je postala glavni grad Australije umesto Melburna.

1931. - Umro je američki fizičar Albert Majkelson,koji je pomoću rotirajućeg ogledala odredio tačnu brzinu svetlosti. Nobelovu nagradu za fiziku dobio je 1907.

1936. - Italija je zvanično okupirala Abisiniju [Etiopija]i italijanskog kralja Vitorija Emanuela III proglasila abisinskim carem.

1945. - Nemački feldmaršal Vilhelm Kajtel potpisao je u Berlinu završni dokument o okončanju Drugog svetskog rata. U ime
saveznika dokument su potpisali sovjetski maršal Georgij Žukov i britanski general Artur Teder. Dokument o bezuslovnoj predaji Nemačke potpisan je 7. maja u Remsu.

1946. - Kralj Vitorio Emanuele III je abdicirao, a Italija jepostala republika.

1948. - Komunistička partija Jugoslavije odbacila je optužbe sovjetskih komunista protiv politike jugoslovenskog rukovodstva. Usledila je Rezolucija Informbiroa i višegodišnji
politički i ekonomski pritisak tadašnjeg sovjetskog bloka na Jugoslaviju.

1950. - Ministar inostranih poslova Francuske Rober Šuman uputio je poziv za pomirenje Francuske i Nemačke i predložio stvaranje Zajednice za ugalj i čelik, prethodnice Evropske
unije. Šumanov plan je 1951. godine potpisalo šest zemalja. Ovaj datum obeležava se kao Dan evropskih integracija.

1952. - Širom Jugoslavije održani su masovni protesti zbog Londonskog sporazuma kojim je Zona 'A' Slobodne teritorije Trst pripala Italiji.

1960. - SAD su postale prva zemlja u kojoj su legalizovane pilule za sprečavanje začeća.

1976. - Ulrike Majnhof, vodja zapadnonemačke terorističke grupe 'Bader-Majnhof', obesila se u zatvorskoj ćeliji.

1978. - U parkiranom automobilu u centru Rima pronadjeno je telo bivšeg italijanskog premijera Alda Mora, kojeg su teroristi 'Crvenih brigada'
oteli 54 dana ranije.

1986. - Umro je nepalski planinar Tenzing Norgaj, koji je sa Novozelandjaninom Edmundom Hilarijem u maju 1953. prvi osvojio 'krov sveta' Maunt Everest.

1993. - Počeli su sukobi Hrvata i Muslimana u Mostaru koji su doveli do podele grada na muslimanski i hrvatski deo. Muslimani i Hrvati su do tada bili saveznici u borbama protiv Srba u bosanskom ratu [1992-95].

1995. - Na kraju trodnevne proslave 50-godišnjice završetka Drugog svetskog rata u Evropi i Dana pobede, svetski lideri pozvali su na
globalno pomirenje. Centralne proslave održane su u Parizu i Moskvi.

2001. - Predsedniku SR Jugoslavije Vojislavu Koštunici u Njujorku je uručena nagrada Instituta Istok-Zapad za svetskog državnika godine.

2004. - Čečenski predsednik Ahmad Kadirov i još 24 osobe poginuli su u eksploziji bombe na stadionu u Groznom, glavnom gradu Čečenije,
tokom proslave Dana pobede.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 10. maj

1497. - Italijanski moreplovac Amerigo Vespuči kreće na svoje prvo putovanje u Novi svet.

1570. - Ruski car Ivan IV Grozni postaje protestant.

1594. - Mošti oca srpske državotvornosti i prvog srpskog arhiepiskopa, Svetog Save, Turci su spalili na Vračaru u Beogradu. Spaljivanju moštiju 359 godina posle svetiteljeve smrti prethodio je ustanak Srba u Banatu pod episkopom banatskim Svetim Teodorom Vršačkim, u kojem su ustanici na zastavama nosili ikone Svetog Save. Turski sultan Muhamed III naredio je Sinan paši da po svaku cenu uguši pobune Srba, a ovaj je - znajući da grob Svetog Save u manastiru Mileševa hodočaste čak i muhamedanci, koji se potom vraćaju veri predaka - preneo mošti u Beograd i spalio ih. U narodu je tada nastala pesma: "Na Vračaru Sinan viče,/gori, gori svešteniče,/to si od nas zaslužio,/što si raju prosvetio."

1752. - Bendžamin Frenklin, američki fizičar, pisac i političar prvi put je testirao svoj pronalazak gromobran.

1774. - Luj XVI stupa na francuski presto.

1844. - Popečiteljstvo prosveštenija (Ministarstvo prosvete) Srbije naložilo je svim okružnim načelstvima da se staraju o sakupljanju starina. Taj datum uzet je kao dan osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, a akt o osnivanju jedne od najznačajnijih nacionalnih kulturnih institucija je - na inicijativu srpskog pisca Jovana Sterije Popovića, tada načelnika popečiteljstva prosveštenija - potpisan 4. septembra 1844.

1872. - Prvi put je jedna žena nominovana za predsednika SAD. Bila je to Victoria Woodhull.

1899. - Rođen je Fred Aster, američki filmski glumac i igrač. U svojoj igri spaja klasicizam s početka veka sa modernim shvatanjima plesa. Filmovi: "Vesela raspuštenica", "Vreme svinga", "Cilindar"...

1923. - Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca i Grčka sklopile su konvenciju o osnivanju "slobodne zone u Solunu", koja je predata na upotrebu na period od 50 godina 6. marta 1925. Zona je obuhvatala 94.000 kvadratnih metara, a Jugoslavija je dobila isključivo pravo upotrebe i carinsku upravu, ali ne i policijsku, jer je područje ostalo pod grčkim suverenitetom. Novi aranžman SFRJ i Grčke o tranzitu jugoslovenske robe preko slobodne zone luke u Solunu potpisan je 3. februara 1975. u Atini, s važnošću od 10 godina, posle čega se automatski produžava svakih pet godina.

1930. - U Čikagu je otvoren prvi planetarijum u SAD-u.

1931. - U Burlingtonu (SAD) je padao grad veličine loptica za golf.

1940. - Vinston Čerčil stupa umesto Nevila Čembrlena na mesto premijera Velike Britanije.

1968. - U Parizu otpočinju mirovni pregovori SAD-a i Severnog Vijetnama.

1969. - "Apolo 10" prenosi prve kolor slike Zemlje iz svemira.

1979. - Umrla je srpska filmska glumica Italina - Ida Kravanja, poznata kao Ita Rina, posle udaje Tamara Đorđević, najpoznatija filmska glumica u Jugoslaviji između dva svetska rata i prva naša glumica koja je ušla u svetsku enciklopediju filma. Pre Drugog svetskog rata, igrala je niz glavnih uloga u filmovima nemačke i češke produkcije, a posle rata, epizodne uloge u nekoliko domaćih filmova. Filmovi: "Erotikon", "Galgentoni", "Fantom Durmitora", "A život teče dalje".

1994. - Nelson Mandela položio je zakletvu kao prvi crni predsednik Južnoafričke Republike.

1994. - Silvio Berluskoni formirao je italijansku vladu sa pet neofašista.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 11. maj

330. - Rimski car Konstantin I Veliki proglasio je grčki grad Vizant za novu prestonicu Rimskog carstva. Grad, koji je po njemu nazvan Konstantinopolj [Carigrad] osvojili su Turci 1453. i kao Istanbul bio je prestonica Otomanskog carstva do 1923.

483. - Rođen je vizantijski car Justinijan I Veliki, koji je tokom vladavine [od 527] nastojao da obnovi jedinstvo Rimskog carstva sa sedištem u Carigradu. Zaslužan je za kodifikaciju rimskog prava.

1686. - Umro je nemački fizičar i pronalazač Oto fon Gerike. Prvi je demonstrirao vakuum, izumeo je vazdušnu pumpu, vazdušnu vagu i barometar.

1745. - Francuske trupe pobedile su Britance u bici kod Fontenoa i preuzele Holandiju od Austrije.

1778. - Umro je engleski državnik Vilijam Pit Stariji, jedan od pokretača Sedmogodišnjeg rata [1756-63] posle kojeg je Britanija postala kolonijalna sila.

1824. - Britanske snage preuzele su Rangun u Burmi.

1867. - Londonskim ugovorom zagarantovana je samostalnost i neutralnost Luksemburškog Vojvodstva.

1896. - Rođen je jugoslovenski kompozitor Josip Slavenski, profesor Muzičke akademije u Beogradu. U težnji ka oblikovanju nacionalnog izraza, spojio je elemente muzičkog folklora pojedinih balkanskih naroda s modernom evropskom muzičkom tehnikom ['Simfonija orijenta', 'Haos', 'Heliofonija', 'Simfonijski ep'].

1888. - Rođen je američki kompozitor Irving Berlin. Proslavio se kao autor zabavne muzike, a njegova pesma 'Vajt Krismes' ubraja se i danas u bestselere američkog tržišta ploča.

1904. - Rođen je španski nadrealistički slikar Salvador Dali, jedan od najvećih slikara 20. veka. Radio je i kao kostimograf i scenograf u filmovima španskog režisera Luisa Bunjuela 'Andaluzijski pas' i 'Zlatno doba'.

1931. - Propast najveće austrijske banke Kredit-Anstalt označila je početak finasijskog kolapsa centralne Evrope.

1949. - Sijam je promenio ime u Tajland; Izrael je primljen u UN.

1968. - U nastojanju da okonča žestoke sukobe studenata sa policijom, francuski premijer Žorž Pompidu učinio je ustupke studentskim zahtevima.

1973. - Uspostavljeni su diplomatski odnosi Savezne Republike Nemačke i Demokratske Republike Nemačke, čime je okončano razdoblje nepriznavanja DR Nemačke kao suverene države.

1981. - Umro je popularni rege pevač Bob Marli.

1987. - Indijski premijer Radjiv Gandi stavio je
Pendjab pod federalnu kontrolu zbog pobune Sika.

1988. - U Moskvi je umro britanski novinar i dvostruki agent Harold Adrijan Rasel, 'Kim' Filbi, jedan od najuspešnijih špijuna u sovjetskoj obaveštajnoj službi.

1992. - Zbog umešanosti jugoslovenske vojske u sukobe u Bosni, ministri inostranih poslova EZ doneli su odluku da povuku ambasadore iz Beograda i zatražili suspendovanje članstva SR Jugoslavije u OEBS-u.

1992. - Tokom pozorišnih susreta 'Joakim Vujić' u Kruševcu umro je srpski glumac Jovan Milićević.

1996. - Američki putnički avion DC-9 se srušio u močvaru Everglejds na Floridi ubrzo po poletanju s aerodroma u Majamiju. Poginulo je svih 110 putnika i članova posade.

1997. - Superkompjuter kompanije IMB 'Duboko plavo' pobedio je svetskog šampiona u šahu, ruskog velemajstora Garija Kasparova, u meču od šest partija.

2000. - Indija je dočekala svog milijarditog stanovnika - u državnoj bolnici Safdarjang u Nju Delhiju rođena je devojčica.

2002. - Umro je Džo Bonano poznat pod imenom 'Džo Banana' [97], jedan od osnivača američke mafije, koji nikada nije osuđivan tokom desetina godina koliko se nalazio na čelu 'pet porodica' koje su se bavile organizovanim kriminalom.

2003. - Potpredsednik Demokratske partije socijalista [DPS] Filip Vujanović izabran je za predsednika Crne Gore.

2004. - U 93. godini umro je Fil Gerš, jedan od najpoznatijih holivudskih agenata, koji je decenijama zastupao vodeće holivudske zvezde, uključujući Hemfrija Bogarta, Dejvida Nivena i Džejmsa Mejsona.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 12. maj

1607. - Engleski avanturista Džejms Smit osnovao je prvo englesko naselje na tlu Severne Amerike, koje je kasnije po njemu dobilo ime Džejmstaun.

1820. - Rođena je engleska bolničarka Florens Najtingejl, koja je otvorila prvu školu za bolničarke. U Krimskom ratu [1853-56] organizovala je prvu ekipu za negu ranjenika.

1842. - Rođen je francuski kompozitor Žil Masne. Komponovao je preko 20 opera, ulavnom lirske tematike, kao i balete, oratorijume, orkestarsku muziku, kantate, solo pesme ['Manon', 'Verter', 'Don Kihot', 'Tais'].

1871. - Umro je francuski kompozitor Danijel Fransoa Espri Ober, autor opera u kojima se smenjuju govorne i pevačke deonice ['Fra Diavolo', 'Crni Domino'].

1884. - Umro je češki kompozitor Bedžih Smetana, osnivač češke opere i moderne muzike ['Prodana nevesta'].

1888. - Britanija je uspostavila protektorat nad Severnim Borneom i Brunejom.

1904. - Rođen je čileanski pesnik Pablo Neruda. Bio je učesnik Španskog građanskog rata, nakon kojeg se posvetio idealima socijalne pravde. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1971. ['Suton', 'Dvadeset ljubavnih i jedna očajna pesma', 'Španija u srcu'.

1918. - Rođen je američki inženjer Džulijus Rozenberg, koji je sa suprugom Etel, 1953. kao prvi civil u SAD, osuđen na smrt i pogubljen zbog špijunaže, uprkos kampanji širom sveta da im bude pošteđen život.

1925. - Vrhovni Sovjet SSSR-a usvojio je prvi sovjetski ustav.

1926. - Maršal Jozef Pilsudski izvršio je državni udar i uspostavio je vojnu diktaturu u Poljskoj.

1937. - Engleski kralj DŽordž VI krunisan je u Vestminsterskoj opatiji u Londonu. Ceremoniju je prenosila televizija BBC, prvi put uživo.

1943. - Predajom nemačkog generala fon Arnima u Tunisu završene su borbe u severnoj Africi u Drugom svetskom ratu.

1949. - Zvanično je okončana sovjetska desetomesečna blokada Berlina tokom koje je grad snabdevan iz Savezne Republike Nemačke vazdušnim mostom.

1957. - Umro je američki filmski glumac i jedan od najvećih režisera nemog filma Erih fon Štrohajm ['Pohlepa', 'Svadbeni marš', 'Kraljica Keli'].

1965. - Zapadna Nemačka je uspostavila diplomatske odnose sa Izraelom, a arapske zemlje su prekinule odnose sa vladom u Bonu.

1988. - Svetska zdravstvena organizacija objavila je da u svetu ima više od 34.000 obolelih od side.

1992. - Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini je na zasedanju u Banja Luci donela odluku o formiranju Vojske Republike Srpske i osnivanju novinske agencije SRNA; nemoćni da spreče širenje sukoba u Bosni, posmatrači EZ napustili su Sarajevo.

1994. - Palestinska policija je stigla na Zapadnu obalu u okviru priprema da od Izraela preuzme grad Jerihon, sedište palestinske autonomije u toj oblasti.

1995. - Vlasnici 'Rokfeler centra' u Njujorku, iza kojih je stajao japanski kapital, objavili su bankrot.

1997. - Predsednik Rusije Boris Jeljcin i čečenski vođa Aslan Mashadov potpisali su sporazum o obustavi neprijateljstava.

2001. - Umro je popularni pevač Peri Komo, čiji je opušteni vokalni stil šest decenija vladao scenom, sa baladama kao što su 'Uhvati zvezdu padalicu' i 'Nemoguće'.

2003. - U dva samoubilačka bombaška napada u Čečeniji, poginulo je najmanje 75, a povređeno stotine osoba.

2003. - Iranski predsednik Mohamad Katami doputovao je u Liban i on je prvi iranski lider koji je posetio Liban od islamske revolucije 1979. godine.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 13. maj

1643. - Veliki zemljotres u Santjagu (Čile) usmrtio je trećinu stanovništva grada.

1798. - Rođen je srpski slikar Konstantin Danil, jedan od najvećih srpskih slikara 19. veka, predstavnik srpskog bidermajera. U stilu i tehnici bliskim bečkim klasicistima radio je ikonostase (najznačajniji su u Uspenskoj crkvi u Pančevu i u eparhijskoj crkvi u Temišvaru), portrete, mrtvu prirodu, kompozicije. Dostigao je pravo majstorstvo kao portretista, ispoljavajući izuzetnu umetničku snagu i plemenitost kolorita, pogotovo u periodu oslobađanja stega stilizacije, kad je modelovao slobodnije i težio psihološkoj analizi, što je naročito upečatljivo u portretima "Pavle Kengelac" i "Umetnikova žena".

1830. - Ustanovljena je Republika Ekvador. Prvi njen predsednik bio je Juan Jose Flores.

1835. - Osnovana je prva strana ambasada na Havajima.

1848. - Skupština predstavnika 175 crkvenih opština vojvođanskih eparhija, zajedno s delegatima iz Srbije, izabrala je u Sremskim Karlovcima mitropolita Josifa Rajačića za partijarha, a pukovnika Stevana Šupljikca za vojvodu. Skupština je istakla i pravo Srba u Austriji i Ugarskoj na autonomni politički i kulturni razvoj, a 15. maja proglasila je Srpsku Vojvodinu, koja je obuhvatala Srem, Vojnu Krajinu u Sremu, Baranju i Bačku s bečejskim i šajkaškim okruzima i Banat s Vojnom Krajinom i kikindskim okrugom. Proklamovan je savez Srpske Vojvodine sa Slavonijom, Hrvatskom i Dalmacijom. Austrijska i mađarska vlada proglasile su odluke Majske skupštine nezakonitim, ali je austrijski ustav od 4. marta 1849. potvrdio osnivanje Srpske Vojvodine i Tamiškog Banata, u koje su uključeni Bodroška, Torontalska, Tamiška i Krašovska županija i Rumski i Iločki okrug Sremske županije. Vojvodina je dobila status posebne upravne teritorije, a austrijski car dobio je titulu velikog vojvode. Austrija je 27. decembra 1860. ukinula Srpsku Vojvodinu i priključila je Ugarskoj.

1851. - Rođen je srpski pisac Laza Lazarević, jedan od najboljih srpskih realista. Prava je završio u Beogradu a medicinu u Berlinu. Napisao je samo devet pripovedaka, a jedna od njih - "Švabica" - fragmentarno je sačuvana. Mada obeležene patrijarhalnim pogledima na život, njegove pripovetke - sažete, s veoma snažnom unutrašnjom dramatikom - imaju klasičnu vrednost. Prevodio je ruske pisce Nikolaja Gogolja i Alekseja Pisemskog, ruskog književnog teoretičara Nikolaja Černiševskog, kao i francuskog pisca Ežena Srkriba (Eugene Scribe). Kao lekar, učestvovao je u organizaciji saniteta u Srbiji i objavio 54 rada u stručnim medicinskim časopisima, od kojih neki imaju izuzetan značaj. Ostala dela: "Prvi put s ocem na jutrenje", "Sve će to narod pozlatiti", "Vetar", "Na bunaru", "Školska ikona", "On zna sve", "U dobri čas hajduci", "Verter".

1862. - Rođen je srpski pisac Janko Veselinović, realista i romantik narodnjak, prevashodno slikar mačvanskog sela, koje je opisivao s mnogo ljubavi, idealizujući patrijarhalni život. Odlično je poznavao srpski jezik i vešto ga koristio u romanima, pripovetkama i pozorišnim komadima. Dela: romani "Hajduk Stanko", "Junak naših dana", "Borci", zbirke pripovedaka "Slike iz seoskog života", "Od srca srcu", "Rajske duše", "Zeleni vajati", "Male priče", "Seljanka", pozorišna igra s pevanjem "Đido" (s Dragomirom Brzakom), komad "Potera" (s Čiča-Ilijom Stanojevićem).

1881. - Rođen je srpski socijalista Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji, pacifista, tj. vatreni protivnik rata, mada se kao rodoljub borio u oslobodilačkim ratovima Srbije od 1912. do pogibije 1914. Predvodio je u aprilu 1903. demonstracije u Beogradu protiv režima kralja Aleksandra Obrenovića i potom je morao da emigrira u Beč. Po povratku u otadžbinu, posle Majskog prevrata 1903, uređivao je "Narodne novine". Sekretar Srpske Socijaldemokratske partije postao je 1908, a teorijski časopis "Borba" pokrenuo je 1910.

1887. - U Beogradu je osnovana Provizorna opservatorija Velike škole, čiji je rad omogućio izradu desetina naučnih radova koji su poslužili kao osnova za istraživanja klimatskih uslova. Kada je 1947. osnovan Republički hidrometeorološki zavod Srbije , Opservatorija je postala njegov sastavni deo.

1888. - U Brazilu je ukinuto ropstvo.

1931. - Umro je srpski kompozitor i horovođa Josif Marinković, član Srpske kraljevske akademije, koji je najveći deo stvaralaštva posvetio herojskoj romantičarskoj muzici, znatno je obogativši u tehničkom i izražajnom pogledu. Njegove solo pesme i mnoge horske kompozicije uz pratnju klavira poseban su doprinos srpskoj muzici. Završio je Orguljašku školu u Pragu, a u Beogradu je bio dirigent pevačkog društva "Obilić". Dela: horske kompozicije "Narodni zbor", "Junački poklič", "Kola", "Potočara", "Zadovoljna reka", solo pesme "Čežnja", "Kaži mi, kaži, Stojanke", crkvena muzika "Liturgija", "Pomen", "Carju nebesni", "Opelo".

1940. - Vinston Čerčil, britanski premijer, održao je čuveni govor u kojem je rekao da nema šta drugo da ponudi do "krv, suze i znoj".

1946. - U SAD-u je 58 čuvara iz logora Mathauzen osuđeno na smrt.

1950. - Diner's Club izbacio je svoje prve kreditne kartice.

1952. - Pandit Nehru postao je premijer Indije. On je posle Gandija najznačajniji borac za oslobođenje Indije od kolonijalnog ropstva.

1966. - Rolingstonsi su izdali album "Paint it Black".

1970. - Premijerno je prikazan film Bitlsa "Let it Be".

1979. - Iranski šah i njegova porodica u Teheranu su osuđeni na smrt.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 14. maj

1610. - Francuskog kralja Anrija IV, prvog monarha iz dinastije Burbona, u Parizu je ubio jedan katolički verski fanatik. Na prestolu ga je nasledio devetogodišnji Luj XIII, s kraljicom majkom Marijom Mediči kao regentom.

1771. - Rođen velški filantrop Robert Oven, socijalista utopista i socijalni reformator, industrijalac koji je svo bogatstvo utrošio pokušavajući da ostvari projekte socijalnih reformi.

1796. - Engleski lekar Edvard Džener uspešno je vakcinisao jednog osmogodišnjeg dečaka protiv velikih boginja, položivši time temelj moderne imunologije.

1811. - Paragvaj je proglasio nezavisnost od Španije.

1900. - U Parizu su otvorene druge moderne Olimpijske igre, na kojima je prvi put ženama dozvoljeno da učestvuju.

1912. - Umro je švedski pisac Johan August Strinberg, najkontroverznija ličnost švedske književnosti.

1921. - U Italiji su održani prvi izbori posle Prvog svetskog rata, na kojima je fašistički pokret, uprkos nasilju i pritiscima na birače, osvojio samo 35 od 535 poslaničkih mesta.

1921. - Američki sudija Florens Alen postala je prva žena koja je na smrt osudila muškarca, ubicu Frenka Motoa koji je pogubljen tri meseca kasnije.

1932. - Umro je srpski političar, ekonomista, diplomata, istoričar i pisac Čedomilj Mijatović, član Srpske kraljevske akademije, utemeljivač Narodne banke Srbije, profesor ekonomije na Velikoj školi u Beogradu.

1940. - Tokom pregovora o predaji holandske vojske u Drugom svetskom ratu, nemačka vrhovna komanda je naredila razaranje Roterdama: stotinak bombardera se okomilo na nebranjeni grad i pretvorilo ga u ruinu, usmrtivši pri tom oko hiljadu ljudi.

1948. - Osam casova pre okončanja britanskog mandata u Palestini, proglašena je država Izrael, s predsednikom Haimom Vajcmanom i šefom vlade Davidom Ben Gurionom, na šta su sutradan arapske zemlje odgovorile invazijom na jevrejsku državu.

1955. - Ugovor o osnivanju Varšavskog pakta na kraju četvorodnevne konferencije komunistickih zemalja Evrope u Varšavi potpisale su Albanija, Bugarska, Madjarska, Nemačka Demokratska Republika, Poljska, Rumunija, Sovjetski Savez i Čehoslovačka.

1964. - Sovjetski lider Nikita Hruščov otvorio je Asuansku branu u Egiptu, koju su izgradili sovjetski stručnjaci.

1972. - Japanu je posle 27 godina pod okupacijom SAD vraćeno ostrvo Okinava, ali je znatan deo ostrva ostao pod kontrolom američke vojske.

1973. - Lansirana je prva američka vasionska laboratorija 'Skajlab I'.

1988. - Irački avioni su bombama zapalili pet brodova pored iranskog naftnog terminala Larak u Zalivu.

1989. - Vodja peronista Karlos Menem postao je predsednik Argentine, pobedivši na izborima kandidata vladajuće Radikalne partije Eduarda Angelosa.

1991. - Samoubistvo je izvršila Đang Ćing, udovica kineskog lidera Mao Cedunga, jedan od vodja 'Kulturne revolucije' od 1966. do 1976. koja je Kinu unazadila u svakom pogledu i u kojoj su represalijama izložene stotine hiljada ljudi optuženih za 'buržoaska skretanja'.

1995. - Na izborima u Argentini predsednik Karlos Menem nadmoćno je obezbedio drugi mandat na čelu države.

1998. - Umro je američki pevač i filmski glumac italijanskog porekla Frenk Sinatra, koji je svetsku slavu stekao nizom muzičkih hitova poput pesama 'Stranci u noći' i 'Njujork, Njujork'.

1999. - U napadu avijacije NATO sa osam razornih bombi na izbegličku kolonu kosovskih Albanaca koji su se vraćali kućama, kod sela Koriša u blizini Prizrena ubijeno je 87 civila, medju kojima više od polovine dece izmedju šest meseci i 10 godina. Dan kasnije NATO je priznao napad, izrazivši 'duboko žaljenje' zbog civilnih žrtava, mada je saopštio da je napadnut 'legitimni vojni cilj', ali nije umeo da objasni 'razloge zbog kojih su civili bili na toj lokaciji u vreme napada'.

1999. - Niš je bombardovan osmi dan zaredom, 26. put od početka NATO agresije na Srbiju [SRJ]. Uz ponovnu upotrebu kasetnih bombi. Na ostacima projektila bačenih na Fabriku duvana u tom gradu nalazile su se poruke napadača - 'Da li još hoćete da budete Srbi' i 'Trčite što brže'.

2002. - Šefovi diplomatija NATO i Rusije odobrili su sporazum o formiranju Saveta NATO-Rusija radi saradnje u borbi protiv terorizma i sprečavanju širenja oružja za masovno uništenje.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 15. maj

1536. - Engleski sud je proglasio krivim za preljubu i incest Anu Bolen , drugu ženu kralja Henrija VIII , i njenog brata lorda Rošfora i osudio ih na smrt.

1571. - Tatari su osvojili i zapalili Moskvu.

1767. - Đenova je prodala Francuskoj ostrvo Korziku.

1773. - Rođen je austrijski državnik knez Klemens Meternih [Metternić], najuticajnija ličnost u Evropi tokom gotovo 40 godina, koliko je bio na mestu ministra inostranih poslova i kancelara Austrije [1809-48]. Smatra se oličenjem apsolutističkog režima. Sa ruskim carem Aleksandrom I osnovao je Svetu alijansu čiji je osnovni
cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.

1796. - Trupe Napoleona Bonaparte ušle su u Milano.

1847. - U Italiji je umro irski političar Danijel O'Konel, zvan Osloboditelj [O'Connell]. Kao član britanskog parlamenta uspeo je da prisili britansku vladu da prihvati zakon o emancipaciji katolika
[1829]. Smatra se jednim od najboljih govornika 19. veka.

1848. - U Beču je izbio ustanak protiv apsolutističkog režima koji je primorao vladu da povuče oktroisani ustav donet 25. aprila i
da raspiše izbore.

1859. - Rođen je francuski fizičar Pjer Kiri [Pierre Curie]. Proučavao je magnetizam i radioaktivnost, a sa suprugom Marijom [Marie] otkrio je 1898. polonijum i radijum. Nobelovu nagradu za fiziku 1903. supružnici Kiri podelili su sa Antoan-Anrijem Bekerelom
[Antoine-Henri Becljuerel].

1886. - Umrla je američka književnica Emili Dikinson [Emily Dickinson]. Njene pesme otkrivene su i izdate nakon njene smrti, a tek u 20. veku postala je jedna od najvećih američkih pesnikinja.

1891. - Rođen je ruski pisac Mihail Afanasjevič Bulgakov, autor romana 'Bela garda', pretočenog u dramu 'Dani turbina' koja je s velikim uspehom igrana u teatru MHAT. Poznat je i po satiričnim i groteskno-fantastičnim pripovetkama, kao i po romanu 'Majstor i Margarita'.

1914. - Umro je srpski istoričar i književni kritičar Jovan Skerlić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske
akademije. Svojim književnim i javnim radom značajno je uticao na kulturni i politički život u Srbiji na početku 20. veka ['Istorija srpske književnosti'].

1918. - Prva avionska pošta u svetu krenula je između Njujorka, Filadelfije i Vašingtona.

1923. - Velika Britanija priznala je Transjordan pod emirom Abdulahom kao nezavisnu državu.

1940. - U SAD su počele da se prodaju prve najlon čarape.

1940. - Kapitulirala je holandska vojska u Drugom svetskom ratu.

1943. - Raspuštena je Komunistička internacionala [Kominterna].

1945. - Nemačke trupe napustile su Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu. U četvorogodišnjem ratu poginulo je 1.706.000 ljudi, a zemlja je porušena i opustošena.

1948. - Novostvorenu državu Izrael su napali egipatski avioni, a sa severa i istoka libanske i jordanske trupe.

1955. - U Beču je potpisan Austrijski državni ugovor kojim je okončana desetogodišnja saveznička okupacija, a Austrija postala nezavisna republika u granicama od 1. januara 1938.

1957. - Velika Britanija je izvršila prvu probu hidrogenske bombe u centralnom Pacifiku.

1987. - Umrla je američka filmska glumica Rita Hejvort [Hayworth], holivudski seks simbol četrdesetih godina 20. veka ['Samo anđeli imaju krila', 'Đilda', 'Dama pod sumnjom'].

1989. - Sovjetski predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov objavio je u Pekingu kraj kinesko-sovjetskih raskola.

1991. - Edit Kreson [Edith Crešon] postala je prva žena premijer Francuske.

1992. - Hiljade pristalica opozicije u Azerbejdžanu zauzelo je u Bakuu zgradu parlamenta i predsedničku palatu. Narednog dana s vlasti je zbačen predsednik Ajaz Mutalibov koji je potom izbegao u Moskvu.

1992. - Tokom povlačenja Jugoslovenske narodne armije [JNA] iz Bosne, u Tuzli je napadnut vojni konvoj. Poginulo je 49 vojnika.

1996. - Desničarski lider Atal Bihari Vadžpaji je postao premijer Indije, pošto je njegova Baratija Džanata partija na parlamentarnim izborima osvojila relativnu većinu. To je bilo prvi put da hindu nacionalista dobije mesto premijera.

1996. - Skupština SR Jugoslavije smenila je guvernera Narodne banke Jugoslavije Dragoslava Avramovića, tvorca privredne reforme
koja je početkom 1994. zemlju izvukla iz hiperinflacije. Avramović je prethodnog dana u svom ekspozeu u Skupštini optužio vladu SR Jugoslavije da blokira pregovore sa međunarodnim finansijskim organizacijama i time gura zemlju u propast.

1999. - Italija je dobila novog predsednika Karla Azelja Čampija.

2001. - Šef UNMIK-a Hans Hekerup potpisao je u Prištini 'Ustavni okvir za samoupravu na Kosovu' i pored protivljenja Srba sa Kosova,
koji su smatrali da taj najviši pravni akt pokrajine nije u skladu s rezolucijom UN o njenom budućem statusu.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 16. maj

1532. - Španski osvajač Fransisko Pizaro iskrcao se sa malom grupom vojnika na severnu obalu Perua. Savladavši otpor Indijanaca, Španija je 1572. osvojila Peru i držala ga u svom posedu do 1824.

1703. - Umro je francuski pisac Šarl Pero,autor čuvene zbirke bajki 'Vilinske priče', u kojoj su i 'Mačak u čizmama', 'Crvenkapa' i 'Uspavana lepotica'.

1770. - U Versaju su se venčali francuski prestolonaslednik Luj [kasnije Luj XVI] i Marija Antoaneta, kćerka austrijske carice Marije Terezije. Nakon Francuske revolucije 1789. osudjeni su na smrt i pogubljeni na giljotini 1793.

1812. - Turska i Rusija potpisale su ugovor o miru u Bukureštu kojim su za srpske ustanike predvidjeni opšta amnestija i pregovori sa turskim vlastima o autonomiji Srbije.

1881. - U okolini Berlina pušten je u saobraćaj prvi električni tramvaj.

1898. - Rodjen je srpski pesnik, putopisac i diplomata Rastko Petrović. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista, a njegova zbirka pesama 'Otkrovenje' smatra se jednim od najznačajnijih dela srpske poezije izmedju dva svetska rata.

1898. - Rodjena je književnica Desanka Maksimović, jedna od najpopularnijih srpskih pesnikinja ['Pesnik i zavičaj', 'Tražim
pomilovanje', 'Nemam više vremena', 'Slovo o ljubavi'].

1916. - Potpisan je ugovor o trojnoj anglo-francusko-ruskoj kontroli Palestine radi podele bliskoistočnih teritorija Otomanskog carstva.

1917. - U Jonskom moru kod Krfa utopio se srpski pisac Vladislav Petković Dis, kada je nemačka podmornica u Prvom svetskom ratu torpedovala brod na kome se nalazio ['Mi čekamo cara','Tamnica',
'Nirvana', 'Možda spava'].

1924. - Rodjen je gambijski državnik Daud Džavara, osnivač [1959] i lider [od 1960] Narodne progresivne stranke, predsednik Gambije od 1970. do 1994. kada je svrgnut državnim udarom.

1929. - U Holivudu su dodeljene prve nagrade Američke filmske akademije [od 1931. poznate kao Oskar] filmu 'Krila', glumici Dženet Gejnor i glumcu Emilu Dženingsu.

1947. - Umro je engleski biohemičar Frederik Gaulend Hopkins, jedan od osnivača nauke o vitaminima. Sa holandskim lekarom Kristijanom Ajkmanom dobio je 1929. Nobelovu nagradu za medicinu.

1969. - Sovjetski vasionski brod 'Venera 5' približio se Veneri iizbacio sondu koja će slati podatke o toj planeti.

1972. - Predsednici SFRJ i Rumunije Josip Broz Tito i Nikolae Čaušesku pustili su u rad hidroenergetski sistem 'Djerdap'
na Dunavu.

1974. - Skupština SFRJ proglasila je Josipa Broza Tita za doživotnog predsednika države.

1974. - Helmut Šmit je postao kancelar Zapadne Nemačke posle ostavke Vilija Branta.

1975. - Japanka Junko Tabei je postala prva žena koja se popelana najviši svetski vrh - Maunt Everest.

1989. - Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov i kineski lider,Deng Hsijaoping, sreli su se u Pekingu na Prvom kinesko-sovjetskom samitu, čime je i formalo, nakon 30 godina, prekinut 'tihi hladni rat' izmedju ove dve najveće komunističke države.

1991. - Britanska kraljica Elizabeta je, tokom zvanične posete SAD-u, postala prva kraljica koja se obratila Kongresu.

1992. - Povlačeći se iz Bosne, JNA je digla u vazduh bihaćki aerodrom pod planinom Plješevicom vredan oko šest milijardi dolara.

2003. - Od srčanog udara umro je američki glumac Robert Stak koji je slavu stekao ulogom detektiva Eliota Nesa u TV seriji o borbi protiv mafije 'Nesalomivi'.

2005. - Usvajanjem zakona u kuvajtskom parlamentu, posle više od 40 godina, žene su dobile pravo glasa i pravo učešća na izborima.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na danasnji dan - 28. septembar

48. p.n.e. - U Egiptu je ubijen Gnej Pompej Veliki, jedan od najvećih rimskih državnika i vojskovođa, koji je 69. godine pre nove ere ugušio Spartakov ustanak, a 61. osvojio Jerusalim. Rimski Senat izabrao ga je za konzula 52, a vlast je izgubio nakon poraza od Gaja Julija Cezara u bici kod Farsale, posle čega se sklonio u Egipat.

1066. - Normanski vojvoda Vilijam, budući engleski kralj Vilijam I Osvajač, iskrcao se sa vojskom kod Pevensija u južnoj engleskoj pokrajini Saseks i počeo osvajanje Engleske.

1841. - Rođen je francuski državnik Žorž Benžamen Klemanso, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920, kada se povukao iz političkog života. U vreme Drajfusove afere objavio je u svom listu 'L'Oror' poznato Zolino pismo predsedniku Republike 'Optužujem'.

1864. - U Londonu je osnovana Prva internacionala [Međunarodno udruženje radnika], za koju je osnivački dokument pod nazivom 'Inauguralna adresa i Statut' napisao Karl Marks.

1895. - Umro je francuski hemičar i biolog Luj Paster, pronalazač vakcina protiv besnila, antraksa i crvenog vetra. Otkrio je i postupak konzerviranja hrane sprečavanjem razmnožavanja bakterija, koji je kasnije nazvan 'pasterizacija'. Osnivač je naučnih grana mikrobiologije i stereohemije. Organizovao je 1888. čuveni institut u Parizu, nazvan po njemu.

1902. - Umro je francuski pisac Emil Zola, tvorac i najizrazitiji predstavnik naturalističkog romana, autor 'Tereze Raken', 'Žerminala', 'Nane' i drugih romana. Poznat je i po otvorenom pismu [1898] predsedniku Francuske pod naslovom 'Optužujem' u kojem je otkrio mahinacije najviših vojnih krugova u 'Drajfusovoj aferi'.

1914. - Umro je srpski kompozitor i muzički pedagog Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije i horovođa Beogradskog pevačkog društva. Njegovo delo smatra se najznačajnijom etapom u razvoju srpske nacionalne muzike u 19. veku ['Rukoveti', 'Primorski napjevi', 'Liturgija'].

1944. - Jedinice Crvene armije su u Drugom Svetskom Ratu prešle u Srbiju na osnovu jugoslovensko-sovjetskog dogovora.

1949. - Moskva je jednostrano otkazala ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći S S S R i Jugoslavije, što su potom učinile i ostale zemlje 'socijalističkog lagera' - Mađarska 30. septembra, Bugarska i Rumunija 1. oktobra, Čehoslovačka 4. oktobra.

1958. - U Francuskoj je održan referendum na kojem je prihvaćen novi ustav, čime je počelo razdoblje Pete Republike. Novim ustavom ojačana je predsednička vlast.

1965. - Prilikom erupcije vulkana na Filipinima, 56 kilometara južno od Manile, 184 osobe izgubile su život.

1966. - Umro je francuski pisac Andre Breton, teoretičar i osnivač nadrealističkog pokreta. Svoje stavove o psihoanalizi i automatizmu podsvesti kao osnovi umetničkog stvaralaštva izneo je u Manifestima nadrealizma [1924, 1930] ['Nadrealistička revolucija', 'Nađa', 'Sjaj zemlje', 'Izgubljeni koraci', 'Praskozorje', 'Fatamorgana', 'Nadrealizam i slikarstvo'].

1970. - Umro je egipatski državnik Gamal Abdel Naser. Jedan od inicijatora vojnog udara kojim je 23. jula 1952. svrgnut kralj Faruk I, proglasio se premijerom dve godine kasnije, a 1956. izabran je za predsednika Egipta. Nacionalizovao je Suecku kompaniju, što je u jesen 1956. dovelo do neuspešnog anglo-francusko-izraelskog napada na Egipat, a u junu 1967. vodio je i izgubio šestodnevni rat sa Izraelom. Bio je jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.

1989. - U izbeglištvu na Havajima umro je bivši filipinski diktator Ferdinand Markos. Predsednik Filipina postao je 1965, kao jedan od najpopularnijih političara, a 1986. je na talasu masovnih protesta zbačen sa vlasti, posle čega je izbegao na Havaje.

1990. - U Skupštini Srbije usvojen je novi Ustav, uveden je višestranački politički sistem, a pokrajine Vojvodina i Kosovo izgubile su atribute državnosti i postale teritorijalne autonomije.

1994. - U nevremenu u Baltičkom moru u blizini finske obale potonuo je feribot 'Estonija'. U toj najvećoj mirnodopskoj pomorskoj nesreći u Evropi, poginulo je više od 900 ljudi.

1996. - U Vučitrnu, na Kosovu, bačene su dve eksplozivne naprave u krug vojne kasarne, a u selu Rudnik i mestu Podujevo napadnute su policijske stanice. Oružani napadi kosovskih Albanaca na punktove srpske policije učestali su u narednim mesecima, što je početkom 1998. dovelo do otvorenih sukoba.

1998. - Nakon dve nedelje uličnih nemira i nasilja koji su zapretili da će oboriti vladu silom, albanski premijer Fatos Nano podneo je ostavku.

2000. - Savezna izborna komisija saopštila je konačne rezultate predsedničkih izbora u SR Jugoslaviji, prema kojima Slobodan Milošević i Vojislav Koštunica idu u drugi izborni krug. Smatrajući da su rezultati falsifikovani, pristalice Demokratske opozicije Srbije počele su masovne proteste širom zemlje, a narednih 11 dana Srbija prolazi kroz najtežu političku krizu od dolaska Miloševića na vlast.

2000 - Počeo je palestinski ustanak [intifada]. Neposredan povod bila je poseta tadašnjeg lidera izraelske opozicije svetim mestima u jerusalimskom starom gradu. U naredne dve godine poginulo je više od 1.000 Palestinaca i više stotina Izraelaca.

2001. - Savet bezbednosti UN ukinuo je sankcije Sudanu, uvedene 1996. nakon što je ta zemlja odbila da isporuči osumnjičene za pokušaj atentata na egipatskog predsednika Hosnija Mubaraka, 1995. u Etiopiji. Ukidanje sankcija su tražile i Egipat i Etiopija.

2003. - Umro je Altea Gibson [76], prvi teniski igrač tamne puti koji je osvojio Vimbldon i državno prvenstvo SAD.

2006. - Haški tribunal osudio je bivšeg predsednika Skupštine Republike Srpske Momčila Krajišnika na 27 godina zatvora za zločine protiv čovečnosti. On je oslobođen optužbi za genocid i saučesništvo u genocidu.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na danasnji dan - 29. septembar

1399 - Kralj Ričard II postao prvi engleski monarh koji je abdicirao. Na abdikaciju su ga primorali plemići koji su se pobunili protiv njegove apsolutističke vladavine.

1518 - Rođen je italijanski slikar Jakopo Tintoreto, jedan od najvećih majstora 16. veka, čuven po veštini postizanja izuzetnih svetlosnih efekata.

1758 - Rođen engleski admiral Horacio Nelson, jedan od najvećih stratega u istoriji pomorskih ratova.

1854 - U Valjevu umro prota Matija Nenadović, vojvoda i jedan od vođa Prvog srpskog ustanka.

1901 - Rođen italijanski nuklearni fizičar Enriko Fermi, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1938.

1911 - Italija objavila rat Turskoj i upala u libijsku provinciju Tripolitaniju.

1918 - Bugarska je nakon poraza na Solunskom frontu u Prvom svetskom ratu potpisala primirje sa saveznicima ['Solunsko primirje'].

1913 - Rudolf Dizel, nemački inženjer, konstruktor prvog motora sa unutrašnjim sagorevanjem na principu samopaljenja
[1893], nestao je u moru u kanalu Lamanš prilikom putovanja iz Antverpena u London.

1923 - Na osnovu mandata Društva naroda, Velika Britanija je uspostavila vlast u Palestini.

1930 - Umro ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu.

1938 - Velika Britanija, Francuska, Italija i Nemačka potpisale sporazum u Minhenu kojim je Nemačkoj dozvoljeno da pripoji Sudetsku oblast, deo Čehoslovačke sa nemačkom nacionalnom manjinom.

1940 - Rumunija je u Drugom svetskom ratu istupila iz Balkanskog pakta koji je 9. februara 1934. u Atini zaključila s Jugoslavijom, Turskom i Grčkom.

1941 - U Babi Jaru, kod Kijeva, Nemci su u Drugom svetskom ratu u masakru nad Jevrejima, koji je trajao dva dana, pobili 33.771 civila, uključujući žene i decu.

1957 - U Zapadnom Pakistanu poginulo oko 300 ljudi kada je ekspresni voz udario u kompoziciju cisterni sa naftom.

1958 - Emitovan prvi zajednički program TV odašiljača u Beogradu, Zagrebu i Ljubljani.

1967 - Međunarodni monetarni fond okupio je svojih 106 članica na sastanku u Rio de Žaneiru, gde je odobrena reforma svetskog monetarnog sistema.

1970 - Potpredsednik Egipta Anvar el Sadat preuzeo dužnost šefa države posle smrti Gamala Abdela Nasera [Našer], a 5. oktobra je formalno postao predsednik države.

1972 - Japan i Kina su normalizovali diplomatske odnose.

1979 - Papa Jovan Pavle II je, tokom prve papske posete Irskoj, uputio apel za mir u Severnoj Irskoj pred više od milion ljudi u Dablinu.

1979 - Predsednik Ekvatorijalne Gvineje Fransisko Masijas Nguema zbačen sa vlasti u avgustu 1979, a potom streljan pod optužbom da je kriv za 'genocid, izdaju, proneveru i sistematsko kršenje ljudskih prava'.

1988 - Mirovne snage UN su za svoj 40-godišnji rad dobile Nobelovu nagradu za mir.

1993 - Jedan od komunističkih veterana i predstavnik tvrde linije evropskih komunista Žorž Marše povukao se, zbog lošeg zdravlja, sa mesta predsednika Komunističke partije Francuske, na čijem čelu je bio dve decenije.

1994 - Ministri odbrane članica NATO na sastanku u Sevilji odlučili su da NATO pojača vazdušne napade na položaje bosanskih Srba.

1999 - Specijalne policijske snage za razbijanje demonstracija brutalno su pretukle demonstrante u Beogradu kada su pokušali da dođu do rezidencije predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića i izraze nezadovoljstvo njegovom devetogodišnjom vladavinom.

2000 - Pozivu lidera Demokratske opozicije Srbije na građansku neposlušnost i generalni štrajk zbog pokušaja režima da falsifikuje izborne rezultate od 24. septembra, prvi su se odazvali srednjoškolci u Gornjem Milanovcu i rudari kolubarskog rudnika Tamnava. U narednim danima talas štrajkova zahvatio je celu Srbiju, počela je blokada magistralnih puteva.

2000 - Bivši kanadski premijer Pjer Trido umro je u 80. godini.

2001 - Savet bezbednosti UN usvojio je rezoluciju o borbi protivterorizma i sprečavanju finansiranja terorista. Rezolucijom je predvidjeno uvodjenje sankcija svakoj zemlji koja ne bude poštovala antiterorističke mere.

2002 - Učešće avganistanskih sportista na 14. Azijskim igrama, koje su počele u Pusanu u Južnoj Koreji, označilo je njihov povratak na medjunarodna takmičenja, posle osam godina odsustva.

2003 - Sud u Beogradu osudio haškog begunca Milana Lukića i Olivera Krsmanovića iz Višegrada [obojica u bekstvu] i Dragutina Dragičevića iz Srebrenice na 20 godina, a Đordja Ševića iz Rume na 15 godina zatvora za ubistvo 16 Muslimana iz mesta Sjeverin oktobra 1992. godine.

2004 - Sultan Hasanl Bolkiah od Bruneja potpisao novi Ustav koji će omogućiti održavanje prvih izbora od 1962. godine u ovom, naftom bogatom, kraljevstvu.