Herceg Novi

pinkie · Prijatelj foruma

Herceg Novi

Godine 1382. kralj Tvrtko je poceo podizati novi grad na teritoriji župe Dracevice. On ga je nazvao Sv. Stefan ali je grad odmah prozvan Novi i to ime mu je ostalo. Docnije je po Hercegu Stjepanu dobio naziv Herceg Novi. Poslije smrti Tvrtkove 1391. godine Novi je držao Sandalj Hranic sve do 1435. godine, a zatim do 1466. godine Herceg Stjepan. Hercegov sin Vlatko je vec 1475. godine morao braniti grad od Turaka. Krajem 1481. godine Turci su prvi put zauzeli Herceg Novi, i držali su ga dvjesta godina, sa malim prekidima u periodu od 1538-1539. godine, kada su grad osvojili Španci.

Grad se u pocetku sastojao iz dva dijela «tvrdave na vodi i tvrdave na brijegu».

Danas se ostaci srednjovjekovnih zidova mogu vidjeti tek ponegdje na dijelu utvrdenja kod mora. Zidovi i kule prema moru, od Forte Mare preko Mezalune, pripadaju najstarijoj sacuvanoj gradnji na ovome prostoru. Po pisanim izvorima najstarija gradnja u Herceg Novom izvodjena je 1382. godine, medutim, analiza zidanja donjih djelova Mezalune, dijela bedema sa dvije kule i njihov opšti sklop u vezi sa ostacima u moru, navodi na pomisao da su zidani dosta prije 1382. godine.

Možda je sa ove lokacije vršen prevoz do Rosa u rimsko (ili nešto kasnije) vrijeme, pa je kralj Tvrtko koristio razorene i zapustjele ostatke jedne ovakve stanice da izgradi svoj grad. Nije takode iskljuceno ni to da se ovdje radi i o ostacima Traiectus -a.

Ostali zidovi, kule i kapije su uglavnom iz turskog i mletackog vremena. Kanli kula je iz turskog perioda, kao i kapije prema zapadu i istoku, a Forte Mare je iz kasnijeg mletackog perioda.

pinkie · Prijatelj foruma

Istorija

Arheološki nalazi na poluostrvu Luštici, svjedoče o začecima civilizacije na ovim prostorima još u neolitu i ranom bronzanom dobu. Ovu civilizaciju su stvarali prethodnici Ilira, ali arheloški izvori su do sada krajnje oskudni, da bi nešto ozbiljnije kazivali o kom se narodu radi.

Ni ilirski period u ovom dijelu Boke nije mnogo istraživan. Registrovano je nekoliko gradina oko Herceg Novog.

Grci u ove krajeve stižu radi trgovine, a prisutni su jos u V vijeku prije nove ere, a njihov uticaj se osjeća sve do III vijeka prije nove ere.

Pobjedom nad Ilirima, Rimska imperija počinje da vlada ovim krajevima od III vijeka nove ere. Iz tog perioda otkrivene su brojne naseobine. Iako to nisu neke značajne nekropole, one pružaju dovoljno podataka o rimskom prisustvu. Stari rimski put koji je vodio od Akvileje ka Skadru prolazio je kroz Epidaur (Cavtat), Sutorinu, Herceg Novi, i obalom ka Risnu i dalje. Nakon propasti rimskog carstva, ovdje vlada Vizantija.

U VII vijeku slovenska plemena naseljavaju prostore Balkanskog poluostrva, spuštaju se do jadranske obale, i gusto naseljavaju ovaj kraj. U tom periodu kod Slovena jača plemenska i vojna aristokratija, čime se potiče plemensko raslojavanje, a na tlu Vizantije nastaju prve države - župe.

Na prostoru oko današnjeg Herceg Novog, formira se Župa Dračevica, a zapadno od nje Župe Konavli i Travunija. Stanovnici Dračevice održavaju trgovačke i političke veze sa Konavlima i Travunijom na zapadu, i Dukljom na istoku. Župa gubi nezavisnost već od X vijeka, kada postaje plijen zetskoh kneževa. U periodu Nemanjića, vjerovatno je da sa župama Konavli i Travunija, čini jednu administrativnu cjelinu.

Bosanski ban, odnosno kralj Tvrtko, počinje da vlada Dračevicom 1378. godine, i kao moćan vladar velike države, osjetio je potrebu da osnuje grad na primorju kome bi namjenio trgovačku, pomorsku i zanatsku ulogu. Tvrtkove zemlje bile su upućene na trgovinu sa Dubrovnikom. Konkurencije radi, odlučuje da podigne novi grad. Lokacija za novi grad je pažljivo odabrana na ulazu u Bokokotorski zaliv, u župi Dračevica.

Tvrtko utemelji grad 1382 godine. Prvo ime novoosnovanom gradu bilo je Sveti Stefan, mada u narodnim kazivanjima ovaj naziv nikada nije ostavio dugog traga. Razvojem grada, cvjeta i trgovina solju, a Dubrovnik gubi značajno tržište i protestvuje uvodeći određene privredno političke mjere. Do svoje smrti 1391, godine Tvrtko kupuje brodove u Veneciji i osniva sopstvenu mornaricu.

Naslijednik Tvrtka, je bio Sandalj Hranić do 1435, kada nakon njegove smrti, Herceg Novi, pripada Stjepanu Vukčiću Kosači, po čijoj tituli herceg, grad najvjerovatnije dobija ime. Prvi pisani dokumet gdje se grad spominje kao Herceg Novi, pronađen je u jednoj moskovskoj crkvi i datira iz XVI vjeka.

Herceg Stjepan umire 1466. godine, i naslijeđuje ga sin Vlatko. Turci koji su u ekspanziji ozbiljno prijete Bosni, ali Stjepanov sin Vlatko pored svih nastojanja da pruži otpor doživljava poraz. Turci ulaze u Herceg Novi 1482. godine.

Udružena hrišćanska vojska pod vodstvom admirala Andrea Dorija 1538 / 39. godine istjera Turke na desetomjesečni period. U ovom periodu Španci vrše popravku i dogradjnu tvrđave Španjola. Nakon izlaska španske vojske iz grada, Turci opet gospodare do 1687. godine.

Uz pomoć Peraštana, Crnogoraca i Hercegovaca, grad zauzimaju Mlečani. Na turska imanja naseljavaju se hrišćani, kojima Mlečani daju neke uslove za očuvanje običaja i vjere. Za uzvrat Mlečani koriste stanovništvo u odbrani svojih teritorija i interesa. 1718. Mletačka Republika dozvoljava lokalnom stanovništvu da osnuje Topaljsku komunitadu, i sačuva svoju samostalnost. Sjedište joj je bilo u crkvi sv. Spasa na Toploj.

Venecijanska Republika propada 1797. godine, a Austrija uspostavlja svoju prvu vladavinu do 1806. godine. Ukidaju se mnoge privilegije narodna prava koja je poštovala Venecija, a ukida se i Topaljska komunidada.

Slijedi kratki period Ruske uprave, a mirom u Tilzitu 1807. godine Boka Kotorska pripada pod vlast Francuza. Porazom Napoleona i slabljenjem Francuske, 1815. godine, Austrija na Bečkom kongresu dobija Herceg Novi.

Nastupa period kada se uspostavlja sudsko politička vlast, obnavljaju se seoske straže, vojne fortifikacije, i strateški putevi, a pred kraj vijeka se uvodi narodni jezik u školama, administraciji i sudstvu, te se stiče pravo na upotrebu nacionalne zastave trobojke. U hercegovačkim i bokeškim ustancima protiv austrougarskog režima, hercegnovski kraj i njegovi stanovnici su aktivni učesnici. Pred sami kraj Prvog svjetskog rata, izbija pobuna mornara na brodovima austrougarske flote.

Nakon završetka prvog svjetskog rata, ovaj kraj ulazi u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Kraljevinu Jugoslaviju.

Kapitulacijom Kraljevine Jugoslavij, aprila 1941. godine, čitava Boka Kotorska biva okupirana od strane fašističke Italije. U tom periodu se javlja jak otpor organizovan od strane KPJ, okupljen oko Orjenskog partizanskog bataljona. Kapitulacijom Italjje, septembra 1943. godine, grad i njegova okolina bivaju okupirani od strane Njemačke.

1944. godine, od boraca iz Boke formira se Prva bokeljska brigada, koja u završnim borbama Drugog svjetskog rata bilježi proslavljeni pobjednonosni put od Hercegovine, preko Boke i Crne Gore do Kosova i Metohije.

Jedinice X hercegovačke brigade su oslobodile Herceg Novi 28. oktobra 1944 god. što se danas slavi kao dan grada.

pinkie · Prijatelj foruma

Tvrđava Forte Mare

Tvrđava predstavlja začetak srednjevjekovnog grada koji je osnovao bosanski kralj Tvrtko I 1382. godine, a oko koga se u vrijeme Stefana Vukčića Kosače formirao značajniji grad i utvrđenje.

Na tvrđavi se sačuvao jedan dio odbrambenog zida na jugoistocnom uglu iz najstarijeg bosanskog perioda.

Radikalna rekonstrukcija izvršena je u vrijeme turske dominacije, kada tvrđava zadobija današnje gabarite, oblike i visine, sve do odbrambene krune sa otvorima za topove.

Sredinom 16. vijeka vrđava se pominje kao "Jaka Kula", ili kao "Kula Abaspaše". Početkom 18. vijeka rekonstruisali su je Mlečani i od tada datira današnji naziv. Sadašnji izgled tvrđave uglavnom su dali austrijanci, koji su 1833, godine izveli niz dogradnji. Tvrđava tada postaje jedan od najznačajnijih fortifikacijskih punktova u gradu.

Staro Gradsko Jezgro

Staro urbano jezgro Herceg Novog, omeđeno sistemom fortifikacija, sačnjavaju stambeni, sakralni i javni objekti. Ono predstavlja specifičnu graditeljsku cjelinu koja datira, sa skromnim ostacima, od poznog srednjeg vijeka, pa preko markantnih objekata mletačkog perioda, turske karakteristične odbrambene arhitekture, do objekata sa početka 20 vjeka.

Pored spomeničkih vrijednosti pojedinačnih objekata, kao što su crkve, stara arhitektura ima ambijentalnu vrijednost, prepoznatljivu u spletu strmih ulica i stepeništa, koje prate kaskade terena.

Staro gradsko jezgro obuhvata stari grad unutar nekadašnjih odbrambenih zidina, kula i bastiona. Na sjeveru se završava Kanli Kulom, sa zapada Sat kulom, južna strana tvrdavom Forte Mare i istokom gradskom česmom i kapijom Karača.

Tvrđava Kanli Kula

Turska tvrdava poznata pod imenom Kanli-kula, u prevodu sa turskog ?krvava kula? nalazi se na krajnjoj sjevernoj tacki Starog hercegnovskog grada i predstavlja dio njegovog složenog fortifikacionog sistema. Vecim dijelom je podignuta na cvrstoj krecnjackoj stijeni, na visini od oko 85 m nad morem i svojom velicinom i položajem dominira gradom.

Kanli-kula se prvi put u pisanim dokumentima pominje sredinom 17. vijeka kod turskog putopisca Evlije Celebije. Tacno vrijeme njenog podizanja se ne zna. Više faza gradnje, koje se uocavaju u njenim zidnim masama, navode na zakljucak da je njen razvoj tekao kroz duži vremenski period. Izvjesno je da je vremenom pretrpjela znatne izmjene i razaranja pa je danas teško utvrditi vrijeme njenog nastanka, mada se cini vjerovatnim da se njen nukleus zaceo još u srednjem vijeku. Svoj današnji oblik tvrdava je dobila u vrijeme turske dominacije Herceg Novim, moguce, sredinom 16. vijeka.

Osnova današnje tvrdave ima oblik nepravilnog pravougaonika približne velicine 70 x 60 m sa relativno dobro ocuvanim spoljašnjim zidovima i kulama na uglovima. Zidana je pretežno od grubo tesanog lokalnog kamena vezanog krecnim malterom. Na osnovu nacina zidanja i položaja koje zauzimaju, za pojedine segmente tvrdave moguce je utvrditi približno vrijeme njihove gradnje. Tako bi izvjesne niže partije zapadnog zida i jugoistocne kule mogli poticati iz vremena rane upotrebe vatrenog oružja. Konacni oblik tvrdavi dali su Turci, dok su Mlecani, nakon zauzeca Herceg Novog, izvršili odredene popravke jer je tvrdava u ratu bila znatno oštecena.

Prvobitno je Kanli-kula imala samo jednu kapiju, sa južne strane, koja je vodila u grad. Kasnije, moguce za vrijeme Mlecana, nakon rušenja dijela sjevernog zida, u njemu je formiran nov ulaz koji i danas služi.

U unutrašnjosti tvrdave malo je objekata sacuvano. Posebno je zanimljiv posve dobro ocuvana cisterna koja se nalazi u zapadnom dijelu kompleksa. Ocito je da je cisterna u nekom vremenu izgubila svoju prvobitnu namjenu i pretvorena je u zatvorsku celiju. Na svim zidovima cisterne nalaze se brojni crteži razlicitih tipova galija, predstave riba, grbovi, krstovi, imena i datumi. Svi crteži su urezani u malter i njih su, izvjesno je, izveli zatvorenici koji su svoje kazne izdržavali u ovoj ?celiji?. Crteži galija su bliski tipu galija koje je Turska koristila tokom 16. i 17. vijeka, pa se može zakljuciti da je cisterna u zatvor pretvorena veoma rano i da su je Turci za ove svrhe koristili veoma dugo, sve do kraja svoje vladavine Herceg Novim, o cemu svjedoci urezana 1687. godina.

Danas je Kanli kula adaptirana u modernu ljetnju pozornicu

pinkie · Prijatelj foruma

Crkve Sv. Đorđija i Spasa sa Episkopskom Rezidencijom

Ograđeni sakralni kompleks na Toploj obuhvata: dvije crkve, malu zgradu u kojoj je crnogorski vladika Petar II Petrović Njegoš učio pismenost kod kaluđera Josifa Tropovića 1812. godine i okolno groblje.

Gradnja crkve sv. Spasa (Vaznesenija Hristovog) trajala je od 1709 do 1713. godine. Građena je od korčulanskog kamena, a na ulaznoj fasadi dominira portal sa stubovima i timpanom, nad kojim je rozeta i zvonik na preslicu, kao i tri okna sa skraćenim pilastrima.

Ikonostas je rad grčkih majstora 19. vijeka, sa nekim umetnutim ruskim ikonama. Mala crkva sv. Đorđa je sagradena krajem 17. vjeka na ostacima turske džamije. U njoj se nalazi kenotaf grofa Save Vladislavljevića. Ikonostas se pripisuje bokokotorskoj školi.

Obije crkve imaju veliki broj vrijednih ikona, srebrnih sasuda i starih štampanih knjiga. Episkopska rezidencija Ljubibratića nalazi se u Toploj, u blizini kompleksa crkava sv. Spasa i sv. Яrđa, u zapadnom predgradju Herceg Novog. To je dvospratna građevina u priklesanom kamenu sa apsidolom kapele na visini prvog sprata i zvonikom na preslicu sa jednim otvorom sa južne strane. Krov je dvoslivan. Ovdje je bila episkopska rezidencija od 1690. do 1716. godine. Građevina je sanirana na neadekvatan nacin, tako da je izgubila dio spomeničke autentičnosti.

Crkva Sv. Arhangela Mihajla

Crkva Sv. Arhangela Mihajla, se nalazi u centru starog grada Herceg Novog, na trgu Belavista. Sagradena je pocetkom 19. vjeka. Krstoobraznog je oblika i gradena je u eklektickom stilu spajajuci vizantijske, romansko - goticke i islamisticke elemente.

U unutrašnjosti dominira ikonostas raden u mermeru, sa ikonama radenim pocetkom 20-tog vijeka.

Crkva cuva neke ikone iz drugih krajeva i štampane knjige iz Rusije.

Crkva Sv. Tome

Ostaci crkve posvecene sv. Apostolu Tomi nalaze se na visoravni zaseoka Kočetana.

Crkva je pravougaone osnove, jednobrodna je, spolja četvrtastog, a iznutra polukuržnog oblika. Na osnovu istražnih radova, može se pretpostaviti da je crkva bila zasvedena poluobličastim svodom koji je bio nadvišen slijepim kubetom a pokriven kamenim pločama.

Uočavaju se dvije faze gradnje: starija, kojoj pripadaju sjeverni zid i dio apside sazidani od sitnog, lomljenog kamena, i mlada, kojoj pripada južni zid od pravilnih većih kvadera.

Unutrašnjost crkve je bila ukrašena fresko dekoraciojom, nastalom krajem 11 i početkom 12. vjeka. Pronađena parapetna ploča sa reljefnom kompozicijom takođe se može datirati u isti vremenski perod a predstavlja remek djelo preromaničke umjetnosti kod nas.

Crkva Sv. Krsta

Crkva Sv. Krsta smještena na zaravnjenom platou uz glavni put na granici sela Mokrine i Kameno.

U prostranoj porti omeđenoj kamenim zidom je i staro seosko groblje. Crkva sv. Krsta je jednobvrodna građevina zasvedena poluobličastim svodom, sa polukružnom apsidom na istočnoj, i ulazom na zapadnoj strani, nad kojim je zvonik na preslicu sa tri zvona.

Zidana je podužnim kamenim blokovima u pravilnim redovima, a pokrivena je dvoslivnim krovom sa pokrivačem od kamenih ploča.

Ikonostas je 1875. godine naslikao grčki slikar Nikola Aspitois. Crkva se u katastarskom popisu pominje 1726. godine, ali je po predanju ovo najstarija crkva u okolini.

Utvrđenje Mamula

Prilagođeno karakteristikama terena kamenitog ostrva, zdano je krupnim kvaderima precizno klesanog kamena sa naglašenim oblicima otvora.

Sticajem okolnosti, utvrđenje nikada nije korišteno u vojne svrhe, za šta ga je Austrija i izgradila, nego se u njemu u toku oba svjetska rata nalazio zloglasni zatvor

Crkva Sv. Nikole

Crkva Sv. Nikole se nalazi visoko u brdu iznad najstarijih kuća u naselju Đurići.

Vrijeme njene izgradnje nije poznato ali se može pretpostaviti da potiče s kraja 17 ili početka 18. vjeka. Crkva je manja zasvedena jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom na istočnoj i ulaznim vratima na zapadnoj strani. Pokrivena je dvovodnim krovom sa krovnim pokrivačem od kanalice.

Pod je od kamenih ploča. Unutrašnjost crkve je osvetljena uzanim prozorom na južnoj fasadi. Fasade su zidane priklesanim kamenom i dersovane. Uz crkvu sa zapadne strane postoje ostaci podužnih zidova srušene priprate.

Naknadnim intervencijama u apsidi izvedeno je zidano postolje oltara sa oltarskom slikom prislonjenom uz zaravnjenu unutrašnju stgranu apside. Na oltarskj pali slikanoj na drvetu prikazane su stojeće figure sv. Nikole, sv. Antuna, i sv. Trifuna

Manastir Savina

Manastirski kompleks, koji čine tri crkve, konak, groblje i popločani prilaz sa ogradnim zidom, nalazi se na pošumljenom uzvišenju južno do Herceg Novog.

Tačno vrijeme nastanka Crkve sv. Save, nije poznato, a očekuju se rezultati arheoloških iskopavanja koja su izvršena u ljeto 2002. godine. Sadašnji objekat je iz 15-tog vijeka, dok je priprata dozidana u 19. vijeku.

Mala crkva Uspenja Bogorodice (15. vijek, a po predanju iz 1030. godine), je jednobrodna gradjevina� sa polukružnom apsidom i zvonikom na preslicu. Presvođena je prelomljenim gotičkim svodom sa ojačavajućim lukom, oslonjenim na par pilastera. Crkva je živopisana.

Ispod fresaka iz 16. vjeka, nađene su freske koje se pripisuju kotorksom gotičkom slikaru Lovru Marinoviću Dobričeviću. Djelimično preslikavanje svih fresaka je izvršio Aleksije Lazović 1831. godine.

Velika crkva Uspenija Bogorodice građena je od 1776. do 1799. godine. Graditelj je bio Nikola Foretić sa Korčule. To je jednobrodna crkva sa apsidom i kupolom na kockastom tamburu i trospratim zvonikom na zapadnoj fasadi.

Ikonostas je rad popa Simeona Lazovića i njegovog sina Aleksija iz Bijelog Polja, započet 1795.godine. Uz manastir je i konak sa bogatom zbirkom crkvenih knjiga, posuda i ikona.

Istočno i zapadno podgrađe Herceg Novog

Zapadno i istočno podgrađe Herceg Novog predstavlja urbanističku i arhitektonsku cjelinu kontakt zone starog hercegnovskog grada unutar zidina.

Podgrađe se kao oblik urbane aglomeracije javilo istovremeno sa srednjevekovnim utvrdjenim gradom, ali se na osnovu ostataka datira u početku od 18-tog vijeka. Potpuno definisanje i urbanistička artikulacija podgrađa se javlja tokom, a posebno u drugoj polovini 19. i početkom 20. vjeka.

Ispoštovani tradicionalni urbanistički principi prilagođavanja terenu, očuvanje zelenila i konfiguracije primjerenost gabarita i oblikovanja, uslovili su neponovljive i specifične vrijednosti ambijentalih cjelina nadomak srednjevjekovnog grada.

Zidine starog hercegnovskog grada

Srednjevjekovni hercegnovski grad omeđen je sistemom kontinualnih fortifikacija, koje su u današnjem obliku definisane u toku turske dominacije tokom 16. i 17. vijeka.

Na značajnim odbrambenim punktovima (Kanli Kula, Forte Mare) mogući su ostaci bosanskog perioda (14 - 15v), a u priobalnom djelu čak i tragovi antičke trase. Inicijalno utvrđenje je podigao kralj Tvrtko I, a razvio ga herceg Stefan Vukčić Kosača radi zaštite svojih solana i trgovine.

Tokom 200 godina turske vlasti gradski bedemi su učvršćeni i ojačani kulama. Oštećenja koja je utvrđenje pretrpjelo tokom mletačke opsade 1687 g, kao i usled klizišta i zemljotresa, popravljana su bez bitnijih promjena originalnog sklopa

Crkva Sv. Trojce

Crkva sv. Trojce je smještena na uzdignutoj zaravni iznad sela Kuti, u okviru seoskog groblja ogradjenog kamenim zidom sa naglašenom ulaznom kapijom na južnoj strani.

Crkva je sagradjena 1836. godine, na mjestu starije crkve. To je jednobrodna kupolna gradjevina krupnih razmjera, pravougaone osnove, sa polukuruznom apsidom na istočnoj i ulazom na zapadnoj strani.

Pred ulazom je podignut zvonik - kula, koji se završava osmougaonim postoljem nad kojim je kube. Crkva je zidana od fino klesanih kvadera. Presvedena je polukružnim svodom iz koga izrasta kvadratno postolje osmougaonog tambura, koje se završava kupolom.

Krov je na dvije vode, koji nadvišava četvorovodni krov postolja tambura i krov na osam voda kupole.

Crkva Sv. Stefana

Na uzvišenju iznad Sutorine i Igala, uz glavni put ka selu Sušćepan, smještena je crkva sv. Stefana.

To je jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom na istočnoj i ulazom na zapadnoj strani, nad kojim je zvonik na preslicu sa tri zvona. Zidana je u kamenu a potom malterisana i bojena u bijelom tonu.

Crkvu završava visok profilisani vijenac. Današnji izgled crkva je dobila krajem 19. vjeka. Dvije pronađene parapetne ploče sa reljefom tročlanog prepleta potiču iz preromaničke crkve koja se na ovom mjestu nalazila u 10 ili 11 vjeku. U crkvi se čuva zbirka crkvenih predmeta ikona, knjiga i drugog crkvenog mobilijara.

Česma Kararača

Česma Karača se nalazi u neposrednoj blizini istočnih gradskih vrata Herceg Novog.

Njen polo?aj na ulazu u grad, kao i arhitektonsko rje?enje sa prilaznom kaldrmisanom stazom sa čijih dviju zazidanih strana iz kamenih lula teče jaki mlaz vode, ograđenim recipijentom i pokrivenim odvodnim kanalom, pokazuje da je ova česma bila jedna od va?nijih u gradu koji je obilovao česmama.

Česma Karača predstavlja sačuvani ostatak ubanizma grada iz vremena turske uprave (XVI - XVII vijek).

Crkva Sv. Gospođe

Na ograđenom platou padine Veljeg Brda, sjeveroistočno od naselja Bijela, zajedno sa grobljem i crkvenom kućom ("Ćelija"), nalazi se crkva sv. Gospođe. Njeno vrijeme nastanka nije zabilje?eno u istorijskim izvorima. Prema predanju koje navodi Crnogorčević, ova ckrva je "vrlo stara". Crkva sv. Gospođe je jednobrodna građevina izdu?ene pravougaone osnove, dimenzija 5,45m x 11.33m, sa polukru?nom apsidom na istočnoj i zvonikom na preslicu sa jednim zvonom, na zapadnoj strani. Crkva je zasvedena polukru?nim svodom, pokrivena dvoslivnim krovom, sa krovnim pokrivačem od kanalice.

Unutra?njost je osvijetljena uzanim pravouganonim prozorima u osnovi apside, na ju?noj i zapadnoj strani. Pod je od kamenih ploča.

U crkvi se nalazi ikonostas iz novijeg vremena, nekoliko ikona sa starijeg ikonostasa bokokotorske slikarske škole, kao i oslikane stranice starije pjevnice nepoznatog autora.

Crkva je sanirana poslije zemljotresa 1979. godine.

Manastir Žanjica

Utvrđeni manastirski kompleks sa crkvom Vavedenja Bogorodice nalazi se na malom osrtvu ?anjice na istočnoj strani ulaza u bokokotorski zaliv. Najstariji dio cjeline predstavlja jednobrodna crkva, za koju se vjeruje da potiče iz 15-tog vjeka.

Oko nje su u kasnijoj fazi izgrađeni zidovi utvrđenja pribli?no kvadratne osnove sa kru?nom kulom u sjevero-zapadnom uglu, kao i manje manastirske zgrade prislonjene uz zidove na ju?noj i istočnoj strani utvrđenja.

Tragovi fresko slikarsrva zapa?aju se u unutra?njosti crkve, na zapadnoj fasadi, kao i na istočnoj strani. Prvobitni krovni pokrivač od kamenih ploča zamijenjen je kanaliciom u poznijim pregradnjama.

Hotel Plaža Zelenika

Potomak vrlo ugledne i imućne porodice Mađar (Magyar), dr. Antal, nakon du?eg boravka po poznatim lječili?tima Evrope, trajno se naseljava u Meljinama 1895. godine, te odmah kupuje zemlji?te za gradnju svoje kuće iza brijega Lalovine, u predjelu tada zvanom Umac.

Dozvolu za gradnju porodične vile uz samo more, koja je kasnije dograđena u budući pansion dobija 10. feb. 1898. god. a 5. okt. 1898. god. dobija upotrebnu dozvolu za novosagradjenu kuću.

Ubrzo se među poznanicima i rodbinom dr. Antala pročulo o ovda?njoj povoljnoj klimi, te dr. Antal već 1900. godine vr?i dogradjnu svoje vile za smje?taj prido?lica, i u tom smislu otpočinje jednu nepoznatu djelatnost u ovom kraju - turizam.

Tokom godina od otvaranja, do pred Prvi svjetski rat u Hotelu boravi veliki broj poznatih ličnosti iz cijele Evrope.

Rat je ostavio velike tragove na hotelskoj opremi, okolnom parku i samoj zgradi jer ga je austrijska vojska tada pretvorila u kasarnu.

Nakon zavr?etka rata, poslovanje hotelom preuzima sin dr. Antala, Adorijan. U tom periodu hotel je stavljen u kratkotrajan dr?avni sekvestar - poseban zakon o postupanju prema imovini podanika neprijateljskih zemalja na teritoriji Kraljevine SHS, ali je nastavio da radi pod upravom Adorijana.

U ovom periodu upravu nad hotelom vr?i Adorian Mađar, koji vr?i obimnu marketin?ku kampanju sopstvenim znanjem i sretstvima, upo?ljava kvalifikovane radnike i odr?ava veliku korespodenciju sa gostima na osam jezika.

Početkom drugog svjetskog rata, hotel se pretvara u kasarnu aktom komande mjesta Zelenika od 3. marta 1941. godine. Nakon 6. aprila - bombardovanja luke Zelenika, jugoslovenska vojska se povlači, i u kratkom periodu do 23. avgusta, hotel radi za goste i ratne izbjeglice. Do pada Italije, septembra 1943, u hotelu se nalazi komanda italijanske alpinističke divizije "Taro".

Okupacija u hotela od strane Njemaca traje do 29. okt. 1944. Tokom povlačenja Njemci miniraju susjednu trospratnu zgradu hotela Dunđerovića, a detonacija znatno o?tećuje zgradu i okolni park.

Poslije oslobađanja Zelenike, do nacionalizacije 3. maja 1948. god, i potpunog prestanka rada hotela, 22. maja 1949. godine, radi pod upravom Adorijana Mađara.

Od nacionalizacije hotela do dana?njih dana, zgrada hotela i okolni park su u mnogome o?tećeni i uni?teni. Veliki broj neplanskih pregradnji hotela naru?io je osnovnu koncepciju i uređenje, a posebno nakon nacionalizacije 1948, kada je kompletan kvalitetan namje?taj i unutra?nje uređenje promjenjeno. Drugi udar, hotel je imao 4. aprila 1979, u katastrofalnom zemljotresu koji je pogodio crnogorsku obalu. Nestručnim utvrđivanjem nastale ?tete, hotel je bio predviđen za ru?enje, kao ne upotrebljiv, ali je nakon ulo?enog prigovora komisija preimenovala kao privremeno neupotrebljiv.

Da bi se ubuduće spriječilo eventualno ponovno naru?avanje jo? preostale karakteristične arhitekture, sada već istorijskog objekta iz 1904. godine, predlo?eno je da se objekat i park biv?eg hotela "Pla?a Zelenika" za?titi kako jedini hotelski objekat koji je jo? preostao iz perioda nastanka turističke privrede u Crnoj Gori.

Crkva Sv. Jovana

Crkva sv. Jovana se nalazi na uzvi?enju sjeveroistočno od sutorinskog zaseoka Rajevići. Prema predanju crkva je sagrađena u 15. vjeku na mjestu gdje se nalazilo "grčko groblje".

Crkva je jednobrodna građevina pravougaone osnove sa polukru?nom apsidom na istočnoj i zvonikom na preslicu sa jednim zvonom na zapadnoj strani. Iznad portala je polukru?na ni?a na kojoj je oslikan krst. Crkva je zasevedena polukru?nim svodom a pokrivena dvovodnim krovom. Na apsidi se zadr?ao originalini krovni pokrivač od kamenih ploča.

Ikonostas je iz 1910 godine.

Crkve Sv. Đorđa

Crkva je smje?tena ispod Obalice na bre?uljku iznad sela Kuti. Uz nju se nalazi staro groblje za okolne zaseoke. Crkva sv. Đorđa je građevina srednjih dimenzija, jednobrodna, zasvedena poluobličastim svodom, sa polukru?nom apsidom na istočnoj, i ulazom na zapadnoj strani, iznad koga je zvonik na preslicu sa jednim zvonom.

Zidana je fino obrađenim kvaderima. Pokrivena je dvoslivnim krovom sa pokrivačem od kanalice.

Ikonostas je iz 1893. godine, postavljen umjesto prethodnog, koji je bio u četiri reda ikona, ali je u vrlo tro?nom stanju.

Crkva Sv. Sergija i Vakha

Crkva sv. Sergija i Vakha, okru?ena grobljem, smje?tena je na ju?noj strani iznad puta u mjestu Podi. To je jednobrodna kupolna gradjevina sa polukru?nom apsidom na istočnoj i ulazom na zapadnoj strani. Nad ulazom je naknadno izgrađen barokni zvonik na preslicu sa tri zvona. Na podu?nim stranama iz ravni zida formirani su visoki transepti koji planu daju vid slobodnog krsta. Crkva je zasvedena gotičkim prelomljenim svodom iz kojeg izrasta nisko kubično postolje visokog okruglog tambura koje se zavr?ava kupolom.

Nagla?ena vertikalnost ukazuje na gotičke uticaje, mada je po svom arhitektonskom sklopu bliska ra?kim spomenicima.

Ikonostas je rad bjelopoljskih slikara Simeona i Aleksija Lazovića. Crkva posjeduje zbirku vrijednih sakralinh predmeta kao i ikone

Crkva Sv. Ilije

Crkva sv. Ilije se nalazi na dominantnom polo?aju istoimenog brda u Mokrinama. Crkva je malih razmjera, pravougaone osnove sa polukru?nom apsidom na istočnoj i zvonikom na preslicu sa jednim zvonom nad ulazom na zapadnoj strani. Zasvedena je polukru?nim svodom, pokrivena dvovodnim krovom, a pokrivač je od kamenih ploča slo?enih u pravilnim redovima.

Crkva je osvijetljena malim uskim prozorima, po jednim na podu?nim zidovima i u apsidi. Zidana je precizno klesanim kamenom u pravilnim redovima.

Zadužbina Duković

Zadužbina Duković

Zadu?bina Duković se nalazi u jugoistočnom dijelu Tople na potezu zvanom Dukovina, jer je pripadao istaknutoj pomorsko-trgovačkoj porodici Duković, koja je poticala iz Herceg Novog a ?ivjela u Trstu. Eliza Lombardić, rođena Duković, 1909. godine poklanja kuću sa prizemljem i spratom, prostrani uređeni vrt (1636m2), Herceg Novom u svrhu ?kolovanja mladih talenata.

Porodice Duković i Lombardić igrale su značajnu ulogu u oslobodilačkim ratovima protiv Turaka u devetnaestom vijeku. Velimir Lombardić je znatnim finansjskim sredstvima pomagao ustanike u Bosni i Hercegovini, i podr?avao ideju ujedinjenja Ju?nih Slovena.

pinkie · Prijatelj foruma

Od 1988. godine, pocetkom svakog avgusta, na Kanli-kuli u Herceg Novom se odvija Hercegnovski filmski festival. Manifestacija okuplja domace filmske stvaraoce i ima takmicarski karakter. Vrednuju se i nagradjuju skoro svi segmenti filmskog stvaralastva, a najuspjesnijima se, odlukama petoclanog zirija, dodjeljuju festivalski Gran-pri, te zlatne, srebrne i bronzane "Mimoze".

Pored nominacije i prikazivanja domacih ostvarenja, nastalih izmedju dva festivala, tokom manifestacije se priredjuju i brojne priredbe prateceg programa, te rasprave o filmskom stvaralastvu, kao i o drugim aktuelnim temama vezanim za ovu oblast.

Organizator Hercegnovskog filmskog festivala je JUK Herceg-fest, uz pokroviteljstvo Ministarstva kulture RCG i Skupstine opstine Herceg Novi.

pinkie · Prijatelj foruma

Manifestacije

PRAZNIK MIMOZE Praznik mimoze je jedna od najznacajnijih turisticko propagandnih manifestacija na prostorima biv?e i sada?nje dr?ave. HERCEGNOVSKO KULTURNO LJETO Hercegnovsko kulturno ljeto cine pored tri znacajna festivala (Medunarodni ljetnji sajam knjiga, Muzicki festival ?Suncane Skale? i Jugoslovenski Filmski Festival), citav niz kulturnih i zabavnih programa kao ?to su: pozori?ne predstave, izlo?be , koncerti ozbiljne i zabavne muzike i dr. HERCEGNOVSKI FILMSKI FESTIVAL Festival domace kinematografije, odr?ava se pocetkom avgusta svake godine pod otvorenim nebom na Kanli Kuli.

pinkie · Prijatelj foruma

Postoje mnogo stariji gradovi od Herceg Novog.
Postoje ljepša i bogatija mjesta.
Postoje gradovi koji su mnogo poželjniji
i za kojima mnogo češće žudimo,
kao za nečim nedostižnim, nečim tajanstvenim i nedokučivim...
Ali, ne postoji grad kojem je lakše pripadati od HERCEG NOVOG !

pinkie · Prijatelj foruma

KULTURNE MANIFESTACIJE

"PRAZNIK MIMOZE"
Jedna od najznacajnijih turisticko-propagandnih manifestacija na prostorima bivše i ove države, koja se u našem gradu organizuje vec 35 godina. Osnovali su je 1969. godine Turisticki savez Boke Kotorske i Skupština opštine Herceg Novi. Od 1991. godine clan je Udruženja karnevalskih gradova Evrope (FEEC).
Ovaj Festival uobicajeno traje od kraja januara do pocetka marta mjeseca, posljednjih godina se, uglavnom, održava samo u februaru mjesecu. "Praznik mimoze" je manifestacija u slavu cvijeca - cvijeta mimoze koja u našoj Opštini izdašno uspijeva u vrijeme kada je ostatak Evrope prekriven snijegom, manifestacija koja je utemeljena i opstaje na osnovama tradicije - karnevalskih svecanosti, nekada vrlo tipicnih za ove krajeve, kojoj specifican zacin daju mlade Novljanke zvane, mažoretke ili kako ih još cešce nazivaju na mnogobrojnim gostovanjima karavana "Praznika mimoze" - "mažoretkinje" - i veliki broj drugih zabavnih, kulturnih i sportskih programa. U svoje 34 godine postojanja karavan "Praznika mimoze" je obišao preko 50 gradova u bivšoj i ovoj državi, a od inostranih Budimpeštu (4 puta), Berlin, Kopenhagen, Klagenfurt, Segedin...
Medjunarodni plivacki miting "MONTENEGRO MIMOZA KUP", najjaca sportska priredba "Praznika mimoze", jedna od najjacih plivackih priredbi u zemlji, održava se u februaru mjesecu.
Web: www.hercegfest.cg.yu

"HERCEGNOVSKI ZIMSKI SALON"
Vrlo prestižna likovna manifestacija, koja traje vec 37 godina, duže i od "Praznika Mimoze". Poslednje 34 godine uvijek se održava u sklopu programa "Praznika". Uobicajeno se održava u februaru mjesecu.

"H A P S"- HERCEGNOVSKE APRILSKE POZORIŠNE SVEČANOSTI
Po ranijem konceptu u ovoj manifestaciji ucestvovala su amaterska pozorišta iz cijele zemlje, medutim tokom održavanja posljednje preovladavala su profesionalna pozorišta.Održava se u drugoj polovini aprila i traje 15 dana.

"OTVORENA KNJIGA"
Medunarodni sajam knjiga koji se održava u avgustu,i traje 15-tak dana.

"JUGOSLOVENSKI FILMSKI FESTIVAL"
Festival domace kinematografije koji se održava od 1987.god. Organizuje se u prvoj ili drugoj dekadi avgusta i traje 5-7 dana, zavisno od broja filmova, uvijek na Ljetnjoj pozornici "Kanli kula".
Web: www.hercegfest.cg.yu

"SUNCANE SKALE"
Zabavno-muzicki festival,koji, pored domacih, okuplja i inostrane pjevace. Održava se u mjesecu julu i traje 3 dana.
Web: www.skale.cg.yu

pinkie · Prijatelj foruma

POČECI TURIZMA

Počeci turizma na ovom području sežu u XIX vijek. Iz tog doba postoje prvi zapisi (Sima Matavulja) o Gostionici ŠJORA ROZE. Kafana "BELLA VISTA", porodice Sava Bačanovića, sa 25 kreveta "za strance" pominje se 1872. godine.
Razvoj modernog hotelijerstva u Herceg Novom, moglo bi se sa pravom reći i u Boki Kotorskoj i Crnoj Gori, počinje izgradnjom "PANSIONA NA ZELENOJ PLAŽI" u Zelenici, kasnije zvanog samo hotel "PLAŽA".
Ovaj hotel je sa radom započeo 1902. godine, ali je dozvola kojom je Opštinsko upraviteljstvo dozvolilo gradnju ovog hotela mađarskom plemiću Dr. ANTAL MAGYAR-u iz Budimpešte, takođe iz XIX vijeka - datirana je 24. novembra 1898. godine.

"Akcionarsko društvo za građevine i saobraćaj Herceg Novi" je 1909. godine zatražilo dozvolu za izgradnju hotela "BOKA" u samom centru Herceg Novog, koji počinje sa radom 1913. godine sa 43 sobe i "centralnim ogrijevom i vrućom kupelji". Ovaj je hotel godinama bio svojevrsni simbol i zaštitni znak grada, a, između ostalog, na Sajmu turizma u PARIZU 1932. godine osvojio je ZLATNU MEDALJU za "komfor i uslugu".
U katastrofalnom zemljotresu 1979. godine znatno je oštećen i nepunu godinu dana kasnije je morao biti srušen. Ukras hotela i njegovog parka, nadaleko poznatog po rijetkim mediteranskim biljkama, bio je ribnjak koji je iz istih razloga bio srušen. Akcijom Turističkog centra i Skupštine opštine ribnjak je 1998. godine vraćen na isto mjesto u istovjetnom izgledu.......

U periodu između dva svjetska rata u Herceg Novom je radilo više hotela među kojima: "AMERIKA", "RUDNIK", "JADRAN", "BALKAN", "SAVINA", "EVROPA", "TOPOLA", "ERCEG NOVI", "SRPSKI HOTEL", "BEOGRAD".... Godine 1926. svoja vrata gostima otvorio je i hotel "PLAŽA" vlasništvo porodice TRANI na približno istom mjestu na kojem se nalazi i danas.
Godine 1906. TOMO M. KATURIĆ je dobio dozvolu za držanje konačišta u KAMENARIMA, a 1929. godine u IGALU je otvoren hotel "IGALO" vlasništvo porodice JANKOVIĆ. U ZELENICI, pored već pomenutog hotela "Plaža", radio je i hotel "BOKA", tik uz gore pomenuti hotel, vlasništvo OBRENA DUNĐEROVIĆA, kojeg su Njemci digli u vazduh pri povlačenju 1944. godine, kao i hotel sa istim imenom - vlasništvo Blagoja Mićunovića.

U vrijeme između dva svjetska rata osnovana su, među prvima na Jadranu, i dva turistička društva: "SAVINA" u Herceg Novom 1922. godine i "IGALO" u Igalu 1924. godine.
Intenzivan i organizovan razvoj turizma novijeg doba na ovom području vezuje se za šezdesete godine prošlog vijeka kada su izgrađeni skoro svi i danas postojeći hoteli, koji su to doba bili i veliki i moderni. Jedino su hotel "PLAŽA", u današnjem izgledu, i II faza Instituta "Dr. Simo Milošević" - Mediteranski zdravstveni centar izgrađeni kasnije, 1980. odnosno 1988. godine.

Još davne 1929. godine hercegnovska opština je proglašena za "morsko kupalište i klimatsko ljecilište" jer od davnina se znalo za ljekovita svojstva priobalnog morskog mulja zvanog "igaljsko blato" i mineralne vode "igaljske slatine". Vremenom, razvojem Igala, termin klimatsko ljecilište se gubi kao termin za cijelu Opštinu. Vec pomenuti hotel "Igalo", sa 16 soba i 40 ležaja, bio je podignut upravo na mjestu gdje se nalazi današnja zgrada Prve faze Instituta i vec tada je imao, naprimjer, hotelski automobil koji je docekivao goste u pristaništu ili aerodromu "Gruda". 1930. godine je izvršeno ispitivanje igaljskog blata u laboratorijumu poznatog francuskog ljecilišta Viši koje je definitivno potvrdilo njegovu izuzetnu ljekovitost, ali tek nakon Drugog svjetskog rata, zahvaljujuci dr. Svetozaru ŽIVOJNOVICU realizovani su davno donijeti planovi o osnivanju ljecilišta u Igalu, koje je Odlukom vlade Crne Gore od 1.XI 1949. godine konacno i osnovano...

pinkie · Prijatelj foruma

Evo jos nekoliko divnih slika...

pinkie · Prijatelj foruma

Herceg Novi se smestio na izuzetno značajnom i atraktivnom prostoru koji se nalazi između najviše planinske dinarske mase, planine ORJEN (1.895 m.) i ulaza u jedan od najlepših zaliva sveta Boku Kotorsku. On predstavlja administrativni, kulturni i privredni centar Opštine koja se prostire od graničnog prelaza Debeli Brijeg do najužeg dela Boke Kotorske (tesnaca Verige-300 m. širine), sa vrlo bogatim i živopisnim seoskim zaleđem, na ukupnoj površini od 235 km2 i broji nešto oko 42.000 stanovnika. Sam grad ima oko 20.000 stanovnika. Geografske koordinate grada su: 42"27' severne geografske širine i 18"33' istočne geografske širine. Reljefne karakteristike: planina ORJEN (1.895 m. poznat po svojim endemskim vrstama, rekreativnim stazama i skijanju u kasnim prolećnim, ponekad i ranim letnjim mesecima) brda: Dobroštica (1.570m.) i Radoštak (1.441m.) poluostrvo Luštica sa najvišim vrhom Obosnik (586m.) Sam ulaz u Bokokotorski zaliv se nalazi izmedu rtova Oštro i Mirište i širine je cca. 2.900 metara. Prosečna dubina vode u Zalivu je 27,8 metara, a maksimalna je 61 metar. Od 1997. godine Boka Kotorska je i zvanično uvrštena u Asocijaciju 28 najlepših zaliva sveta.

MeGaMili · Početnik Domaćeg.de

Pre 8 godina sam letovala jednom u Herceg Novom. I samo imam lepe utiske.