Muzeji

Charmed · Malo ~ mače ~

Prva zbirka
Prva oformljena zbirka u južnom Banatu je zbirka Despinića iz Kovina, iz 1852. godine. Slede arheološke zbirke: Pivara Huga Vajferta, numizmatičara Franje Nubera, zbirka građevinara Antala Smika i Antona Bahmana, ciglara Reze Hristijana i dr. Kao sakupljača, kasnije istraživača i prvog sistematičara trebalo bi pomenuti Feliksa Milekera, osnivača i upravnika muzeja u Beloj Crkvi i Vršcu, koji je gotovo pola veka delovao na području Banata.

Većina ovih zbirki je dospela u Pančevački muzej, tako da je 1923. godine zbirka brojala 1900 arheoloških predmeta, dugo godina bila jedina zbirka novoosnovanog Gradskog muzeja. Obimna sakupljačka aktivnost inicirala je i pokrenula arheološka amaterska iskpoavanja, a zatim i sistematska naučna istraživanja. Građevinar Antal Smik iz Pančeva prilikom rekonstrukcije puta Starčevo - Omoljica 1893 godine, iskopava jednu humku. Paralelno sa ovim istraživanjima i sakupljačkim radom počinju i prve stručne analize i izučavanja arheološkog materijala, kao i organizovaniji stručni pristup dobavljanju muzejskih predmeta. Slede prva stručna arheološka istraživanja. U omoljici na potezu zlatica Umetnički muzej iz Beograda, na čelu sa dr. D. Kasapinovićem, obavlja istraživanja većeg obima. U periodu 1931 - 1932 god. Umetnički muzej iz Beograda i Univerzitetski muzej iz Filadelfije na čelu sa Dr. M. Grbićem i dr. Fevkes-om, obavljaju obimne istraživačke radove na lokalitetu Grad u Stračevu.

Antički period ovog dela Banata predstavljen je nalazima iz rimsko carskog perioda ( III / IV vek), koji se sa ovim prostorima vezuje za etničku skupinu poznatu pod nazivom Sarmati. Nalazi naselja utvrđeni su arheološkim istrašivanjima u Seleušu (1955) Jabučki I (1982), Dolovu i dr.Nekropole su istraživane na lokalitetima Kovačica (1957 - 1959), Vojlovica - Rafinerija (1980). Većina ovih nalaza sarmatskih nekropola i naselja se vezuje za poslednji talas naseljavanja sarmata u ove prostore.

Srednjovekovni nalazi su mahom vezani za nekropole. Na ovim prostorima tek istraživanjima većeg obima u poslednjim decenijama, otkriveni su tragovi srednjovekovnih naselja.

Zbirka avarskih pojasnih jezičaka sa lokaliteta Gornjovaroška ciglana, vezana je za skupljački period Muzeja, dvadesetih godina ovog veka. Pripada periodu drugog Lavarskog Kaganata. Naselja su otkrivena na Najevoj ciglani (1947), u Donjoj varoši (1982), Opovu - Beli breg (1982) i Dolovu. Naselja obično prate nekropole i otkrivene su u Starčevu - Livade (1984), Jabuci - Tri humke (1981), Pančevo -Lenjinova ulica (1984), Pančevu - HIP (1958), Kovačici (1957-1959) i dr. Nekroploe ranog bronzanog doba pripadaju etničkim grupama vezanim za migracije tog vremena dok se mlađe (X-XII vek) pripisuju Slovenima.

Charmed · Malo ~ mače ~

Etnološko odeljenje

Geografske crte i istorijske činjenice povezale su narode slovenske, ugrofinske i germanske porodice, sa mnogobrojnim, njima srodnim, etničkim grupama, čiji su slojevi i izdanci imali udela u burnom i složenom etno- kulturnom procesu formiranja etničkog lika naših prostora. Polietnička struktura na ovom području koja je izražena najbrojnijim narodima, a to su: Srbi, Rumuni, Slovaci, Mađari, Makedonci, Crnogorci, Romi i dr., jeste veoma složena. U njihovim kulturama prisutne su specifičnosti, ali na određenoj udaljenosti od ishodišta po pravilu se raspada prvobitna povezanost elemenata, nastupaju pomeranja, staro se meša sa novim i ukrštanjem nastaje nešto treće, dobijajući nova znamenja. Na taj način se istovremeno stvara i razvija ono što je svima zajedničko i jedinstveno, ali se pri tom ne zaboravlja i ne napušta ono što je samorodno, originalno, i autentično i upravo ovaj čin ukazuje da svaki etnos na ovom području pored uočljivog kulturnog zajedništva nosi svoje osobenosti prouzrokovane specifičnim etno-psihološkim nabojem čije korene nalazi u svojoj narodnoj kulturi. Etnološko odeljenje Narodnog muzeja se bavi proučavanjem materijalne kulture (naselja, kuće, migracije, pokućstvo, ishrana i nošnja) privređivanja (zanati) i duhovnih običaja vezanih za životni ciklus (rođenje, svadba, smrt, godišnji običaji) naroda koji živi na ovom području. Odeljenje je, takođe usmereno na prikupljanje i prezentaciju, materijalne kulture naroda.

Počeci rada odeljenja vezuju se za vreme odmah posle II svetskog rata, kada je nesistematski prikupljan etnološki materijal. Otkup etnografskih predmeta u posleratnim danima predstavljao je posebnu teškoću. Vojvođanski muzej je za potrebe svih muzeja u vojvodini trebovao tekstil koji je dostavljen muzejima da bi ga koristili u zamenu za tekstilne predmete narodne kulture - nošnju pokućstvo i tkanina. Osnivanje Etnografskog odeljenja i sistematski rad počinje 1952. godine. U ovom periodu sakupljeno je više od 2000 predmeta koji su svrstani po nacionalnoj pripadnosti. U okviru tih zbirki formirane su manje kolekcije zbog raznolikosti narodne umetnosti etničkih grupa koje žive na ovom postoru. Od prikupljenog etničkog materijala formirane su sledeće kolekcije: narodne nošnje, tkani predmeti (ćilimi, pregače, torbe) beli vez (posteljno rublje, peškiri, stoljnaci), pokućstvo (drveni, stakleni i metalni predmeti), poljopivredne sprave i alatke, predmeti zanatstva, običajni predmeti, zanatski dokumenti i ikone na staklu.

Etnološki predmeti su nabavljeni otkupom, a manjim delom poklonom. Iz celine navedenog etnološkog materijala, od vunenih, tekstilnih izrađevina, u stilskom i estetskom pogledu izdvajaju se ćilimi, na kojima su primenjene tradicionalne tehnike tkanja i ornamentisanja.

U stalnoj muzejskoj postavci prezentovane su narodne nošnje i predmeti privređivanja koji daju presek kulture naroda i njihovog načina življenja. Izložene nošnje svojom raznolikom ornamentikom, tehnikom izrade i bojama, izražavaju osećaj za lepo i skladno i duboku potrebu čoveka za ukrašavanjem, što dostiže najveći umetnički izraz u zlatovezu. Uostalom, narodne nošnje nimalo slučajno, čine najbogatije fondove etnografskih muzeja, zato što su oni značajan ključ za otkrivanje i razumevanje etničkih i kulturoloških osobenosti, genetskih i vremenskih slojeva, prohujalih epoha i uticaja, u činu snažnog prožimanja. Kao depadans Muzeja urađen je enterijer banatske kuće u Idvoru, rodne kuće Mihajla Pupina. Pokućstvo ove banatske kuće sa originalnim detaljima (škrinje, ormani, stolice, kreveti i dr.), zajedno sa ognjištem kuhinje i upotrebnim detaljima oko njega, dočaravaju stilsku homogenost enterijera koji je upotpunjen i dekorativnim tekstilnim predmetima i ikonama na staklu po ugledu na širi areal panonskog prostora.

Tokom ovih godina rada Narodnog muzeja stručnjaci etnolozi su priredili niz tematskih izložbi iz raznih oblasti života i rada naroda sa ovih prostora. Među njuma su: Narodna keramika, Ribolov na tamišu, Peškir u tradicionalnoj kulturi, Narodno ćilimarstvo, Čipka i vez i dr. Od materijala koji su prikupili meštani Debeljače, a koji broji 450 predmeta, postavljena je izložba Tradionalna kultura Mađara. Izložbama koje dotiču ono što se tiče etnologije i antropologije, se prikazuju vrednosti kultura i zajednica, usresređujući pažnju na trajne vrednosti što ih moderni proces ugrožava. To su one vrednosti koje izložba ističe pred javnošću kao "baštinu" zbog značaja koje one imaju za kulturni kontinuitet.
Dragica Stojković i Svetlana Mesicki, kustosi etnolozi

Charmed · Malo ~ mače ~

Galerija slika - Etnologija - Stare zastave

Charmed · Malo ~ mače ~

Odeljenje za istoriju

Narodnog muzeja u Pančevu osnovano je 1947. godine, s ciljem da sakuplja, stručno obrađuje, čuva i izlaže predmete značajne za istoriju grada. Nabavka muzejskih predmeta vršena je na više načina: otkupom, putem poklona i sakupljanjem na terenu. Vremenom zbirka predmeta se značajno uvećala tako da je vršena podela na:

Turski period (1552-1716)
U ovom razdoblju Pančevo je bilo u sastavu turske imperije kao sedište nahije i sastojalo se od tvđave i palanke (Gabrijel Bodener, plan Pančeva, oko 1718. god.). U tvrđavi se nalazila turska vojska na čelu sa zapovednikom - dizdarom, dok je palanka imala malu čaršiju, džamiju gostionicu, han i bila je ponajviše naseljena Srbima, Turcima i Rumunima. Pored zemljoradnje i stočarstva, lokalno stanovništvo se bavilo skelarskom službom i obezbeđenjem puteva i postaja za poštanska kola i putnike. Pančevo je u sastavu turske imperije ostalo do 9. novembra 1716. godine, kada ga zauzimaju Austrijanci, tokom austrijsko - tusrkog rata 1716-1718. godine.

Na stalnoj postavci period tusrke dominacije od 1552-1716 godine predstavljen je oružjem tusrkih ratnika (kubure, strele, jatagan, topovska đulad). Posebno se po svojoj lepoti ističe šlem turskog ratnika iz XVII veka.

Turski jatagan

Austrougarski period (1716-1918)
Posle ulaska austrijskih trupa u Pančevo 1716. godine, počinje novo razdoblje u njegovoj istoriji - period austrougarske vladavine. Banat je bio dat na upravu Dvorskoj komori u Beču, a Pančevo određeno za središte distrikta, tako da se ono, u periodu od 1716. do 1764. godine, razvija kao "komorsko trgovište". Već početkom dvadesetih godina XVIII veka, u skladu sa odlukama vlasti u Beču i guvernera Tamiškog Banata, generala Mersija, počinje masovno naseljavanje Nemaca u Banat. Po dolasku u Pančevo, nemački kolonisti formirali su takozvanu Donju varoš ili nemačko Pančevo, za razliku od Srba koji su živeli u Gornjoj varoši ili srpskom Pančevu. Ovaj priliv stanovništva znatno je uticao na privredni razvoj grada. Tako je 1722. godine Jevrejin Kepiš otvorio pivaru, jednu od najstarijih na Balkanu, a nešto kasnije se otpočelo sa proizvodnjom svile.

Vajfertova pivara

Međutim posle austrijsko-turskog rata 1737-1739. godine, u kome su Turci odneli pobedu i pod svoju kontrolu stavili severnu Srbiju, Sava i Dunav ponovo postaju državne granice između Austrije i Turske. Da bi zaštitlia svoje južne teritorije, Austrija je formirala Banatsku vojnu granicu 1764. godine. Pančevo se tada razvija kao graničarsko trgovište; život u gradu dobija svoj specifični vojnički kolorit. U vreme mira graničari su bili mirni ratari, a u vreme rata dobro izvežbani i opremljeni vojnici - uvek spremni da brane granice monarhije. Događaj koji će u velikoj meri odrediti dalji tok sudbine Pančeva jeste odluka austrijskog cara, od 1. januara 1794. godine, da se spoje Gornja i Donja varoš odnosno srpsko i nemačko Pančevo, i tako ujedinjenu dobiju status grada. Prema popisu iz 1794. godine Pančevo je imalo 4. 588 stanovnika, od kojih je bilo 3. 232 pravoslavaca i 1.356 katolika. Zanimljivo je da je Pančevo bez obzira što je tek 1918. godine ušlo u sastav jedne srpske države, uvek po etničkoj strukturi bilo većinsko srpsko.

U prvoj polovini XIX veka Pančevo počinje da menja svoj urbani lik. U samom centru podignuta Uspenska crkva (1807-1811), a nešto kasnije bolnica i Magistrat. Velike zasluge za uređenje Pančeva ima i brigadni general Mihaljević. Zahvaljujući njegom svesrdnom angažovanju ozelenjene su mnoge površine ( Narodna bašta), kalrmisane glavne ulice i prokopani kanali za odvod vode

Pančevo početkom XX veka

Jugoslovenski period (od 1918. do današnjih dana)
http://www.muzej-pancevo.org.yu/Images/Pancevonizmedju.jpg
U periodu između dva rata Pančevo doživljava novi privredni uzlet. Otvaraju se fabrika sijalica "Tesla", Industrija stakla Pančevo, fabrika aviona "Utva" i niz drugih manjih firmi, tako da se može govoriti o značajnom industrijskom centru na Tamišu.

Ulazak Nemaca u Pančevo preko Tamiša, II svetski rat

U toku Drugog svetskog rata u Pančevu su bili na vlasti folksdojčeri (domaći Nemci). Tokom okupacije počinili su mnoge zločine nad lokalnim stanovništvom. Već u junu 1941. godine u Pančevu je osnovan zloglasni fašistički logor "Svilara", gde su na najsvirepiji način bili mučeni i ubijani pančevački patrioti. U neposrednoj blizini grada, na putu ka selu Jabuci, postojalo je veliko stratište na kome su Nemci streljali više hiljada Srba,Jevreja i Roma iz cele zemlje. I pored toga, pokret otpora u Pančevu i okolini, tokom čitavog rata, nije prestajao da deluje. Likvidiranje Nemačkih vojnika, agenata i doušnika, paljenje žita, rasturanje letaka, bile su samo neke od akcija ilegalaca.

Pančevo su 6. oktobra 1944. godine oslobodile partizanske jedinice i trupe Crvene armije. U posleratnom periodu u Pančevu se nastavilo sa daljom izgradnjom posebno privrednih kapaciteta. Danas je to moderan industrijski grad. Dovoljno je pomenuti samo: Rafineriju nafte Pančevo, fabriku veštaćkih đubriva - "Azotaru", Petrohemiju - Pančevo, koje, uz već pomenute fabrike, zaokružuju sliku o Pančevu kao jednom od najznačajnijih industrijskih centara, ne samo u Vojvodini, već u čitavoj SCG.

U okviru ove podele, zbog raznovrsnosti muzejskog materijala, formirane su manje zbirke i kolekcije (oružje, medalje, planovi i fotografije). Svi sakupljeni predmeti su stručno obrađeni, a veći broj je konzerviran, odnosno trajno zaštićen od propadanja.

Charmed · Malo ~ mače ~

Istorija umetnosti

Odeljenje za istoriju umetnosti Narodnog muzeja Pančevo proučava razvoj likovnih umetnosti od XVIII do XX veka, prati savremeno likovno stvaralaštvo i prikuplja predmete primenjene umetnosti. Početak sistematskog prikupljanja i obrade eksponata vezuje se za decembar 1948. godine. Tada se, postavljenjem muzejskih poverenika dr. Borislava Jankulova i gospođe Olge Smederevac, u Muzeju pristupa planskom popunjavanju fondova. Može se smatrati da od tog perioda Odeljenje za istoriju umetnosti dobija svoju fizionomiju. Najvećim delom fond predmeta se povećavao poklonom, u manjoj meri otkupom. Već krajem 1949. godine umetnička zbirka se otvara za javnost i broji 35 predmeta, od toga, u stalnoj postavci - Galeriji slika, izloženo je sedam. Najpre se nastojalo da se otvore stalne postavke, a potom su usledile tematske izložbe. U okviru Odeljenja za istoriju umetnosti su dve zasebne zbirke: Zbirka likovnih umetnosti i Zbirka primenjene umetnosti. U okviru Zbirke likovnih umetnosti su tri oskeka: slikarstvo XVIII i XIX veka, slikarstvo, skulptura i grafika prve polovine XX veka i zavičajni fond savremenog likovnog stvaralaštva.
Zbirka likovnih umetnosti

U drugoj polovini XVIII i tokom XIX veka, u periodu kada Pančevo, u uslovima povećanog ekonomskog, društvenog prosperiteta, predstavlja i značajan kulturni centar, u gradu su boravili i stvarali najznačajniji slikari u srpskom slikarstvu toga vremena: Arsa Teodorović, Pavel Đurković, Konstantin Danil, Jovan Popović, Novak Radonjić, Stevan Todorović, Uroš Predić, Paja Jovanović, Đorđe Krstić, Stevan Aleksić i dr. Oni su ostavili značajnu galeriju portreta uglednih ličnosti kulturne i crkvene istorije, kao i portrete viđenijih i bogatijih građana Pančeva. Upravo kroz ove portrete, s jedne strane može se razumeti duh društvene sredine i vreme u kojem su nastajali, a s druge strane oni ilustruju osnovne karakteristike umetničkih pravaca: klasicizma, romantizma i realizma. Najveći deo njihovih radova stalno je izložen u galeriji portreta u okviru stalne postavke, a jedan deo se povremeno prezentira javnosti kroz tematske izložbe. Kao posebna celina i osobenost zbirke je slikarstvo prve polovine XX veka, tzv. slikarstvo perioda između dva rata. U to vreme, u Pančevu je umetnička delatnost veoma živa. Umetnici nastoje da probude interes za likovne umetnosti, pokreću časopise, obraćaju se javnosti kroz lokalne listove, organizuju prve izložbe i razna predavanja iz umetnosti. Istaknutiji stvaraoci su: Milan Butozan, Stevan Milosavljević, Franja Radočaj, Miloš Bušković, Stevan Čalić, Todor Švrakić, kao i mnogi drugi. Značajna uloga odeljenja za istoriju umetnosti je da, uz prikupljanje, obradu i zaštitu predmeta, tematski, približi likovnu umetnost ovoj sredini. Dobijanjem zgrade magistrata, 1965. god. za rad muzeja, stvoreni su odgovarajući uslovi za intenzivniju izložbenu delatnost. U muzeju se priređuju izložbe iz sopstvenih fondova, gostujuće izložbe iz drugih muzeja, kao i izložbe savremenih zavičajnih umetnika i stvaralaca i z drugih sredina. To je i vreme kada u gradu još ne postoje galerije za savremeno likovno stvaralaštvo, tako da ovako intenzivna izlagačka aktivnost muzeja u mnogome doprinosi živoj kulturnoj klimi u gradu. Značajnija su bila predstavljanja kroz samostalne ili grupne izložbe umetnika kao što su: Uroš Predić (1951. god. prisustvovao i sam autor), Milivoj Nikolajević, Stojan Trumić, Ksenija Ilijević, Zoran Petrović, Milić od Mačve, Milan Konjović, Milan Kerac, Stevan Bodmarov, Jovan Vitomirov...
Zbirka primenjene umetnosti

U okviru Odeljenja za istoriju umetnosti, jedan segment čini zbirka primenjene umetnosti sa predmetima iz XIX i XX veka, koji najčešće predstavljaju import u ove krajeve. To je prirodno, obzirom da je područje severno od Save i Dunava predstavljalo sve do ujedinjenja, ili Austriju ili južnu Ugarsku, odnosno, bilo je integrisano u Srednju Evropu. Domovi gradskog stanovništva opremani su nameštajem u stilu bidermajera, drugi rokokoom i istoricizmom. Sastavni deo enterijera bili su predmeti zanatsko-umetničke proizvodnje od metala, najčešće srebra, stakla, porcelana: sat, svećnjak, ogledalo, čaše, petrolejske lampe. Posebno srpska građanska sredina pokazuje naklonost prema bidermajeru, blizak im je kao kroz ove grade umetničkog zanata (nameštaj, sitni upotrebni predmeti) tako i kroz slike, isključivo portrete (Konstantin Danil, Ljubomir Aeksandrović, Jovan Popović, Uroš Knežević). Zbirka je skoro u potpunosti formirana otkupom predmeta sa područja Pančeva, manjim delom putem poklona, sadrži kolekcije nameštaja, predmeta od stakla i porcelana raritetnu kolekciju starih lampi. U postavci su izloženi bidermajer, sto, stolice, kanabe, ugaoni orman sa slikanom dekoracijom; u vitrini kolekcija čaša, svećnjaka, pribora za jelo izrađenih u srebru; porcelan iz radionice "Majsen" i "Stari Beč". Kao posebna vrednost u zbirci primenjene umetnosti izdvaja se kolekcija petrolejskih lampi. Izrađene su u radionicama širom Evrope, a najveći broj lampi potiče iz radionice Pešte i Beča.
Legati Narodnog muzeja Pančevo

Zahvaljaujući kolekcionarima i sakupljačima starina formirane su zbirke koje, ulaskom u muzejske ustanove, doprinose očuvanju istorijskih i kulturnih vrednosti. Kako muzeji od uvek (danas više no ikad) teško dolaze do eksponata i studijskog materijala, ovaj vid donacije je dragocen. Kao stalna postavka za publiku 1975. god. je otvoren prvi od četiri muzejska legata - Legat Olge Smederevac. Za Pančevači muzej ovakvo donatorstvo znači obogaćivanje likovnog fonda, pre svega delima onih umetnika koji su u prvoj polovini XX veka živeli i radili u Pančevu. Legat, istovremeno i predstavlja svedočanstvo o jednom izuzetno zanimljivom i dinamičnom kulturnom životu vođenom u Pančevu između dva rata, čiji je centar bio u kući Aleksić-Smederevac. Nastanak zbirke uslovljen je pre svega ličnim afinitetom odnosno sklonostima vlasnice prema određenim slikarskim temama (dominiraju predeo, portret i mrtva priroda), a s druge strane nastala je i kao plod druženja sa takvim imenima jugoslovenskog slikarstva kao što su: Marko Murat, Stevan Milosavljević, Miloš Vušković, Stevan Čalić, Todor Švrakić i Ismet Mujezinović. Značajnom dopunom ovog legata može se smatrati poklon zbirka Fedora Imreirici iz Rima, potomka porodice Aleksić, koji je tokom 1990-1991. god. muzeju poklonila veliki broj slika, predmeta, zanatsko-umetničke proizvodnje i značajnu dokumentarnu građu. Godine 1984. u Muzeju je, namenski adaptiranom i po muzeološkim pricipima opremljenom prostoru za posetioce otvorena spomen zbirka Stojana Trumića (1912-1983) - poklon umetnikove supruge Jelene Trumić. Stojan Trumić je zavičajni umetnik, koji je svojim delom (slikao je čobane, bojtare, gajdaše, svirce, salaše) dao portret Banata. Godine 1989. za posetioce je otvoren u posebno adaptiranom prostoru, treći legat pančevačkog muzeja - Legat Zorana Petrovića. Legat broji više od 150 dela. Posslednji četvrti legat je 1989. god. darovao Slavko Pavlov, karikaturista i publicista iz Pančeva. Legat čini zbirka od 248 njegovih karikatura i 18 likovnih priloga drugih slikara vezanih svojim radom za Pančevo.

Charmed · Malo ~ mače ~

Stalna postavka

Kao izložbene celine u okviru stalne postavke Muzeja, danas se nalaze galerije portreta XIX veka, Slikarstvo prve polovine XX veka, Slikarstvo likovne grupe "Pančevo 5" i Savremeno pančevačko slikarstvo osme i devete decenije ovoga veka. Kao poseban deo je prezentacija enterijera XIX veka, sa eksponatima iz zbirke primenjene umetnosti.

Charmed · Malo ~ mače ~

Jevrejski Istorijski Muzej Beograd

Zgrada u kojoj se nalazi Jevrejski Istorijski Muzej podignuta je 1928 godine za potrebe Jevrejske sefardske opštine u Beogradu. Arhitekta zdanja bio je Samuel Sumbul.
Za vreme Drugog svetskog rata u zgradi se nalazio nemački "kulturbund". Posle Drugog svetskog rata deo zgrade je nacionalizovan.
Danas se na prvom spratu nalazi Muzej.
Na drugom spratu prostorije ima
Jevrejska opština Beograd
kao i hor "Braća Baruh".
Na trećem spratu su prostorije
Saveza jevrejskih opština Jugoslavije i
kancelarija Rabina.
U okviru SJOJ nalazi se biblioteka,
a od 1992 godine i humanitarna apoteka.

Charmed · Malo ~ mače ~

Kroz dokumenta i
fotografije ovaj muzej
priča o 2000 godina
boravka Jevreja na
teritoriji bivše Jugoslavije.
Prikazane su sinagoge, groblja, običaji, istorijat jevrejskih opština, jevrejska društva i školstvo, ugledne ličnosti i umetnici.
U holokaustu uništen je
veći deo jevrejske
zajednice, oduzeta je
skoro sva imovina,
porušene sinagoge.

Po završetku Drugog svetskog rata obnovljen je život jevrejske zajednice i jevrejskih opština u kojima je bilo preživelih. Obnovljen je i verski život,
delatnost u oblasti kulture, socijalni rad.
Posle raspada Jugoslavije i rata koji je na ovim prostorima trajao od 1991 do 1999 godine i još traje, formirane su posebne jevrejske zajednice u svakoj
od novostvorenih država:
Židovska zajednica Hrvatske, Zagreb
Jevrejska opština, Sarajevo
Evrejska zajednica Makedonije
Judovska skupnost Slovenije, Ljubljana

Charmed · Malo ~ mače ~

Izložbe

Od 1952 do 1999 godine Jevrejski istorijski muzej priredio je 34 izložbe.
U istom periodu muzej je u proseku posećivalo 3.000 posetilaca godišnje,
što čini broj od skoro 150.000 posetilaca od početka rada muzeja.
Izložba:
"Priča o komšijama kojih
više nema
- Jevreji u Beogradu"
1997. godina

Izložba:
" Životni ciklus - običaji
kod Jevreja"
1998. godina

Charmed · Malo ~ mače ~

Istraživački rad

Muzej poseduje veliki arhiv dokumenata
nastalih tokom rada jevrejskih opština i drugih jevrejskih institucija koje su delovale vekovima
na ovom prostoru. Većina dokumenata uništena je tokom holokausta. Ono što je spašeno velikim
delom se danas nalazi u ovom muzeju i njegovom arhivu. Arhiv je svakodnevno otvoren za
istraživače i studente. Muzej sarađuje sa mnogim
ustanovama širom sveta i dostavlja željene podatke
i informacije na njihov zahtev.
Veći deo publikacija vezanih za izdavačku
delatnost može se nabaviti u muzeju.

Charmed · Malo ~ mače ~

Primenjujući interdisciplinarni naučni pristup,
Muzej rudarstva i metalurgije
u Boru sakuplja,
proučava, štiti, valorizuje,
prezentuje i objavljuje materijalne ostatke
od značaja za istoriju rudarstva i metalurgije
od praistorije do danas.

Svečana rudarska uniforma

Kratak istorijat Muzeja
1950. Prve inicijative za osnivanje Muzeja
1951. Prva muzejska postavka sa temom iz istorijata
Bora i rudnika
1961. Početak rada Muzeja kao Narodni muzej
kompleksnog tipa
1970. Muzeju je priključen konak kneza Miloša
u Brestovačkoj Banji
1972. Promenjena je koncepcija i naziv Muzeja
u Muzej rudarstva i metalurgije
1974. Otvorena prva muzejska postavka sa temom
"Razvoj rudarstva i metalurgije od praistorije
do danas"
1978. Restauriran je dvorac kneza Aleksandra u kome
je postavljena izložba "Flora i fauna Južnog
Kučaja" (zbog potrebe restauracije objekta,
Dvorac nije u funkciji)
1980. Pokrenuto je izdavanje Zbornika radova Muzeja
rudarstva i metalurgije
1984. Muzej je preseljen u nove prostorije. Inovirana
je stalna postavka. Otvoreno odeljenje Muzeja
rudarstva i metalurgije u Majdanpeku
sa stalnom postavkom "Razvoj rudarstva
i metalurgije sa obnovom srpskog rudarstva
u XIX veku".
(Od 1999. Odeljenje je preraslo u Muzej
u Majdanpeku).
1985. Počela sa radom Umetnička kolonija "Bakar"
1996. Otvorena galerija Umetničke kolonije "Bakar"
1997. Muzejska postavka na otvorenom "Park-muzej
rudarsko metalurško mašinske opreme".
Početak serije izložbi iz zbirki Muzeja
sa pratećim katalogom "Muzejske zbirke".

Muzej je za svoj rad dobio dva puta
Oktobarsku nagradu grada Bora:
1986. i 2000. godine.

Charmed · Malo ~ mače ~

Fond Muzeja
Najveći deo muzejskog fonda predstavlja
jedinstvenu tematsku celinu: predmeti
nastali kao rezultat rudarsko-metalurške
delatnosti na ovim prostorima, od praistorije
(4.500 godina p.n.e) do danas. Imajući u vidu
da su milenijumima rudarstvo i metalurgija
u Boru i okolini bili glavne delatnosti, ne čudi
sto su se i ostale životne aktivnosti i običaji
stanovništva prilagođavale i preplitale
sa rudarstvom i metalurgijom.
Nakon prvih pedeset godina rada, fond Muzeja
obuhvata:prve rudarske alatke i keramiku
iz perioda praistorije; predmete vezane
za život rudara, kulturu stanovanja, običaje
i zanate; dokumenta, fotografije i građu
o savremenom periodu rada i razvoja Rudnika;
i kao nadgradnju - originalna dela likovne
i primenjene umetnosti, nastala na ovim
prostorima i vezana za rudarstvo
i metalurgiju.

Ovaj materijal je svrstan u pet zbirki:

* Arheološka;
* Etnološka;
* Istorijska;
* Umetnička i
* Tehnička.

Prezentacija fondova vrši se kroz:
stalne muzejske postavke, tematske izložbe
i izdavačke delatnosti.

Rudarski kožni šlem,
kraj XIX početak XX veka

Stručne službe
Ostvarivanje muzejske funkcije realizuje
se i kroz odeljenja za:
- konzervaciju i restauraciju;
- muzejsku dokumentaciju;
- prosvetno-pedagoški rad i
- specijalizovane biblioteke.

Odeljenje za prosvetno pedagoški i propagandni rad

Odeljenje obavlja svoju delatnost preko stalnih postavki i tematskih izložbi.
Prosvetno-pedagoška delatnost ostvaruje se u saradnji sa naučnim i obrazovnim
institucijama u gradu. U odeljenju se planira i realizuje godišnja izložbena
delatnost, o kojoj se informiše putem sredstava javnog informisanja (štampa,
radio, televizija, plakata, reklamnih punktova, kataloga i drugo). Tu su i ustaljeni
sadržaji. "Otvoreni likovni atelje", godišnja žirirana izložba učenika osnovnih
škola i drugo. Stručnjaci Muzeja čine i okosnicu Likovnog udruženja
"Vane Živadinović - Bor".

Odeljenje za konzervaciju i restauraciju

Odeljenje je opremljeno za restauratorsko-konzervatorske poslove keramike,
metala, tekstila, kosti i drveta. Pored celokupnog tretmana nad predmetima
Muzeja, ovo odeljenje pruža usluge i ostalim muzejima.

Odeljenje
dokumentacije

Ovo odeljenje rukovodi dokumentacionim materijalom - kartotekama
(Centralnom i pomoćnim), fototekom, fonotekom i videotekom. Formiran
je Muzejski informacioni sistem na lokalnom nivou, sto podrazumeva automatsku
obradu celokupnog muzejskog fonda, koji se uklapa u Muzejski informacioni
sistem Srbije (MISS).

Biblioteka

Stručna biblioteka Muzeja registrovana je kao Specijalna, sa ukupnim fondom
od oko 6.000 naslova iz različitih muzejskih oblasti.

U cilju svestranog izučavanja i prezentovanja materijalnog razvoja
jedne od najznačajanijih proizvodnih delatnosti, rudarstva i metalurugije,
Muzej je organizovao interdisciplinarna istraživanja, uključujući: arheologiju; etnologiju; istoriju; geografiju; istoriju umetnosti,
a u poslednje vreme kao mlade i nove discipline - arheometriju
i arheometalurgiju. Ova složena istraživanja izvođena su u saradnji
sa drugim naučnim i kulturnim ustanovama, iz zemlje i inostranstva,
kao sto su: Arheološki institut; Etnografski institut; Institut za bakar;
Filozofski fakultet u Beogradu; Tehnički fakultet u Boru; Narodni muzej
u Beogradu; Etnografski muzej u Beogradu; Centar za arheološka
istraživanja, Mark Plank institut iz Hajdelberga; Laboratorija za hemijske
analize univerziteta u Oksfordu; Rudarski muzej iz Banske Štavnice;
Eko muzej iz Krezoa i dr.

Stručna znanja, rad i entuzijazam u formiranju i razvoju našeg Muzeja
ugradili su i: Ilija Janković, istoričar umetnosti - arheolog; Zorka
Stanojević, arheolog; Zivka Romelić, etnolog; Olivera Popović, etnolog;
Marko Vuksan, arheolog; Tonko Rajkovača, arheolog; Vlasta Nikolić,
istoričar umetnosti; Nebojša Janković, konzervator - tehničar;
naše kolege, sada penzioneri ili zaposleni u drugim ustanovama.

Nemerljiv je i doprinos stalnih saradnika: dr Borislava Jovanovića;
dr Nikole Tasića; dr Petra Vlahovića; dr Pavla Bugarskog; dr Svete
Janjića; dr Miroslava Lazića, kao i mnogobrojnih donatora i prijatelja
našeg Muzeja.